Thấp thỏm lo sợ
Nhiều tháng nay, hơn 300 học sinh và giáo viên Trường THCS Ea Bhốk (xã Ea Bhốk, huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk) luôn thấp thỏm lo sợ vì “Nhà Bảo Đại” nằm trong khuôn viên trường học đã xuống cấp nghiêm trọng.
Anh Nguyễn Văn Minh (có con đang học lớp 8, Trường THCS Ea Bhốk) kể, mới đây anh đến trường đón con tan học, đúng lúc trời sắp mưa, có gió lớn. Lúc này, một tấm tôn lớn của “Nhà Bảo Đại” trong khuôn viên trường học bị gió tốc ra khỏi mái, bay xuống sân trường. Rất may, thời điểm trên, học sinh trong trường đã về gần hết nên không có tai nạn đáng tiếc. “Tôi mong muốn nhà trường sớm có hướng xử lý đối với công trình cũ này. Nếu không khắc phục thì sẽ tiềm ẩn nguy hiểm đối với học sinh và giáo viên tại trường”, anh Minh lo lắng.
Thầy Nguyễn Văn Nghĩa, giáo viên Trường THCS Ea Bhốk, cho biết, các giáo viên trong trường cũng đang rất lo lắng vì “Nhà Bảo Đại” đã xuống cấp, hư hỏng nặng. Đặc biệt vào mùa mưa, gió lớn làm mái nhà rung lắc ầm ầm, khiến cả giáo viên và học sinh đều run sợ. “Sợ nhất là giờ học sinh ra chơi, hoặc sinh hoạt ngoại khóa ở sân trường. Mới đây, một trận gió lớn đã làm nhiều tấm tôn bung ra khỏi mái, bay xuống sân trường làm thầy cô và học sinh một phen hú vía”, thầy Nghĩa kể.
Theo thầy Nguyễn Văn Nghĩa, công trình trên được xây dựng từ thời Pháp thuộc, và đến nay rất hiếm người còn biết đến lịch sử. Trước đây, mái của công trình được lợp bằng ngói, nhưng sau đó được cải tạo lại bằng tôn. Năm 2000, nhà trường tận dụng khu nhà trên để làm lớp học cho học sinh, nhưng đến năm 2003 thì không dùng nữa. Từ đó đến nay, khu nhà bỏ hoang không sử dụng nên xuống cấp, hư hỏng nặng. “Tôn bị bung ra khỏi mái, bay xuống sân trường rất nhiều lần, dù chưa có tai nạn đáng tiếc xảy ra nhưng các giáo viên và học sinh rất sợ. Mong các cấp ngành có hướng xử lý công trình này để chúng tôi yên tâm dạy học”, thầy Nghĩa tha thiết bày tỏ.
Theo quan sát của chúng tôi, công trình trên có diện tích gần 400m2, nằm hiện hữu trong khuôn viên Trường THCS Ea Bhốk. Do nhiều năm không được tôn tạo, sửa chữa nên cây cỏ mọc um tùm lên cả mái nhà. Cửa chính và các cửa sổ của công trình đã bị mối mọt làm hư hỏng hoàn toàn. Các vách tường bị bong nứt nhiều chỗ, đặc biệt phần mái tôn của công trình bị gỉ sét gần như toàn bộ. Nhiều điểm tấm tôn bị gió thổi bay, để lại khoảng trống trên mái.
Thầy Nguyễn Văn Nghĩa cũng cho hay, để đảm bảo an toàn cho học sinh, nhà trường đã dùng tôn bịt hết các cửa ra vào của khu nhà, tránh tình trạng học sinh vào bên trong sẽ gặp nguy hiểm. Ngoài ra, trường nhiều lần báo cáo lên cấp xã để xin ý kiến về biện pháp xử lý nhằm đảm bảo an toàn cho học sinh và giáo viên trong trường, nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết.
Theo ông Võ Tấn Huy, Chủ tịch UBND huyện Cư Kuin, công trình trên bị bỏ hoang hàng chục năm nay nên đã xuống cấp. “Tôi đã chỉ đạo cán bộ văn hóa, cán bộ Phòng Kinh tế hạ tầng trực tiếp xuống trường kiểm tra, rà soát lại khu nhà. Nếu khu nhà không đảm bảo an toàn, chúng tôi sẽ có hướng xử lý. Thậm chí có thể rào khu vực lại để đảm bảo an toàn cho giáo viên và học sinh”, ông Huy thông tin.
Di tích tiềm năng
Khi tìm hiểu về lịch sử của “Nhà Bảo Đại”, hầu hết người dân đều mù mờ về thông tin. Trong đó, nhiều vị cao niên tại buôn Kmar năm nay hơn 80 tuổi cũng chỉ biết khi sinh ra đã thấy khu nhà trên tồn tại. Họ chỉ biết ngày xưa vua Bảo Đại đã đến khu vực này đi săn và sử dụng khu nhà trên để nghỉ ngơi.
Theo lãnh đạo Sở VH-TT-DL tỉnh Đắk Lắk, nguồn gốc công trình trên do một người Pháp tên là Bourgery xây dựng để làm Tổng công ty Cà phê Bouryge, thuộc Công ty Dellefan. Sau đó, vua Bảo Đại đã sử dụng khu nhà trên để làm nơi nghỉ ngơi mỗi khi đi săn bắn tại khu vực, do đó người dân gọi là “Nhà Bảo Đại”. Năm 2012, UBND tỉnh Đắk Lắk đã phê duyệt công trình trên vào danh mục di tích tiềm năng (chưa được xếp hạng di tích).
“Hiện sở đang phối hợp với địa phương tiến hành rà soát lại các tiêu chí, nếu đủ điều kiện sẽ đề nghị UBND tỉnh đưa vào danh mục di tích tiềm năng trong giai đoạn 2022-2025. Khi làm hồ sơ xếp hạng di tích thì mới xây dựng lý lịch di tích, tổ chức hội thảo, hội nghị và các điều kiện khác để chứng minh lịch sử, giá trị của di tích. Thậm chí cả tên gọi, giờ gọi tạm là “Nhà Bảo Đại” nhưng sau này được xếp hạng thì mới chính thức có tên, diện tích khoanh vùng và các yếu tố gốc”, lãnh đạo Sở VH-TT-DL tỉnh Đắk Lắk cho biết thêm.
