Ngay sau khi nhận được phản ánh của dư luận về tình trạng lạm thu đầu năm học tại một số cơ sở giáo dục, Thanh tra Bộ GD-ĐT đã nhanh chóng vào cuộc kiểm tra đột xuất tại Hà Nội, Hải Phòng, Hà Tĩnh và Nghệ An. Ông Tống Duy Hiến, Phó Chánh Thanh tra Bộ GD-ĐT, Trưởng đoàn kiểm tra đã có những thông tin “nóng” xung quanh kết quả kiểm tra này.
* Phóng viên: Thanh tra Bộ GD-ĐT đã kiểm tra đột xuất tại một số cơ sở giáo dục có dấu hiệu lạm thu. Kết quả của đợt kiểm tra này như thế nào, thưa ông?
* Ông Tống Duy Hiến: Ngay sau khi nhận được phản ánh từ báo chí về tình trạng lạm thu tại một số cơ sở giáo dục, Chánh Thanh tra Bộ GD-ĐT đã thành lập 2 đoàn kiểm tra tại 4 tỉnh thành (Hà Nội, Hải Phòng, Hà Tĩnh, Nghệ An), các đoàn đã đến trực tiếp các cơ sở giáo dục mà báo chí phản ánh để làm rõ các khoản thu, xử lý và kiến nghị xử lý nghiêm theo quy định.
Qua kiểm tra ở mức độ khác nhau, các cơ sở giáo dục mà đoàn đến kiểm tra đều đã tổ chức thu nhiều khoản, trong đó có những khoản thu không đúng quy định. Các khoản thu gồm có khoản thu bắt buộc (học phí); khoản thu hộ (bảo hiểm y tế); khoản thu thỏa thuận (tiền học 2 buổi/ngày, tiền chăm sóc bán trú, tiền cơ sở vật chất phục vụ bán trú, tiền đồng phục, tiền tiếng Anh với giáo viên nước ngoài, tiền kỹ năng sống, tiền sổ liên lạc điện tử, tiền bảo hiểm thân thể, tiền quỹ hội chữ thập đỏ, tiền quỹ khuyến học, tiền quỹ đoàn thanh niên, tiền quỹ lớp, tiền quỹ hội cha mẹ học sinh trường, tiền dạy thêm học thêm, tiền sử dụng điều hòa, tiền vở viết, tiền vở bài tập thực hành, tiền sách giáo khoa, tiền sửa chữa trong trường, tiền quỹ đồng hành cùng bạn đến trường, tiền quỹ đội, báo đội, tiền đề và giấy kiểm tra, tiền lao công, tiền tạp phí, tiền gửi xe, tiền ủng hộ cơ sở vật chất, tiền học ngoại khóa, tiền trải nghiệm theo chuyên đề, tiền mua máy chiếu, tiền lắp đặt điều hòa, tiền hỗ trợ bàn ghế….).
Đáng chú ý, trong số các khoản thu thỏa thuận có nhiều khoản thu các trường này tổ chức thực hiện không đúng về quy định về tài trợ cho các cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân (trường đứng ra trực tiếp thu, quy định mức thu, thu bình quân). Nhiều khoản thu được Ban đại diện cha mẹ học sinh đứng ra thu theo định mức bình quân trái với quy định Điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh và hướng dẫn của Bộ GD-ĐT về quản lý, sử dụng các khoản đóng góp tự nguyện cho các cơ sở GD-ĐT.
Đặc biệt có địa phương Chủ tịch UBND xã phê duyệt mức thu và các khoản thu tự nguyện là không đúng quy định như Chủ tịch UBND xã Minh Tân, huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng và Chủ tịch UBND phường Thạch Quý, thành phố Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh.
* Như vậy rõ ràng đã có những sai phạm trong hoạt động thu đầu năm học như báo chí và dư luận phản ánh. Hướng xử lý vi phạm của Bộ GD-ĐT như thế nào, thưa ông?
* Tại các cơ sở giáo dục nơi đoàn kiểm tra đến, chúng tôi đã yêu cầu chấm dứt ngay việc thu các khoản thu trái quy định, khoản thu chưa được sự đồng thuận của phụ huynh, đồng thời hoàn trả ngay cho phụ huynh những khoản thu trái quy định; kiến nghị Phòng GD-ĐT, UBND quận, huyện, Sở GD-ĐT kịp thời thanh kiểm tra tất cả các cơ sở giáo dục thuộc thẩm quyền quản lý trên địa bàn, chấn chỉnh và xử lý nghiêm sai phạm theo quy định.
Với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo, Bộ GD-ĐT sẽ tiếp tục tổ chức thanh kiểm tra và xử lý nghiêm theo quy định. Tuy nhiên, trách nhiệm xử lý trực tiếp và thường xuyên thuộc về chính quyền các địa phương.
* Đây vẫn chỉ là xử lý theo sự việc, về lâu dài dư luận xã hội rất mong Bộ GD-ĐT sẽ có những giải pháp quyết liệt để mỗi năm học mới, dư luận sẽ không còn phải nhắc lại câu chuyện muôn thủa là “lạm thu"?
* Để giải quyết dứt điểm tình trạng lạm thu đầu năm học cần sự quyết liệt không chỉ từ phía Bộ GD-ĐT mà còn phải từ chính các địa phương, các cơ sở giáo dục và từ từng phụ huynh, giáo viên.
Kết luận thanh kiểm tra của Bộ sẽ đạt hiệu quả cao nếu các địa phương cùng vào cuộc và kiên quyết xử lý các vi phạm, trước hết là xử lý nghiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục để xảy ra lạm thu.
Để giải quyết tận gốc vấn đề này, tới đây Bộ GD-ĐT sẽ xem xét sửa đổi Thông tư số 55/2011/TT-BGDĐT và các văn bản có liên quan đến thu - chi đảm bảo thống nhất và phù hợp với thực tiễn thời gian qua.
Đồng thời, đề nghị chính quyền các địa phương bố trí đủ kinh phí chi khác cho cơ sở giáo dục, đảm bảo tối thiểu 20% theo Quyết định số 59/2010/QĐ-TTg ngày 30/9/2010 của Thủ tướng Chính phủ để đảm bảo nguồn chi cho các cơ sở, có như vậy, tình trạng lạm thu mới từng bước được giải quyết.
*Xin cảm ơn ông!
Kết quả kiểm tra các khoản thu của một số trường như sau:
1. Trường Tiểu học Uy Nỗ, huyện Đông Anh, Hà Nội
- Học 2 buổi/ngày: 100.000 đồng/HS/tháng
- Sử dụng nước uống tinh khiết đóng bình: 10.000 đồng/HS/tháng
- Bán trú:
+ Tiền ăn: 15.000 đồng/bữa/HS
+ Tiền chăm sóc bán trú: 120.000 đồng/HS/tháng
+ Trang thiết bị phục vụ bán trú: 100.000 đồng/HS/năm
- Tiếng Anh Phonics (đối với lớp 1,2,5)
+ Không có yếu tố nước ngoài: 50.000đ/tháng
+ Có yếu tố nước ngoài: 150.000 đồng/tháng
- Tiếng Anh tăng cường (đối với lớp 3, 4)
+ Không có yếu tố nước ngoài: 50.000 đồng/tháng
+ Có yếu tố nước ngoài: 150.000 đồng/tháng
- Kỹ năng sống: 40.000đ/tháng
- Sổ liên lạc điện tử: 100.000 đồng/HS/năm
- Bảo hiểm thân thể: 100.000 đồng/HS/năm
- Quỹ đội: 13.500đ/HS/năm
- Quỹ chữ thập đỏ: 10.000 đồng/HS/năm
- Tiền lắp máy điều hòa: 1.000.000 đồng/HS
- Tiền máy chiếu: 500.000 đồng/HS.
-Tiền đồng phục (Ban đại diện cha mẹ học sinh hợp đồng và thu)
Đây là các khoản thu tự nguyện, Trường đã quy định mức thu và tổ chực thực hiện không đúng. Riêng tiền điều hòa Trường chưa thực hiện thu, nhưng tiền máy chiếu đã thực hiện và thu và lắp đặt cho 8 phòng học của 8 lớp.
2. Trường Tiểu học Hoàng Diệu quận Ba Đình, Hà Nội
- Tiền học 2 buổi/ngày: 100.000 đồng/hs/tháng (thu hàng tháng)
- Tiền phục vụ bán trú: 150.000 đồng/hs/tháng (thu hàng tháng)
- Tiền ăn: 28.000 đồng/bữa (bao gồm tiền ăn bữa chính, bữa phụ)
- Tiền CSVC bán trú: 100.000 đồng/hs/năm
- Sử dụng nước uống tinh khiết đóng bình: 12.000 đồng/HS/tháng
- Tiền Sổ liên lạc điện tử: 40.000 đồng/ hs/tháng (thu theo học kỳ)
- Tiền sử dụng điều hòa: 10.000 đồng/hs/tháng
- Quỹ Khuyến học: Trên tinh thần tự nguyện của CMHS
- Quỹ Đội: 2.000 đồng/hs/tháng
- Tổ chức Tiếng Anh Bình Minh:
+ Lớp 1, 2: 150.000 đồng/HS/tháng
+ Lớp 3,4,5: 130.000 đồng/HS/tháng
Đây là các khoản thu tự nguyện, Trường đã quy định mức thu và tổ chức thực hiện thu không đúng. Ngoài ra Trường còn có khoản thu tự nguyện đóng góp đầu năm 2017 - 2018 của 254 phụ huynh có con vào lớp 1 năm học 2017 - 2018 là 408.300.000 đồng (người nhiều là 5.000.000đồng, người thấp là 300.000 đồng).
3. Trường Trung học Cơ sở Minh Tân, Thủy Nguyên, Hải Phòng
- Vở viết: 110.000 đồng
- Vở bài tập sách thực hành: 350.000 đồng
- Đồng phục: 750.000 đồng
- Bảo hiểm y tế: 491.000 đồng
- Bảo hiểm toàn diện: 120.000 đồng
- Hoạt động hè: 50.000 đồng
- Sửa chữa trong trường: 300.000 đồng
- Liên lạc điện tử: 120.000 đồng
- Học phí: 540.000 đồng
- Học thêm: 3.072.000 đồng (do GVCN lớp 9 dự kiến)
- Quỹ đội + báo đội: 100.000 đồng
- Quỹ đồng hành cùng bạn đến trường: 45.000đ đồng
- Quỹ hội – khuyến học: 300.000 đồng
- Đề, giấy kiểm tra: 120.000 đồng
- Lao công bảo vệ: 100.000 đồng
- Nước uống cho học sinh: 100.000 đồng
- Gửi xe: 120.000 đồng
- Kỹ năng sống: 300.000 đồng
Một số khoản thu Trường có Tờ trình trình UBND xã Minh Tân và được Chủ tịch UBND xã Minh Tân duyệt ký đóng dấu: Tờ trình số 03/TT-THCSMT ngày 21/8/2017 trong đó có các khoản thu Quỹ hội CMHS, khuyến học, quỹ đội + báo đội, gửi xe, nước uống, học phí, học thêm, học nghề; Tờ trình số 04/TT-THCSMT ngày 21/8/2017 trong đó có các khoản thu mua sách vở các môn…, mua đồng phục, vở viết, đề kiểm tra, giấy thi, liên lạc điện tử không đúng quy định.
4. Trường Tiểu học Đặng Cương, An Dương, Hải Phòng
- Sách giáo khoa, đồ dùng học tập: 805.000 đồng
- Đồng phục 02 bộ: 400.000 đồng
- Ủng hộ cơ sở vật chất:
+ Đúng tuyến: 1.300.000 đồng
+ Trái tuyến: 1.500.000 đồng
- Tiền học trại hè: 800.000 đồng
- Tiền học bán trú: 120.000 đồng/1 tháng
- Thu tiền Kỹ năng sống: 100.000 đồng/1 tháng x 10 tháng
- Chuyên đề ngoại khóa và hoạt động sáng tạo: 16 chuyên đề: 40.000 đồng/1 CĐ
- Tạp phí: 50.000 đồng/1 tháng x 10 tháng
- Sổ liên lạc và thẻ học sinh: 100.000 đồng/1 học sinh
- Huy động lắp đặt hệ thống điện, đèn và quạt cho khu nhà mới và bàn ghế cho cho sinh lớp 1: 228.345.000 đồng
- Trang bị 12 điều hòa: 110.000.000 đồng
- Tổ chức câu lạc bộ trong hè (kỹ năng sống, tiếng Anh, múa hát) trong hè: 800.000 đồng/1 học sinh / 1 tháng hè.
- Vận động hỗ trợ ủng hộ: 500.000 đồng/1 học sinh
- Trải nghiệm sáng tạo 2 lần: 320.000 đồng/1học sinh x 2 lần
- Dạy tiếng Anh: 2.000.000 đồng/1học sinh/1 năm
- Tin nhắn điện thoại: 80.000 đồng/1 học sinh
- Quỹ Ban đại diện cha mẹ học sinh: 500.000 đồng/1 học sinh/1 kỳ
- Thu hộ sinh hoạt hè cho Đoàn TNCS HCM xã Đặng Cương: 20.000 đồng/1 học sinh.
Đây là các khoản thu tự nguyện, xã hội hóa, Trường đã quy định mức thu và tổ chực thực hiện thu không đúng.
Nguồn: Thanh tra Bộ GD-ĐT