Cá nóc đã gây ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm chết người nhưng gần đây có tin tỉnh Bình Định xin xuất khẩu cá nóc. Xin hỏi, cá nóc ngoài giá trị ẩm thực (có thể gây hại cho người dùng), có trị được bệnh ung thư không?
(Trần Khắc Cần - Quy Nhơn)
Ở Việt Nam, nói đến cá nóc mọi người đều ác cảm vì khả năng gây tử vong cao nhưng khi xuất khẩu, cá nóc có giá trị rất cao về ẩm thực, chưa kể độc tố Tetrodotoxin của cá nóc đang được nghiên cứu để chế tạo thuốc trị các cơn đau ung thư giai đoạn cuối.
- Giá trị ẩm thực của cá nóc
Hiện nay, người Nhật tiêu thụ rất nhiều cá nóc, còn gọi là fugu, với giá vài trăm USD một bữa ăn. Điều đó cho thấy cá nóc là món ăn thượng hạng của người sành điệu ở Nhật Bản.
Độc tố trong cá nóc: Nói đến cá nóc mà không nói đến độc tố đứng hàng đầu thế giới của nó là một thiếu sót. Chất Tetrodotoxin có trong cá nóc độc gấp 1.250 lần độc chất Cyanur. Người ăn cá nóc bị trúng độc bắp thịt sẽ bị co cứng, tê liệt, khó thở, choáng váng, tỷ lệ tử vong lên đến 60%-80% trong vòng 4-6 giờ và hiện nay chưa có thuốc giải độc.
Chế biến cá nóc: Chỉ những đầu bếp có bằng cấp chuyên nghiệp mới biết cách làm cá nóc. Họ phải trải qua quá trình học tập, thực tập ít nhất từ 2-3 năm rồi qua một kỳ thi cấp quốc gia tại Nhật mới được phép làm các món fugu sushi này. Tỷ lệ đậu cũng ít ỏi, khoảng 30%.
Món ăn thượng lưu: Những lát cá nóc màu trắng được trình bày như nghệ thuật cắm hoa ăn kèm với nước chấm làm từ dầu mè, nước tương, mù tạt wasabi, củ cải muối, giấm ponzu, chanh, ớt, uống với rượu sake hâm nóng... được coi là món ăn thượng lưu. Ngoài món ăn sống, còn có món lẩu fugu. Vây cá, vi đuôi, vi bụng được chiên giòn dùng với rượu sake nóng gọi là Fugu-hire-zake. Giá chẳng rẻ chút nào, 3 món khoảng 100 – 200 USD.
- Giá trị trong y tế
Từ thời cổ, người Ai Cập đã biết cá nóc có thể chữa bệnh động kinh và các rối loạn thần kinh. Ngày nay, qua nghiên cứu, các nhà khoa học Nhật đã chiết suất từ cá nóc chất Tetrodotoxine làm hạ huyết áp đồng thời điều trị các bệnh viêm phế quản và viêm phế quản dạng suyễn. Trên thị trường thế giới, chất Tetrodotoxine rất đắt nhưng trong tương lai có thể sẽ hạ giá vì một số loài cá khác cũng có chứa chất này. Chính các chất độc đó vừa là vũ khí tấn công, vừa là phương tiện phòng thủ để sinh tồn của các loài động, thực vật.
Theo tạp chí Thời sự Chẩn đoán và Phương pháp Điều trị (12-2003) của Canada thì một công ty ở Canada đang hy vọng sử dụng Tetrodotoxin để làm giảm các cơn đau ở những bệnh nhân ung thư hoặc các cơn vật vã của người nghiện heroin. Hãng International Wex Technologies quả quyết rằng các thí nghiệm ban đầu cho thấy, kết quả đạt được trong việc trị liệu bằng độc tố Tetrodotoxine là khả quan để có thể tung sản phẩm ra thị trường.
Theo nhà sản xuất, thuốc có thể đưa ra thị trường trong vòng 3 năm tới nếu các thử nghiệm tiếp theo kết thúc với kết quả đạt yêu cầu trên bình diện lâm sàng. Dược phẩm mới với hoạt chất chính là độc tố Tetrodotoxin có trong cá nóc đã trải qua hai pha thử nghiệm lâm sàng và các nhà y học thực hiện thí nghiệm khẳng định thuốc làm dịu cơn đau ở những bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối trong khi các thuốc giảm đau mạnh khác hầu như bất lực.
THẾ NGỌC
