Đầu tư ra nước ngoài - Những thành quả ban đầu

Mấy năm gần đây, với việc ngày càng nhiều doanh nghiệp (DN) và tập đoàn kinh tế nước ta đầu tư ra nước ngoài (ĐTRNN), vị thế của các DN Việt Nam đã được khẳng định và nâng cao trên thị trường thế giới. Các DN Việt Nam đã từng bước tạo dựng được thương hiệu, khả năng cạnh tranh của mình...

Xu thế tất yếu 

Hoạt động ĐTRNN của VN tăng tốc mạnh mẽ trong những năm gần đây. Nếu như giai đoạn 1989-1998 VN mới có 18 dự án ĐTRNN với tổng vốn đăng ký trên 13,6 triệu USD thì đến 1999-2005, số dự án ĐTRNN là 131, với tổng vốn đăng ký đạt 731,4 triệu USD, gấp 7 lần về số dự án và gấp 53 lần về tổng vốn đầu tư đăng ký so với thời kỳ trước.

Đặc biệt, từ khi thực hiện Nghị định 78/2006/NĐ-CP (từ 2006 đến tháng 12-2008), ĐTRNN tiếp tục có sự phát triển cao với 221 dự án và tổng vốn đăng ký đạt 3,36 tỷ USD.

Tính đến nay, theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, tổng vốn ĐTRNN của các DN Việt Nam đạt khoảng trên 10 tỷ USD với khoảng trên 700 dự án. Các dự án ĐTRNN của VN chủ yếu tập trung ở các lĩnh vực như: khai thác khoáng sản, thủy điện, trồng cây công nghiệp, viễn thông, hàng không...

Nhờ ĐTRNN mà vị thế của nhiều DN Việt Nam đã được khẳng định và nâng cao trên thị trường thế giới. Các DN Việt Nam đã biết cách tận dụng được lợi thế so sánh của các nước để sản xuất, kinh doanh, mở rộng thị trường và từng bước tạo dựng được thương hiệu, khả năng cạnh tranh của mình trên thị trường quốc tế.

Một trong những điển hình thành công là Tập đoàn Dầu khí (PVN). Tính đến nay PVN đã đầu tư, góp vốn vào 25 dự án dầu khí ở 18 nước trên thế giới. Tiếp đến là Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam (VRG). VRG hiện có 16 dự án đầu tư tại nước ngoài với các dự án trồng cao su ở 2 quốc gia láng giềng thân thiện là Lào và Campuchia. Hiện nay, VN đang là một trong những nước dẫn đầu về đầu tư tại Lào và Campuchia.

Hiệu quả bước đầu

Sau hơn 1 năm triển khai xây dựng, ở thời điểm khai trương ngày 15-5, Movitel (liên doanh giữa Viettel và Công ty SPI của Mozambique) đã sở hữu mạng lưới lớn nhất, có vùng phủ rộng và sâu nhất tại Mozambique với 1.800 trạm phát sóng (2G-3G) phủ 100% quận, huyện và đường quốc lộ, đóng góp hơn 50% hạ tầng mạng di động của toàn Mozambique. Viettel cũng đã dựng nên một hạ tầng viễn thông bền vững cho quốc gia châu Phi này với 12.600km cáp quang, đóng góp 70% hạ tầng cáp quang của toàn Mozambique. Bên cạnh việc lập kỷ lục về hạ tầng viễn thông, Movitel cũng xây dựng hệ thống kênh phân phối lớn nhất với 50 cửa hàng và 25.000 điểm bán, đại lý đến từng huyện; trung bình, mỗi xã sẽ có 1-2 nhân viên của Movitel phụ trách bán hàng đến tận tay người dùng.

Các số liệu thống kê cho thấy mạng di động MetFone (của Viettel tại Campuchia) và Unitel (của Viettel ở Lào) hiện đang dẫn đầu về mạng lưới hạ tầng cũng như số lượng thuê bao. Ở Haiti với thương hiệu Natcom hiện đứng đầu về hạ tầng và xếp thứ 2 về thị phần thuê bao.

Có thể nói, MetFone là điển hình của sự thành công trong ĐTRNN của Viettel. Sau 3 năm hoạt động, hiện MetFone trở thành nhà mạng số 1 về mọi lĩnh vực (hạ tầng mạng lưới, thuê bao, doanh thu). Doanh thu của MetFone năm 2011 đạt 225 triệu USD (gấp 10 lần năm 2010), đóng góp trực tiếp khoảng 2% vào tổng GDP của Campuchia năm 2011. Hiện MetFone cung cấp dịch vụ cho hơn 10 triệu khách hàng, tương đương với 65% dân số Campuchia (chiếm 49% thị phần).

Cũng sau 3 năm hoạt động, hiện nay mạng MetFone được các nhà đầu tư quốc tế định giá khoảng 1 tỷ USD, hơn 20 lần số tiền của Viettel đã đầu tư. Trong năm 2011, tổng doanh thu Viettel đạt gần 6 tỷ USD với hơn 60 triệu thuê bao đang hoạt động trên toàn cầu. Viettel nằm trong nhóm 15 công ty lớn nhất thế giới về số lượng thuê bao.

Sự nỗ lực trong quá trình hợp tác khai thác dầu khí ở nước ngoài của PVN bước đầu đã đem lại nhiều kết quả tốt. Cuối năm 2011, PVN và Xí nghiệp Liên doanh Dầu khí Nga-Việt (Rusvietpetro) đã đón dòng dầu công nghiệp đầu tiên được khai thác trên lãnh thổ Nga tại thành phố Narian Mar - thủ phủ Khu tự trị Nenetsky (Liên bang Nga).

Sau dòng dầu thương mại đầu tiên thu được từ dự án đầu tư tại nước ngoài ở Nenetsky nêu trên, mới đây, vào ngày 19-4-2012, PVN cũng đã chính thức khai thác tiếp mỏ dầu đầu tiên tại Venezuela. Sự kiện này là kết quả của hơn 4 năm đàm phán, chuẩn bị, triển khai thực hiện.

Tổng Giám đốc PVN Đỗ Văn Hậu cho biết, lô Junin 2 là mỏ dầu có trữ lượng lớn, tới hơn 31 tỷ thùng dầu nằm cách thủ đô Caracas hơn 800km, có diện tích 247,7km², nằm trên vành đai dầu mỏ khí đốt Oricono (vành đai này có trữ lượng lớn thứ nhì thế giới và lô Junin 2 có trữ lượng lớn nhất).

Dự kiến sang năm 2013, mỗi ngày sẽ khai thác được 7.000 thùng dầu siêu nặng. Còn toàn lô Junin 2 sẽ cho sản lượng khoảng 200.000 thùng/ngày và phía PVN được hưởng 40% trong số đó theo tỷ lệ góp vốn. Việc khai thác được dầu tại lô Junin 2 sẽ góp phần đảm bảo được an ninh năng lượng cho VN ít nhất trong vòng 25 năm nữa.

Thận trọng và nhạy bén

Thành viên của PVN là Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PVOil) cũng sau hơn 1 năm đầu tư với vốn điều lệ 3.034.000 USD, Công ty Xăng dầu quốc gia Lào (PVOil Lào - thành viên của PVOil) đã từng bước tăng trưởng với doanh thu trong 16 tháng hoạt động đạt 138 triệu USD, lợi nhuận trước thuế đạt 3,5 triệu USD. PVOil Lào phát triển thêm được 12 cửa hàng xăng dầu, đưa số lượng cửa hàng xăng dầu trong hệ thống lên 77 cửa hàng tại 12/17 tỉnh thành của Lào, mở rộng được nhiều khách hàng công nghiệp lớn và quan trọng.

Cùng với PVN, những năm gần đây, VRG cũng là một điển hình về hoạt động mở rộng đầu tư trồng cao su ở nước ngoài. Tính đến hết năm 2011, các dự án đầu tư tại Lào và Campuchia của VRG đã trồng được tổng cộng 70.609ha cao su. Trong đó 15 dự án đang triển khai tại Campuchia đã trồng được trên 41.588ha và 9 dự án tại Lào trồng được trên 28.920ha.

Mới đây, vào ngày 25-5-2012, tại thủ đô Vientiane (Lào), Chính phủ Lào, đại diện Bộ Kế hoạch- Đầu tư Lào, Thứ trưởng Bounthavy Sisuphanthong đã ký biên bản ghi nhớ thực hiện dự án trồng cao su Bắc Lào với Công ty cổ phần Cao su Điện Biên - Bắc Lào thuộc VRG. Theo đó, dự án trồng cao su nằm trên địa bàn tỉnh Oudomsay, cách thủ đô Vientiane gần 500km về phía Bắc, nhằm phát triển 5.000ha cây cao su.

Trước đó, ngày 10-2-2012, Nhà máy Chế biến mủ cao su của VRG cũng đã được khánh thành tại tỉnh Champasak, nhà máy có công suất 24.000 tấn mủ mỗi năm; vùng nguyên liệu hơn 10.000ha cao su, trong đó 1.642ha đã cho khai thác, tạo việc làm thường xuyên cho 3.000 lao động, đem lại lợi nhuận và thúc đẩy kinh tế địa phương cùng 2 nước phát triển.

Tuy nhiên, việc ĐTRNN trong tình hình kinh tế thế giới đầy biến động đòi hỏi các tập đoàn kinh tế và DN nước ta cần hết sức thận trọng và nhạy bén để hoạt động này ngày càng hiệu quả, mở rộng ảnh hưởng của các DN Việt Nam trên trường quốc tế.

THU TUYẾT - TRẦN LƯU