Chỉ cần khoảng một giờ lái xe là bạn có thể thoát khỏi cảnh ồn ào náo nhiệt tại trung tâm Cairo (Ai Cập) để đến một thế giới hoàn toàn khác: TP hoang mạc hay còn gọi là TP ma. Nơi đây gồm hàng ngàn tòa nhà kiểu cổ, nhiều cái xây dựng dở dang nằm lọt thỏm giữa một sa mạc rộng lớn.
Cairo mới đang được phát triển trên sa mạc.
“Cairo mới” này, theo cách gọi của nhiều người, là một trong các TP vệ tinh đã và đang được phát triển trên sa mạc cách trung tâm Cairo 40km. Phong cảnh nơi đây đã thu hút sự chú ý của nhà nhiếp ảnh người Anh Jason Larkin. Ông đã dành hai năm theo dõi sự phát triển của TP. Các TP vệ tinh của Cairo bắt đầu được xây dựng cách đây 30 năm nhưng tốc độ đã chậm lại sau khi Tổng thống Hosni Mubarak bị lật đổ.
Nhà nhiếp ảnh Larkin bắt đầu chú ý tới “Cairo mới” sau khi Đại học Mỹ tại Cairo dời đến nơi mới ở đây vào năm 2008. Sinh viên lúc đó cho biết họ lọt thỏm giữa sa mạc. Thật vậy, khu “campus” mới gồm một số tòa nhà cổ kính nhưng hoang mạc bao quanh, không thể đi bằng phương tiện công cộng để tới “Cairo mới”. Rất nhiều tòa nhà bị xây nửa chừng vì hết tiền hoặc bị cáo buộc tham nhũng trong quy trình mua bán đất. Chính vì lẽ đó mà “Cairo mới” cũng như nhiều TP vệ tinh khác của Cairo bị bỏ hoang tới 80%.
Thủ đô Cairo hiện nay có dân số khoảng 10,9 triệu người, tập trung tại dải đất màu mỡ dọc theo sông Nile. Kế hoạch mở rộng Cairo ra các sa mạc xung quanh đã có từ năm 1969. Thế nhưng, theo nghiên cứu sinh Mohamed Elshahed, người ta đã thực hiện sai ý tưởng này so với ban đầu. Thay vì tạo các TP vệ tinh để giãn dân, người ta lại xây nhiều biệt thự cho các nhà giàu. Elshahed nói: “Việc xây dựng các TP vệ tinh đã đi sai hướng ngay từ lúc đầu. Ý tưởng này xuất phát từ cuộc khủng hoảng nhà những năm 1970. Vấn đề chính là những người nghèo không thể nào tới đó ở vì không có phương tiện giao thông công cộng nên họ không thể đi làm”.
Những năm 1990 đã có những nỗ lực mới nhưng đến nay, theo Elshahed, kế hoạch trên đã hoàn toàn thất bại. Nhà trống không hoặc có chăng là nhà của những người giàu dư tiền mua làm biệt thự để không. Cũng có một số người giàu thích yên tĩnh thì tìm đến “Cairo mới”. Nhưng cộng lại tất cả các TP vệ tinh, kể cả “Cairo mới”, ước tính chỉ có 1,5 triệu người ở. Vậy là mục tiêu giãn dân xem như không thành công, theo Elshahed.
Thêm vào đó, thời kỳ bong bóng bất động sản đã khiến không một người nghèo nào có thể mơ tới giá nhà ở các TP mới. Trong khi đó, giới đầu cơ và người lắm tiền của mua nhà nhưng bỏ không. Thế mà vấn đề này từng được nhà nước khuyến khích, Elshahed kết luận.
KHÁNH MINH
