Dạy nghề cho lao động nông thôn: Chưa định được nghề cụ thể

• Nông dân có thể học tại cơ sở dạy nghề phù hợp, kể cả ngoài tỉnh

Năm 2010 là năm đầu tiên triển khai đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn với quy mô lớn. Tuy nhiên, điều mà nhiều người quan tâm là việc triển khai như thế nào để chủ trương sớm đi vào cuộc sống, đem lại hiệu quả cao. Hôm qua, 3-2, tại Hà Nội, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã chủ trì cuộc họp trực tuyến với các bộ ngành, địa phương để bàn giải pháp nhằm sớm triển khai đề án nêu trên.

Những con số kỳ vọng

Theo đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào tháng 11-2009, các mục tiêu cụ thể đặt ra là: Trong giai đoạn 2011-2015, sẽ đào tạo nghề cho 5,2 triệu lao động nông thôn, trong đó dạy nghề cho khoảng 4,7 triệu nông dân và đảm bảo khoảng 70% học viên sau khi học nghề được tạo việc làm, còn lại là 500.000 lượt cán bộ, công chức xã.

Sang giai đoạn 2016-2020, đào tạo nghề cho 6 triệu lao động nông thôn, trong đó 5,5 triệu người là nông dân (đảm bảo khoảng 80% sau học nghề có việc làm) và 500.000 lượt người là cán bộ, công chức xã.

Tổng kinh phí để thực hiện cả đề án từ ngân sách của nhà nước lên tới 26.000 tỷ đồng. Trong đó, riêng phần kinh phí triển khai trong năm 2010 là 1.894 tỷ đồng.

Theo ông Nguyễn Tiến Dũng, Tổng cục trưởng Tổng cục Dạy nghề (Bộ LĐTB-XH), mục tiêu trong năm 2010 là sẽ dạy nghề cho 430.000 lao động nông thôn. Trong đó, thí điểm các mô hình dạy nghề (thông qua hệ thống trung tâm dạy nghề đã được đầu tư xây dựng bằng ngân sách năm 2009) cho khoảng 18.000 người và đặt hàng các cơ sở, trung tâm dạy nghề khoảng 12.000 người. Đối tượng được xác định là những nông dân thuộc diện hộ nghèo, người dân tộc thiểu số, nông dân bị thu hồi ruộng, nhằm chuẩn bị các điều kiện để triển khai đề án trong giai đoạn 2011-2015 và cả những năm tiếp theo.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát, để thực hiện mục tiêu, mỗi năm dạy nghề cho khoảng 1 triệu lao động nông thôn là không dễ dàng nếu không triển khai quyết liệt, cách làm hợp lý. Điều mà người nông dân đang mong đợi hiện nay là họ sẽ được học nghề gì, học xong có thể áp dụng vào điều kiện thực tế không?

Theo đề án, đơn vị được giao chủ trì hoạt động dạy nghề là Bộ LĐTB-XH. Tuy nhiên đến thời điểm này, Bộ LĐTB-XH vẫn hầu như chưa xác định được những nghề cụ thể để dạy nông dân. Tổng cục Dạy nghề mới chỉ xác định chung chung là việc triển khai mô hình thí điểm dạy nghề cho 18.000 lao động nông thôn sẽ chia thành 4 nhóm chính, gồm: nhóm lao động vẫn gắn bó với nông nghiệp, dịch vụ ở vùng núi, vùng chuyên canh; nhóm lao động trong các làng nghề ở vùng đồng bằng; nhóm nông dân chuyển nghề sang công nghiệp, dịch vụ ở vùng núi, vùng đồng bằng, trung du và nhóm đánh bắt xa bờ ở các tỉnh duyên hải miền Trung.

Tương tự, Bộ NN-PTNT là cơ quan nắm sát sao tâm tư, nguyện vọng của người nông dân cũng chỉ xác định 4 lĩnh vực chung chung cần đào tạo là: kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi, lâm sinh, ngư nghiệp, diêm nghiệp; chế biên nông lâm thủy sản; quản lý tưới tiêu, cấp thoát nước và vệ sinh môi trường nông thôn; quản lý và dịch vụ nông nghiệp. Do đó không ít nông dân lo ngại rằng, việc xác định các lĩnh vực chung chung, đánh đồng như trên sẽ lại dẫn tới tình trạng “cái cần không dạy, dạy cái không cần”, nông dân ồ ạt đi học nhưng học xong không sử dụng được, gây lãng phí tiền của nhà nước.

Theo đề xuất của Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Đào Xuân Học, điều cần làm hiện nay là phải tạo điều kiện để nông dân có quyền chọn nghề cần học. Theo đó, thông qua chiếc thẻ học nghề, nông dân có thể đến những cơ sở có dạy nghề phù hợp, chất lượng dạy nghề đảm bảo để học, không nên ép buộc nông dân phải học những nghề theo kiểu phong trào, không phù hợp với khả năng, điều kiện của mình. Dạy nghề cần coi trọng về chất lượng, hiệu quả, không nên nặng về số lượng.

Cần gắn dạy nghề với tạo việc làm

Sau khi nghe kế hoạch triển khai thực hiện đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân khẳng định, hoạt động dạy nghề nói chung và dạy nghề cho nông dân không phải là việc làm mới. Tuy nhiên lần này, chúng ta triển khai với quy mô lớn, tập trung để tạo ra bước đột phá nghề cho người nông dân, phát triển kinh tế nông thôn. Do đó, các cơ quan có liên quan và các địa phương phải làm quyết liệt. Trong đó, về kinh phí, hiện Bộ Tài chính đã chuẩn bị xong, chậm nhất là trước 27-2 phải phân bổ cho các địa phương để triển khai, cùng với việc hoàn thiện các văn bản quy định quy tắc chi tiêu, giám sát tài chính để đề án được sử dụng đúng mục đích, có hiệu quả.

Điều quan trọng mà nhiều người dân mong đợi là phải dạy đúng nghề, đúng đối tượng, đúng nhu cầu. Khi học xong người nông dân có thể sử dụng được những kỹ năng đã học cho việc mưu sinh. Do đó, các địa phương phải tổ chức khảo sát kỹ lưỡng nhu cầu loại nghề mà nông dân cần học. Bởi vì hiện nhu cầu học nghề của nông dân khá đa dạng, lại gồm nhiều đối tượng khác nhau, không thể đào tạo theo kiểu chung chung, tổng hợp, không phân biệt độ tuổi, điều kiện từng người, từng vùng. Các địa phương phải linh hoạt phân bổ chỉ tiêu, kế hoạch đào tạo hợp lý.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Hiện nay nhiều địa phương còn thiếu cơ sở dạy nghề, thiếu trang thiết bị, thiếu chương trình, đội ngũ giáo viên và chính sách cho người học chưa hoàn thiện. Nhưng những cái thiếu trên không đáng lo bằng thiếu đầu ra cho người học. Phải có nơi nhận đặt hàng, có nhu cầu tuyển dụng. Nếu không có nhu cầu thì việc dạy nghề cho nông dân không hiệu quả”.

Bên cạnh đó, trước ngày 10-3, Bộ GD-ĐT và Bộ LĐTB-XH có trách nhiệm cung cấp danh sách các cơ sở có thể tham gia đào tạo nghề cho nông dân, để địa phương chủ động làm. Đối với khó khăn về thiếu giáo viên đào tạo chuyên nghiệp, Phó Thủ tướng cho rằng, phải làm từng bước. Trước mắt có thể tận dụng nguồn giáo viên tại chỗ và các doanh nghiệp có thể đưa nguồn giảng viên xuống giúp đào tạo. Các tỉnh cũng có thể đặt hàng dạy nghề cho nông dân. Khi nông dân có nhu cầu, có thể đưa sang tỉnh khác để học, chẳng hạn với nghề thủy sản, không nhất thiết mỗi tỉnh phải có một trường dạy nghề thủy sản.

PHÚC HẬU