Nhân kỷ niệm 400 năm Phú Yên hình thành và phát triển (1-4-1611 - 1-4-2011), Báo SGGP đã phỏng vấn đồng chí Đào Tấn Lộc, Ủy viên BCH TƯ Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Phú Yên, về thành tựu phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà và mục tiêu đề ra sau cột mốc 400 năm để đi lên cùng đất nước.
Đường Hùng Vương - một con đường mới với các khu dân cư hiện đại ở TP Tuy Hòa. Ảnh: TRẦN QUỚI
- PV: Xin đồng chí cho biết những truyền thống tốt đẹp của Phú Yên qua 400 năm?
Đồng chí Đào Tấn Lộc: Từ những năm cuối thế kỷ XVI, những lưu dân người Việt đầu tiên từ vùng Thuận Quảng theo Phù nghĩa hầu Lương Văn Chánh đã vào khai khẩn, mở mang vùng đất từ dãy Cù Mông đến núi Đá Bia để sinh cơ lập nghiệp. Đến năm 1611, vùng đất này dần trở nên trù phú, chúa Nguyễn Hoàng cho thành lập phủ Phú Yên với 2 huyện Đồng Xuân và Tuy Hòa. Từ đây, các thế hệ người Việt, người Chăm, người Ê Đê, người Ba Na và sau này có thêm những người Hoa chống triều đình nhà Thanh đến lập nghiệp, đã đoàn kết chung lòng cùng nhau lao động sản xuất, chiến đấu, hy sinh để bảo vệ, dựng xây và tô điểm cho vùng đất Phú Yên ngày càng đơm hoa kết trái.
Trải qua 400 năm, với việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ gần 70 năm làm dinh Trấn biên phía Nam của Tổ quốc; với các cuộc khởi nghĩa Cần vương rộng khắp tỉnh mang đậm hào khí “thà chết không chịu nhục” do Lê Thành Phương và các sĩ phu yêu nước lãnh đạo; và đặc biệt với việc lập nên những chiến công xuất sắc trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng và phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho tỉnh; 100% các huyện, thị xã, thành phố, 70% số xã và nhiều đơn vị cá nhân được phong tặng danh hiệu anh hùng... có thể khẳng định những giá trị truyền thống tốt đẹp của nhân dân Phú Yên qua 400 năm hình thành và phát triển, đó là lòng yêu nước sâu sắc và tinh thần đấu tranh kiên cường bất khuất không cúi đầu trước kẻ thù xâm lược; sự đoàn kết gắn bó, tình làng nghĩa xóm, trọng nghĩa, đùm bọc chia ngọt sẻ bùi “mít non gởi xuống, cá chuồn gởi lên” của cư dân đồng bằng, miền núi ở Phú Yên; đó là bản chất cần cù lao động chân chất, tự lực tự cường, luôn biết vượt khó vươn lên... Những truyền thống tốt đẹp trên của nhân dân Phú Yên đang được phát huy, nhân rộng trong công cuộc đổi mới xây dựng quê hương.
- Phú Yên kỷ niệm 400 năm đúng vào ngày kỷ niệm 36 năm giải phóng Phú Yên. Trong công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, Phú Yên cũng đã trải qua 22 năm tái lập tỉnh, đồng chí cho biết những thành tựu nổi bật của Phú Yên từ sau cột mốc tái lập tỉnh?
Phú Yên từng nổi tiếng là vựa thóc của khu 5, quê hương của bò vàng, mía đường, bông vải và phong phú nông lâm thổ sản. Nhưng Phú Yên là vùng đất bị thiệt hại nặng nề trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Sau giải phóng, Phú Yên có hơn 13.300 liệt sĩ, hơn 5.300 thương binh, hàng vạn người bị nhiễm chất độc da cam. Có đến hơn 2/3 làng xã trở thành vành đai trắng, hơn 3/4 ruộng đất bị hoang hóa... Do vậy, những năm đầu hòa bình trong điều kiện nhập tỉnh Phú Khánh, nhân dân Phú Yên đã tập trung khai hoang phục hóa, xây dựng lại xóm làng và hàn gắn những vết thương chiến tranh. Đến tháng 7-1989, tỉnh Phú Yên được tái lập và bước vào sự nghiệp đổi mới trên cơ sở một tỉnh thuần nông nghèo, xuất phát điểm rất thấp...
Dưới ánh sáng đường lối đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo, toàn Đảng bộ, quân dân Phú Yên đã phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng đã có từ thời chiến tranh sang xây dựng hòa bình, đoàn kết và nỗ lực lao động sáng tạo đẩy mạnh sự nghiệp CNH, HĐH quê hương và giành được những thành tựu quan trọng. Thành tựu nổi bật là Phú Yên đã cơ bản thoát khỏi tình trạng tỉnh nghèo. Nền kinh tế liên tục phát triển với tốc độ khá cao và chuyển dịch đúng hướng. Năm 2010, cơ cấu kinh tế về công nghiệp - xây dựng chiếm 34,4%, dịch vụ 36,4% và nông nghiệp còn 29,2%. Thế mạnh về nông nghiệp của Phú Yên được phát huy theo hướng nâng cao hiệu quả, gắn với chế biến và xuất khẩu. Về công nghiệp, tỉnh đã hình thành 3 khu công nghiệp tập trung, nhiều cụm, điểm công nghiệp và xây dựng được một số nhà máy trên các lĩnh vực chế biến, thủy điện, sản xuất tân dược… Ngành dịch vụ cũng tiếp tục phát triển mạnh, có một số cơ sở du lịch đạt chuẩn 4 - 5 sao. Phú Yên đã bước đầu tạo được một số sản phẩm có khả năng cạnh tranh trong nước và quốc tế như một số thương hiệu tân dược, nhân hạt điều, đường RE, cá ngừ đại dương, tôm hùm...Vốn đầu tư xã hội được huy động tốt, năm sau tăng cao hơn năm trước.
Nhiệm kỳ 2006 - 2010 đã huy động 28.000 tỷ đồng, tăng gấp 3 lần nhiệm kỳ 2001 - 2005. Nhờ vậy tỉnh cũng đã hoàn thành được một số kết cấu hạ tầng quan trọng như khôi phục sân bay Tuy Hòa, hoàn thành giai đoạn 1 cảng Vũng Rô, hoàn thành cơ bản cầu, đường Hùng Vương và nhiều hạng mục công trình tuyến đường động lực ven biển, đầu tư trục đường miền Tây nối liền 3 huyện miền núi. Đã xây dựng 3 nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ, Krông Năng, Sông Hinh với tổng công suất 360MW và hoàn thành việc đưa điện lưới đến 100% thôn, xóm trong tỉnh. Hạ tầng về bưu chính viễn thông, thủy lợi, cấp nước được mở rộng. Tốc độ đô thị hóa được đẩy nhanh, TP Tuy Hòa đang phấn đấu trở thành đô thị loại 2 trước năm 2013, hạ tầng thị xã Sông Cầu và nhiều thị trấn huyện lỵ đang từng bước được mở rộng khang trang. Các doanh nghiệp cũng đã đầu tư xây dựng nhiều khách sạn, resort chất lượng cao như CenDeluxe, Kaya, Du lịch Sài Gòn, Long Beach, Sao Việt, Bãi Tràm…
- Vậy có thể nói Phú Yên đã thực sự trở thành vùng đất trù phú, yên bình chưa?
Cùng với phát triển kinh tế, các lĩnh vực văn hóa giáo dục, an sinh xã hội được tỉnh chăm lo tích cực và có sự chuyển biến tốt. Phú Yên sớm được công nhận là tỉnh phổ cập tiểu học đúng độ tuổi và phổ cập giáo dục trung học cơ sở. Đã thành lập Trường Đại học Phú Yên, Trường Cao đẳng Nghề Phú Yên, cùng các trường cao đẳng, phân viện của các bộ trên địa bàn, hoàn thành hệ thống đào tạo nhân lực. Bệnh viện đa khoa mới của tỉnh có quy mô 500 giường, một số bệnh viện chuyên khoa, bệnh viện tuyến huyện và hệ thống y tế tuyến xã được nâng cấp đã góp phần ngăn chặn dịch bệnh phát triển và thực hiện tốt các chương trình y tế quốc gia. Tỉnh đã thực hiện tốt chương trình giải quyết việc làm, hạ tỷ lệ hộ nghèo còn 9% (tiêu chí cũ), hỗ trợ xóa hơn 9.000 nhà tạm, hộ nghèo và không để xảy ra đói rét dịch bệnh khi có thiên tai.
Những thành quả trên lĩnh vực văn hóa - xã hội của tỉnh đã góp phần quan trọng ổn định cuộc sống nhân dân, thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ ta là quan tâm chăm lo người nghèo, chăm lo toàn diện cả đời sống vật chất lẫn tinh thần của nhân dân. Những thành tựu trên đã tạo tiền đề vững chắc cho tỉnh thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững trong giai đoạn tiếp theo.
- Đồng chí cho biết những giải pháp mang tính đột phá để Phú Yên phát triển nhanh bền vững?
Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV đã đề ra mục tiêu, phương hướng tổng quát đến năm 2015 là “Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ, phát huy dân chủ và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, đẩy mạnh toàn diện sự nghiệp đổi mới theo định hướng XHCN, đưa Phú Yên phát triển nhanh và bền vững, phấn đấu đạt mức bình quân chung cả nước và tạo tiền đề để đến năm 2020, Phú Yên cơ bản trở thành một tỉnh công nghiệp”.
Đại hội đã đề ra 10 nhóm giải pháp nhiệm vụ phát triển, trong đó tập trung thực hiện 3 nhiệm vụ có tính đột phá:
+ Xây dựng hoàn thành kết cấu hạ tầng khu kinh tế Nam Phú Yên giai đoạn 1 và một số công trình giao thông quan trọng như: tuyến đường ven biển, nâng cấp cảng Vũng Rô, trục giao thông phía Tây của tỉnh. Trên cơ sở này, tạo điều kiện các chủ đầu tư triển khai nhà máy lọc dầu và đầu tư hình thành một số khu du lịch theo quy hoạch. Đồng thời phối hợp triển khai xây dựng cảng hàng không Tuy Hòa, hầm đường bộ đèo Cả, nâng cấp quốc lộ 25, nâng cấp ĐT645 thành quốc lộ.
+ Tạo bước chuyển biến trong việc thực hiện mục tiêu phát triển hiệu quả và bền vững trong nông nghiệp và nông thôn. Bố trí vốn đầu tư cho nông nghiệp và nông thôn tăng gấp 2,5 - 3 lần so với giai đoạn 2006 - 2010, tập trung cho thủy lợi, giao thông nông thôn, ứng dụng khoa học và công nghệ, nhất là công nghệ sinh học và công nghệ sau thu hoạch, phòng chống dịch bệnh, trồng rừng...
+ Đầu tư phát triển nguồn nhân lực. Tập trung thực hiện mục tiêu phổ cập trung học phổ thông cho 70% thanh niên trong độ tuổi, tổ chức thực hiện tốt đề án dạy nghề 5 năm (2011 - 2015) và đề án đào tạo và thu hút trí thức về tỉnh, tạo được sự chuyển biến rõ hơn về chất lượng…
Với việc Chính phủ cho phép tổ chức kỷ niệm 400 năm Phú Yên hình thành, phát triển và giao nhiệm vụ đăng cai tổ chức Năm Du lịch quốc gia duyên hải Nam Trung bộ - Phú Yên 2011, Phú Yên có cơ hội đánh thức tiềm năng to lớn về du lịch biển đảo để phát triển nhanh hơn. Toàn Đảng bộ, toàn dân, toàn quân Phú Yên nhân lên niềm tự hào về truyền thống tốt đẹp của quê hương, ra sức đẩy mạnh toàn diện sự nghiệp CNH, HĐH tỉnh nhà, đưa nhanh Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV vào cuộc sống.
Khánh Hoàng (thực hiện)
