Đảng Cộng hòa đã giành quyền kiểm soát Thượng viện và củng cố thế đa số ở Hạ viện, khiến cho 2 năm còn lại nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ của ông Barack Obama càng trở nên khó khăn.
Chiến thắng áp đảo
Kết quả mới nhất vừa công bố vào ngày 5-11 (giờ Việt Nam) của cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ ở Mỹ cho thấy đảng Cộng hòa đã giành thêm 7 ghế tại Thượng viện từ tay đảng Dân chủ, đồng thời vẫn giữ vững 15 ghế bầu lại, giúp đảng này chiếm 52/100 ghế tại Thượng viện. Chiến thắng này đồng nghĩa với việc quyền kiểm soát Thượng viện Mỹ được chuyển giao cho các nghị sĩ đảng Cộng hòa.
Các nghị sĩ đảng Dân chủ đã mất 7 ghế tại các bang Montana, Arkansas, South Dakota, West Virginia, Iowa, Colorado, North Carolina vào tay các nghị sĩ đảng Cộng hòa. Như vậy, đây là lần đầu tiên kể từ cuộc bầu cử năm 2006, phe Cộng hòa trở lại kiểm soát Thượng viện Mỹ.
Trong khi đó, cuộc đua giành 435 ghế tại Hạ viện lại không mấy hồi hộp khi giới phân tích dự đoán chiến thắng sẽ vẫn thuộc về đảng Cộng hòa. Theo kênh truyền hình CBS News, đảng Cộng hòa vẫn củng cố thế đa số tại Hạ viện và sẽ giành được ít nhất 226/435 ghế tại Hạ viện. Thậm chí, dự báo của đài NBC còn cho rằng đảng Cộng hòa sẽ chiếm đa số với 242 ghế.
Tổng thống Mỹ Barack Obama khi trả lời phỏng vấn đài WNPR thừa nhận trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ 2014 này, đảng Dân chủ đối mặt với tình thế khó khăn nhất trong vòng hơn 50 năm qua, bởi hầu hết cử tri đều bỏ phiếu bầu ủng hộ phe Cộng hòa.
Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Mỹ Mitch McConnell (giữa) mừng chiến thắng ở Louisville, Kentucky.
Đảng Dân chủ vớt vát
Để cho thấy sự sẵn lòng hợp tác với các nghị sĩ Cộng hòa, ông Obama đã mời các lãnh đạo của cả hai đảng ở Thượng viện và Hạ viện nhóm họp tại Nhà Trắng vào ngày 7-11 tới.
Cùng lúc này, Nhà Trắng đang cố giảm nhẹ những thay đổi đột ngột trong chiến lược của ông Obama sau cuộc bầu cử. Phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest lưu ý rằng những bang đảng Dân chủ gặp rắc rối đều là nơi ông Obama thua ứng viên đảng Cộng hòa Mitt Romney trong cuộc bầu cử năm 2012. Các thượng nghị sĩ đảng Dân chủ cố vớt vát thể diện bằng việc tìm cách tái đắc cử trong các cuộc đua ở bang Alaska, Arkansas, Louisiana và Bắc Carolina, những bang đảng Cộng hòa chiếm ưu thế trong năm 2012.
Việc phe Cộng hòa nắm quyền kiểm soát lưỡng viện Quốc hội chắc chắn sẽ tác động mạnh tới chính trường Mỹ trong 2 năm cầm quyền còn lại của Tổng thống Obama. Đa số ý kiến của các nhà phân tích cho rằng mọi chuyện vẫn xấu như trong các năm qua, thậm chí còn tệ hại hơn. Đảng Cộng hòa ở vị thế thuận lợi hơn để thúc đẩy các chương trình nghị sự của họ, ép Tổng thống Obama phải nhượng bộ.
Thắng lợi này còn được coi là bước đầu tiên dọn đường cho đảng Cộng hòa trong cuộc chạy đua giành chiếc ghế tổng thống lần thứ 45 của nước Mỹ vào năm 2016 tới. Chiến thắng của các ứng cử viên Cộng hòa tại những “bang nhà” của đảng Dân chủ như Colorado và Iowa là một dấu hiệu cảnh báo phe Dân chủ rằng họ sẽ gặp không ít khó khăn trong năm 2016.
Đây là lý do các ứng cử viên tổng thống tiềm năng của hai đảng như Thống đốc bang New Jersey Chris Christie, cựu Thống đốc bang Florida Jeb Bush của đảng Cộng hòa và cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton cùng chồng là cựu Tổng thống Bill Clinton đã ráo riết tham gia các cuộc vận động cho các ứng cử viên của đảng mình tại những bang quan trọng.
Mặc dù vậy, cũng không loại trừ khả năng là do chiếm được đa số nhưng vẫn không đủ mức 2/3 (60 ghế) tại Thượng viện để thao túng mọi quyết sách, nên phe Cộng hòa có thể phải tính tới chuyện nhượng bộ trong một số vấn đề nhằm ghi điểm cho cuộc bầu cử tổng thống vào năm 2016.
VIỆT ANH (tổng hợp)
