Theo các số liệu thống kê, hiện nay nước Nga đang là nơi hoạt động của 17 ngàn hãng bảo vệ tư nhân (CHOP), với tổng doanh thu lên tới 3,5 tỉ đôla. (Để so sánh, toàn bộ thị trường quảng cáo của nước này cũng chỉ khoảng 3,47 tỉ đôla). Số lượng các nhân viên bảo vệ tư nhân vào năm ngoái lần đầu tiên đã vượt qua cả số nhân viên cảnh sát đảm trách việc bảo vệ các đối tượng ngoài nhà nước. Rõ ràng là các CHOP đang đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh cho dân cư những đô thị lớn tại các địa điểm tập trung đông người, nhất là trong thời điểm tiềm ẩn nguy cơ khủng bố.
- Các thám tử trong siêu thị
Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, các siêu thị lớn vẫn đang là mục tiêu hết sức hấp dẫn của những kẻ khủng bố. Vì vậy, các biện pháp chống khủng bố tại những trung tâm thương mại lớn của Moskva đang được hết sức chú trọng. Trong khi các cơ quan an ninh Nga lại không thể bảo đảm chắc chắc an toàn tại những địa điểm có mật độ người cao như vậy thì sự hiện diện của các nhân viên an ninh tư nhân (thường trong các bộ đồng phục màu tối) có thể làm mất tinh thần những kẻ vi phạm nói chung và những tên khủng bố nói riêng.
Một nhân viên bảo vệ tư nhân tại Moskva.
Mỗi ngày sau khi siêu thị đóng cửa, bộ phận bảo vệ sẽ sử dụng các phương tiện kỹ thuật đặc biệt để rà soát cẩn thận tất cả các gian hàng với sự hỗ trợ của các chú chó nghiệp vụ được huấn luyện tìm chất nổ. Ngoài các nhân viên bảo vệ trực tiếp, bất cứ siêu thị nào cũng có bộ phận theo dõi - giám sát qua hệ thống camera lắp đặt quanh các gian hàng.
Vấn đề hóc búa nhất hiện nay đối với các nhân viên CHOP chính là bãi đậu xe của khách hàng. Mỗi chiếc xe hơi đều có thể được gài sẵn những loại chất nổ mạnh nhất. Các nhân viên thừa nhận họ không thể đảm bảo chắc chắn có thể ngăn chặn được những vụ khủng bố theo kịch bản này. Việc kiểm soát chặt chẽ các xe hơi vào ra ở bãi đậu – khoảng vài ngàn chiếc mỗi ngày – là điều không tưởng trên thực tế. Ngoài ra, các nhân viên bảo vệ tư nhân còn không có quyền khám xét xe của khách hàng. Vì vậy khi phát hiện ra một chiếc xe đáng ngờ, việc duy nhất họ có thể làm là gọi cảnh sát.
- Các biện pháp an ninh hàng đầu
Bất kỳ một CHOP nào tại Nga đều có tổ chức các phân đội phản ứng nhanh (GNR), có thành phần chủ yếu là các cựu nhân viên cảnh sát hay nhân viên đặc nhiệm. Trước khi trở thành một nhân viên chính thức, tất cả đều phải trải qua những khóa huấn luyện đặc biệt về kỹ thuật cận chiến, bắn súng, cũng như kiến thức về luật pháp. Trang bị của GNR thường phong phú và đa dạng hơn nhiều – súng lục IZ-71, súng cạcbin bắn nhanh bán tự động “Saiga”, còng tay, súng gây sốc bằng điện, súng phun khí gas, dùi cui cao su v.v… GNR được triển khai trong trường hợp có vụ tấn công vào đối tượng được bảo vệ, hoặc là để ngăn chặn mọi âm mưu có thể gây tổn thất đến số tài sản được bảo vệ, khách hàng hay nhân viên.
Hãng bảo vệ tư nhân hàng đầu “MIG” đang nắm trọng trách bảo vệ an ninh cho mạng lưới các nhà hàng McDonald, cũng như nhiều cửa hàng và văn phòng lớn tại Moskva. Theo lời Giám đốc Viatreslav Malaskina của MIG, ngay sau vụ khủng bố tại Tushina và Tverskaia, chương trình đào tạo nhân viên của hãng được bổ sung ngay một môn học mới – phát hiện các đồ vật và cá nhân có hành vi đáng ngờ. “Nhân viên của chúng tôi được chỉ đạo nghiệp vụ theo đúng như cảnh sát – ông Malaskina cho biết –Khác nhau chỉ là ở chỗ, một nhân viên tư nhân có ít quyền hành hơn.
Ví dụ, nhân viên của CHOP không có quyền khám xét công dân cũng như tư trang riêng của họ”. Nếu phát hiện chiếc túi xách vô chủ của ai trong nhà hàng “McDonald” sau 2 phút, nhân viên của CHOP phải gọi ngay cho cảnh sát hay GNR của công ty. Trước khi những bộ phận này tới, nhân viên an ninh và nhà hàng phải có trách nhiệm di tản ngay lập tức mọi khách hàng khỏi nơi đó.
Còn liên quan đến các nhân vật đáng ngờ, tình huống còn phức tạp hơn nhiều. Nhân viên an ninh, chỉ có thể bám sát theo từng bước đối tượng này, làm cho hắn ta hiểu rằng: mình đang bị theo dõi và giám sát chặt chẽ.
Hiệu quả của phương pháp này đã được chứng minh trong vụ bắt giữ tên nữ khủng bố Zarema Muzikhoeva tại đường Tverskaia - Yamskaia. Khi chuẩn bị bước vào đánh bom tại nhà hàng thức ăn nhanh tại đây, Zarema đã bắt gặp các nhân viên CHOP mặc đồng phục và tưởng đó là nhân viên FSB. Tên này quay trở ra và rẽ vào quán cà phê gần đó. Hành vi đáng ngờ của Zarema ngay lập tức được ghi nhận. Cảnh sát đến ngay sau đó đã kịp lôi tên khủng bố ra ngoài phố và bắt giữ.
Trong trường hợp này, sự phối hợp chặt chẽ giữa bộ phận bảo vệ tư nhân và cảnh sát đã giúp ngăn chặn kịp thời một thảm họa lớn.
“Hiện nay, tất cả những ông chủ các trung tâm thương mại, giải trí và kinh doanh lớn đều hiểu rằng, an ninh cho khách hàng của họ là một trong những yếu tố quan trọng nhất đảm bảo cho việc kinh doanh thành công – Nicolai Fedotov, lãnh đạo một CHOP có tên “Liên minh cựu chiến binh các cơ quan hành pháp” đánh giá – Sự kiện những tên khủng bố chiếm nhà hát trung ương tại Dubrovka và những vụ kiện sau đó của các con tin đã cho thấy, nhiều người đã bắt đầu quen với việc đánh giá mạng sống của mình bằng vật chất.
Trong trường hợp vụ khủng bố diễn ra trong một cửa hàng, tiệm ăn hay câu lạc bộ ban đêm, yêu cầu của họ hàng người chết hay kiện cáo của các nạn nhân chủ yếu nhằm vào ông chủ của những địa điểm này. Do vậy, sự có mặt thường xuyên của một bộ phận bảo vệ có chất lượng sẽ đóng vai trò quan trọng, giúp doanh nghiệp có thể tránh được những vụ kiện trị giá nhiều triệu đôla”.
- Mối quan hệ tương hỗ giữa chop và các cơ quan an ninh nhà nước
Dù thừa nhận cuộc đấu tranh chống khủng bố là thẩm quyền trực tiếp của các cơ quan mật vụ, lãnh đạo các CHOP vẫn khẳng định: họ không lơ là trách nhiệm trong vấn đề đảm bảo an ninh xã hội nói chung. Kinh nghiệm của Israel và Mỹ – nơi mà phần lớn các địa điểm tập trung đông người đều có các hãng bảo vệ tư nhân đảm nhiệm – đã cho thấy triển vọng phát triển của các CHOP tại Nga.
Thực tế này đặt ra một câu hỏi về quan hệ qua lại giữa các nhân viên bảo vệ tư nhân với cảnh sát. Thật ra, cả hai bộ phận này đều có quan hệ hợp tác giúp đỡ chặt chẽ, trên cơ sở của một nhiệm vụ chung – đó làm đảm bảo an toàn cho các công dân và tài sản của họ. Do các CHOP chưa có được những quyền hành đặc biệt, họ phải thường xuyên nhờ đến sự giúp đỡ của cảnh sát. Nhưng ngược lại, nhân viên bảo vệ tư nhân cũng giúp giảm bớt gánh nặng cho phía cảnh sát.
Không mấy người được biết, mới chỉ một năm trước đây, các nhân viên của một CHOP đã ngăn chặn được một vụ khủng bố lớn tại sân bay Sheremetevo. Họ đã phát hiện ra một cơ cấu nổ và hành động kịp thời theo đúng chỉ dẫn: báo ngay cho cảnh sát và tổ chức sơ tán. Đây là một quả bom với gần một ký thuốc nổ loại mạnh trotyl, được bọn khủng bố đặt trong phòng chờ của sân bay. Nếu không bị phát hiện, đây sẽ là một thảm họa với rất nhiều nạn nhân.
NHƯ QUỲNH
