Sử dụng đất đai tại các nông trường, lâm trường quốc doanh:
(SGGPO).– Ngày 10-11, Quốc hội dành cả ngày để thảo luận báo cáo giám sát của UBTVQH về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai tại các nông trường, lâm trường quốc doanh, giai đoạn 2004-2014. Hầu hết các ý kiến ĐBQH thể hiện “nỗi đau” khi gần 8 triệu ha đất, đất rừng của Nhà nước giao cho các nông lâm trường quản lý, sử dụng nhưng hiệu quả rất kém, có nhiều sai phạm. Các ĐB đề nghị chỉ rõ trách nhiệm quản lý của các bộ ngành, địa phương.
Trong phiên thảo luận chiều 10-11, 2 Bộ trưởng Bộ Tài nguyên – Môi trường (TN-MT) và Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) đã đăng đàn trước Quốc hội nhận trách nhiệm.
Ảnh minh họa. (Ảnh. SGGP)
Phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ TN-MT Nguyễn Minh Quang cho biết, Bộ TN-MT thấy rõ trách nhiệm của mình trong việc để xảy ra những tồn tại, yếu kém kéo dài này. Bộ cũng quyết tâm khắc phục những yếu kém đó.
Theo Bộ trưởng Bộ TN-MT, các nông lâm trường đã thể hiện rõ vai trò trong các giai đoạn trước đây. Được thành lập sau năm 1954, 1975 ở những địa bàn vùng sâu xa, biên giới, nơi có nhiều đồng bào dân tộc sinh sống, trong thời kỳ bao cấp các nông lâm trường đã phát huy vai trò của mình trong phát triển kinh tế xã hội nơi vùng đồng bào dân tộc, biên giới. Chuyển sang thời kỳ hạch toán kinh doanh, mô hình nông lâm trường cũ không còn phù hợp nên Bộ Chính trị đã có Nghị quyết 28 về vấn đề này. Tuy nhiên, việc tổ chức sắp xếp lại các nông lâm trường để sản xuất hiệu quả là rất khó khăn.
Theo Bộ trưởng, nếu quan tâm đến hiệu quả kinh tế của các nông lâm trường thì có nhiều khía cạnh. Các nông lâm trường quản lý gần 8 triệu ha đất, nhưng chỉ có 600.000 ha đất nông nghiệp; trong đó đất cao su chiếm 300.000 ha. Số còn lại 300.000 đất nông nghiệp chia cho các nông lâm trường là rất nhỏ. Vì vậy, hiệu quả sản xuất là hạn chế. Còn đất rừng phòng hộ, khu bảo tồn thiên thiên thì không có nguồn thu vì Chính phủ quyết định đóng cửa rừng thiên thiên. Vì vậy, các nông lâm trường xoay sở là rất khó khăn. “Tôi không phải thanh minh nhưng hiệu quả là rất khó khăn. Các giải pháp tới đây phải bàn thêm về điều này”, Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang nói.
Những tồn tại, yếu kém trong quản lý sử dụng đất đai ở các nông lâm trường theo Bộ trưởng còn do sự thay đổi trong chính sách đất đai. Tuy nhiên, ngoài việc không theo kịp sự thay đổi của chính sách, đúng là có sự buông lỏng quản lý của các bộ liên quan, các địa phương và những đơn vị trực tiếp sử dụng đất đai. Còn có nguyên nhân chưa hoàn tất đo đạc nên thiếu số liệu để quản lý.
Bộ TN-MT nhận thức được khuyết điểm là chậm ban hành văn bản hướng dẫn trong quản lý đất nông lâm trường; chưa tiến hành thanh tra đầy đủ các nông lâm trường; chưa quan tâm đôn đốc giải quyết kiến nghị sau thanh tra khiến các sai phạm kéo dài gây bức xúc. “Trách nhiệm thuộc về Bộ TN-MT, Bộ NN-PTNT, Công thương và một phần do các địa phương. Cần làm rõ điều này. Chúng tôi nhận khuyết điểm về chậm ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện cũng như trong vấn đề thanh tra”, Bộ trưởng Bộ TN-MT nói.
Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang, hiện nay Bộ đang phối hợp thành lập tổ công tác để xuống các địa phương đôn đốc tiến độ xác định ranh giới, cắm mốc giới; đo đạc, lập bản đồ địa chính và hồ sơ ranh giới sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các công ty nông, lâm nghiệp, ban quản lý rừng, các tổ chức khác quản lý và sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường quốc doanh. Bộ trưởng cũng đề nghị ngân sách trung ương bố trí đủ 1.015 tỷ cho các địa phương trong hai năm 2015 - 2016 để thực hiện việc này (nếu cần đủ thì phải 6.000 tỷ đồng).
Trong khi đó, theo Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát, các nông lâm trường có một quá trình lịch sử, nhìn tổng thể có đóng góp vai trò rất quan trọng. Hiện nay có nhiều nông lâm trường làm ăn hiệu quả như cao su, chè, nhiều nông lâm trường là nòng cốt để thúc đẩy kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng; chuyển giao công nghệ trong nông nghiệp.. “Tôi xin Quốc hội minh xét lại chỗ này”, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT nói.
Tuy nhiên, ông Cao Đức Phát thừa nhận nhiều nông lâm trường hoạt động kém hiệu quả, sai phạm. Về trách nhiệm của Bộ NN-PTNT, khuyết điểm chính là việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ theo chức năng kém hiệu quả. “Bản thân tôi thấy rõ điều đó, đã cố gắng làm nhưng không đạt được như mong đợi, xin nhận trách nhiệm về khuyết điểm này”, Bộ trưởng thẳng thắn.
Theo Bộ trưởng Bộ NN-PTNT, hiện mới chỉ tập trung sắp xếp, đổi mới các nông lâm trường thuộc Bộ NN-PTNT (67 đơn vị), còn việc phối hợp với các bộ ngành, địa phương còn hạn chế. Ngoài ra, việc thanh tra và xử lý thanh tra còn chậm, chưa dứt điểm, vì rất phức tạp. Như vừa qua thanh tra một số nông trường cà phê, đã ban hành kết luận nhưng bà con chưa đồng ý. Chúng tôi rất thấm thía điều này. Việc sắp xếp lại các nông lâm trường là một nguồn lực rất quan trọng để phát triển nông nghiệp như các ĐBQH đã phát biểu. Về việc sắp xếp lại các nông lâm trường tới đây, Bộ NN-PTNT cho biết có giải thể 28 nông lâm trường. Ngoài ra bàn giao lại một số diện tích đất đai mà các nông lâm trường đang quản lý về địa phương.
PHAN THẢO
