Dự thảo kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH) trên địa bàn TPHCM giai đoạn 2016-2020, tầm nhìn đến năm 2030 chỉ ra rằng, TP cố gắng triển khai các hoạt động giảm phát thải ở mức cao nhất có thể. Trong đó, đưa ra mục tiêu tham khảo là 10,5% tự đóng góp và 19,2% nếu có hỗ trợ từ bên ngoài. Tuy vậy, nhiều ý kiến cho rằng cần chia nhỏ mục tiêu cụ thể, chi tiết hơn nữa mới hy vọng kế hoạch ứng phó với BĐKH triển khai hiệu quả.

Biến đổi khí hậu đang khiến TPHCM có nguy cơ ngập nhiều hơn. Ảnh: THÀNH TRÍ

Nhiều đối tượng bị tổn thương

GS-TS Nguyễn Ân Niên, Chủ tịch Hội Khoa học thủy lợi, nhấn mạnh tác động của BĐKH hiện nay đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới cuộc sống của người dân; nhất là phụ nữ, trẻ em, người thu nhập thấp. Do vậy, việc duy trì cung cấp nguồn nước an toàn; giảm khả năng ngập úng, ô nhiễm môi trường… trên địa bàn TPHCM nói riêng và cả nước nói chung là điều cực kỳ quan trọng.

Theo lãnh đạo Phân viện Khoa học khí tượng thủy văn và BĐKH, trong tương lai gần, ứng với các năm 2020 và 2030, các quận, huyện trên địa bàn TPHCM có khả năng bị ngập vĩnh viễn với diện tích lớn như: Bình Chánh, Cần Giờ, Bình Tân, Củ Chi, Hóc Môn, Thủ Đức, quận 2, quận 9. Ngoài ra, BĐKH khiến nhiệt độ cao, gió mạnh làm giảm hiệu suất truyền dẫn điện, có thể gây thiệt hại đến hệ thống truyền dẫn điện trên mặt đất. Thông tin từ Trung tâm Quốc tế về quản lý môi trường (ICEM), ước tính khoảng 60% đường dây 500kV hiện hữu nằm trong vùng ngập mà chưa có giải pháp kiểm soát; gần 400km đường dây 220kV hiện hữu và 200km đường dây 220kV quy hoạch nằm trong vùng ngập… Mùa khô bị xâm nhập mặn nhiều hơn; việc khai thác nước ngầm gia tăng.

Trước những tác động khó lường của BĐKH, hàng loạt giải pháp ứng phó đã được TPHCM đưa ra, bao gồm: Phát triển các nguồn năng lượng tái tạo lên trên 1,74% so với tổng năng lượng điện tiêu thụ của toàn TP; nâng cấp mạng lưới điện; cải thiện hệ thống chiếu sáng… Đối với lĩnh vực giao thông, chủ trương khuyến khích, nâng tỷ lệ phát triển hệ thống giao thông “xanh” thân thiện với môi trường. Về lĩnh vực cấp nước, phấn đấu kéo giảm thất thoát nước sạch trên mạng lưới cấp nước xuống dưới 25% (hiện từ 32% - 34%). Bắt đầu quy hoạch không gian, thu hồi và xác định khu đất để chuyển địa điểm thu nước thô phục vụ cấp nước từ vị trí hiện tại trên sông Đồng Nai và sông Sài Gòn đến hồ Trị An và hồ Dầu Tiếng, đảm bảo tính khả thi của các giải pháp cấp nước an toàn dài hạn.

Phối hợp liên ngành

TS Trần Thị Mỹ Diệu, Trưởng khoa Công nghệ và Quản lý môi trường - Trường Đại học Văn Lang, góp ý: “Muốn thực hiện được kế hoạch hành động thì cần chia nhỏ mục tiêu, phân cấp cụ thể từng ngành, từng lĩnh vực. Đơn vị nào làm gì, giảm phát thải bao nhiêu? Ví dụ, để giảm phát thải từ hệ thống chiếu sáng cần tốn bao nhiêu tiền; nguồn tiền này từ đâu ra, ai làm? Nếu trả lời được những câu hỏi này thì mục tiêu sẽ sớm được thực hiện hiệu quả”. Ông Nguyễn Minh Giám, Phó Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn khu vực Nam bộ, chia sẻ thêm, thế giới đang tập trung cho việc thích ứng với BĐKH. Từ đầu năm 2016 đến nay, BĐKH diễn ra mạnh, cực đoan trên toàn thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Trên cơ sở này, cần có các tính toán, nghiên cứu, dự báo về BĐKH trong thời gian tới.

Để hoàn thành mục tiêu đề ra trong việc giảm phát thải, thích ứng với BĐKH trên địa bàn TP, lãnh đạo Văn phòng BĐKH TPHCM cho biết, ứng phó với BĐKH và bảo vệ môi trường là nhiệm vụ chung của cả xã hội. Việc thích ứng với những tác động, thách thức của BĐKH song hành với tận dụng những cơ hội do các tác động của BĐKH tạo ra để phát triển cơ sở hạ tầng. Giảm thiểu phát thải khí nhà kính trong công cuộc phát triển cơ sở hạ tầng hiện đại, đồng bộ đáp ứng với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa của TPHCM nhằm hướng tới một nền kinh tế bền vững, ít phát thải khí CO2. Song song đó, để đạt hiệu quả tích cực, TPHCM cần chủ động, nỗ lực gắn kết với vùng, các địa phương khác của cả nước về việc ứng phó với BĐKH, thể hiện vai trò tiên phong, đầu tàu của cả nước.

Lãnh đạo Văn phòng BĐKH TPHCM cũng lưu ý, ứng phó với BĐKH cần được thực hiện trên cơ sở tăng cường năng lực quản lý nhà nước, thể chế và pháp luật, đi đôi với đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; nâng cao ý thức nhận thức, ý thức trách nhiệm của toàn xã hội. Đồng thời, cần tăng cường hợp tác trong và ngoài nước, hợp tác công tư nhằm huy động mạnh mẽ, hiệu quả các nguồn lực đầu tư, đẩy mạnh xã hội hóa…

THI HỒNG