Trong tình hình dịch Zika đang lan ra nhiều quận, huyện tại TPHCM, một số người kinh doanh đã… ăn theo dịch Zika bằng cách nhanh tay lẹ miệng rao bán các sản phẩm phòng ngừa dịch Zika. Người dân đang đổ xô đi mua các sản phẩm này mặc dù chưa rõ có hiệu quả hay không.
Chống muỗi bằng vòng đeo, miếng dán
Những mặt hàng chống muỗi như vòng đeo tay chân, miếng dán, túi đuổi muỗi, đèn bắt muỗi… đang bán chạy, do những lời quảng cáo có cánh, như: “Đây là lựa chọn hàng đầu cho các gia đình nhằm ngăn chặn muỗi và côn trùng”; “Được chiết xuất 100% từ thiên nhiên, không sử dụng bất kỳ loại chất hóa học nào nên an toàn tuyệt đối cho mọi người, đặc biệt là trẻ nhỏ”… Tại chợ Bình Tây, nhân viên một sạp bán phụ kiện dây cột tóc, vòng tay các loại luôn miệng chào mời mọi người mua vòng đeo đuổi muỗi để phòng chống Zika. Người này tên Hiền, cho biết: “Vòng tránh muỗi đang là sản phẩm “hot” trong mấy tuần nay, cháy hàng liên tục. Giá 15.000 - 130.000 đồng/vòng, dùng được 4 - 60 ngày”. Xem sản phẩm mà Hiền giới thiệu, loại rẻ tiền chỉ như chiếc dây cột tóc bằng nhựa dẻo thông thường mà chị em phụ nữ hay dùng, loại cao cấp hơn là dây silicone có ống chứa tinh dầu để đuổi muỗi, bao bì đủ mẫu mã và đa dạng, xuất xứ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, được Hiền quảng cáo thành phần đều gồm tinh dầu sả và tinh dầu bạch đàn.
Tại đường Nguyễn Công Trứ (đối diện chợ Dân Sinh, quận 1), nghe chúng tôi hỏi tìm các sản phẩm chống muỗi, bà Quỳnh, chủ một sạp kinh doanh đồ điện kéo chúng tôi lại rồi quảng cáo: “Em mua sản phẩm chống muỗi phòng dịch Zika đúng không? Chị có mấy thứ đảm bảo hiệu quả”. Vừa nói xong, bà Quỳnh đem ra giới thiệu nào vợt diệt muỗi, đèn chống muỗi, túi tránh muỗi... Bà Quỳnh nói: “Đây không phải là vợt muỗi thông thường, mà là vợt muỗi “thần kỳ”. Cùng với việc diệt muỗi bằng lưới điện, vợt muỗi này còn phát ra mùi hương, mỗi khi huơ trong không khí, hương này tỏa ra và đuổi muỗi tránh xa. Chỉ cần sạc điện rồi huơ trong nhà vài lần là sẽ không có muỗi, giá 105.000 đồng/vợt. Túi tránh muỗi còn “thần kỳ” hơn, chỉ việc treo vài túi ở vài nơi trong nhà là cả tháng không lo bị muỗi. Giá 180.000 - 300.000 đồng/túi, tùy thời hạn sử dụng, được chiết xuất từ chanh, sả, dạng sáp như long não, khi ngửi có mùi giống thuốc xịt muỗi hương chanh”.
Trên mạng, các sản phẩm ăn theo dịch Zika cũng đang được rao bán rầm rộ, nhất là các sản phẩm miếng dán và vòng đuổi muỗi, với đủ mức giá, 10.000 - 115.000 đồng/vòng, 70.000 đồng/hộp 60 miếng dán. Chúng tôi gọi liên hệ với Toàn theo số điện thoại rao trên mạng. Đây là một đầu mối chuyên cung cấp vòng đuổi muỗi và miếng dán tránh muỗi hiệu Bugs Closed của Hàn Quốc, giá 10.000 đồng/vòng. Nhưng rồi thật không ngờ, không như quảng cáo, sản phẩm chúng tôi nhận được có chất liệu bằng vải dạ nhuộm đủ các màu, hương đuổi muỗi được tẩm trực tiếp vào vòng và miếng dán. Ở vỏ bao dày đặc chữ Hàn Quốc và chữ tiếng Anh, nhưng phía dưới lại ghi xuất xứ Trung Quốc, ngoài ra không có một dòng tiếng Việt.
Sản phẩm vòng đeo chống muỗi được quảng cáo của Hàn Quốc nhưng thực ra là xuất xứ Trung Quốc, chất liệu bằng vải dạ nhuộm màu tẩm hóa chất
Coi chừng rước họa
Chị Nguyễn Trang Thảo Tiên (ngụ hẻm 527 Điện Biên Phủ, phường 25, quận Bình Thạnh) phản ánh: “Phía sau nhà tôi là một bãi đất trống, người ta dùng để làm vườn ươm cây cảnh, nên muỗi nhiều, dù gia đình tôi có gắn cửa lưới chống muỗi vẫn không hiệu quả. Vì lo ngại dịch Zika, sốt xuất huyết nên tôi tìm mua các sản phẩm gồm vòng đeo, miếng dán và cả túi tránh muỗi để mọi người trong gia đình cùng sử dụng. Ngày đầu muỗi giảm hẳn, nhưng đến hôm sau mọi người thấy khó chịu, chóng mặt, mấy đứa nhỏ than ngứa cổ tay, kiểm tra sau lớp vòng là mụn nhỏ li ti, ửng đỏ. Không ngờ sản phẩm được quảng cáo làm từ thiên nhiên mà gây kích ứng nhanh như vậy”.
Tiến sĩ Hoàng Minh Nam, Giảng viên khoa Kỹ thuật hóa học Đại học Bách Khoa TPHCM, khuyến cáo: “Trong sản phẩm diệt, chống muỗi thường có hóa chất D-Phenothrin, Pemerthrin, Tetramethrin là chất diệt côn trùng và có tác dụng cả trên người. Nó có chứa Clo hoặc Phốt-Pho tác động lên hệ thần kinh. Do đó, những người sử dụng các sản phẩm này thường bị ngứa da, chóng mặt, nhức đầu, buồn nôn, thậm chí là co giật, tăng huyết áp. Ngoài ra, các chất này còn ảnh hưởng lâu dài đến hệ nội tiết, gây ra những biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe con người”. Các bác sĩ tại Bệnh viện Da liễu TPHCM cho rằng có nhiều lý do gây ra việc kích ứng da, có thể do dị ứng hoặc do hóa chất gây ra. Hiện nay chưa có một công bố chính thức nào từ các cơ sở y tế về tác dụng hay phản ứng phụ của các sản phẩm chống muỗi, đuổi muỗi bằng mùi hương tinh dầu đang được bán trên thị trường. Vì vậy, ngoài những sản phẩm có tác dụng chống muỗi kiểu cơ học như mùng ngủ, cửa lưới, vợt muỗi điện thông thường…, thì mọi người nên thận trọng khi sử dụng các sản phẩm đuổi muỗi bằng mùi hương. Nhất là các sản phẩm trôi nổi, xuất hiện ăn theo dịch Zika, không được kiểm định nguồn gốc, thành phần mà chỉ được quảng cáo khơi khơi là chiết xuất từ thiên nhiên.
THU HƯỜNG
