Giải tỏa cô đơn cho học sinh

Giao tiếp với con nhiều hơn

Mới đây, tại tọa đàm chia sẻ kinh nghiệm đồng hành cùng con do Tổ chức Giáo dục FAROS tổ chức, Tiến sĩ giáo dục học Nguyễn Thụy Phương cho rằng, trong xã hội hiện đại, chất lượng giao tiếp giữa bố mẹ và con cái ngày càng giảm. Ở nhiều gia đình, bố mẹ không thể nói chuyện với con cái, trong khi đó, những đứa trẻ lại cảm thấy cô đơn ngay trong chính ngôi nhà của mình. Thực tế này xuất phát từ ảnh hưởng của văn hóa phương Đông, trong một gia đình, người lớn tuổi thường dạy dỗ bằng đòn roi và răn đe người nhỏ tuổi. Tuy nhiên, thói quen và nếp nghĩ này cần điều chỉnh phương thức phù hợp trong bối cảnh xã hội hiện đại. Để thu hẹp khoảng cách về suy nghĩ, bố mẹ cần học cách lắng nghe và giao tiếp với con nhiều hơn, tránh áp đặt quan điểm, suy nghĩ của người lớn lên trẻ, vô tình tạo ra áp lực và bức bối cho con. 

Một thực tế khác, hiện nay nhiều gia đình có thói quen tìm kiếm thông tin về nuôi dạy con trên mạng xã hội, nhưng không phải ai cũng có kỹ năng tìm kiếm và sàng lọc thông tin hiệu quả. Vì vậy, công cụ trợ giúp càng nhiều, đòi hỏi người tham khảo phải thật sự bình tĩnh, học cách trở thành những ông bố, bà mẹ thông thái, không hùa theo số đông, chấp nhận sự khác biệt của mỗi đứa trẻ.

Giống như bố mẹ, giáo viên ngày nay cũng cho rằng, bất lực trong việc giáo dục học trò khi la mắng không được, dùng vũ lực cũng không xong. Phải chăng các học trò ngày nay khó dạy bảo hơn thế hệ xưa? Tiến sĩ Nguyễn Thụy Phương nêu quan điểm: “Thầy cô sẽ tự tạo áp lực cho mình khi khoác lên vai trách nhiệm quá lớn. Trong khi đó, nhiệm vụ chính của giáo viên là quan sát và nhận ra các bất thường ở học sinh, từ đó phối hợp với các lực lượng khác trong nhà trường gồm giáo viên bộ môn, cán bộ quản lý, nhân viên trường học, thậm chí những học sinh khác trong lớp và gia đình các em để giải quyết, chứ không phải làm một mình”. Ngoài ra, sức mạnh của giáo viên là dùng khả năng truyền đạt tri thức để uốn nắn học trò, chứ không phải dựa vào các chế tài, quy định thưởng - phạt đặt ra trong nhà trường. Như vậy, giáo viên không còn đóng vai trò dẫn dắt mà đã chuyển sang đồng hành, hỗ trợ học sinh phát triển.

Thay đổi cách kiểm tra, đánh giá

Ghi nhận thực tế tại các trường học hiện nay, nhiều phụ huynh còn mang tâm lý e dè khi được gợi ý đưa con đến gặp chuyên gia tư vấn tâm lý, do đánh đồng hai khái niệm “chướng ngại tâm lý” với “bệnh lý về thần kinh”, không muốn thừa nhận con mình có vấn đề về sức khỏe tâm thần. Ở chiều ngược lại, một số gia đình có xu hướng lo lắng thái quá, vô tình trầm trọng hóa vấn đề của con, cho rằng con có biểu hiện lệch lạc về hành vi và giới tính. 

Chia sẻ từ chính kinh nghiệm giảng dạy của mình, Tiến sĩ Nguyễn Thụy Phương cho biết, từng chứng kiến cuộc sống nhiều gia đình đảo lộn hoàn toàn khi phát hiện con thuộc giới tính thứ 3. Chuyên gia này phân tích, vấn đề là quan điểm và góc nhìn của phụ huynh, chứ chưa chắc trẻ có vấn đề về giới tính. Bởi độ tuổi vị thành niên là giai đoạn trẻ chuyển từ giai đoạn trẻ em phát triển thành người lớn với vô số bấp bênh, tò mò về giới tính, muốn thể hiện bản thân. Chỉ cần bố mẹ thay đổi góc nhìn thoáng hơn, hiểu được con muốn chuyển tải thông điệp gì đến bố mẹ để có cách ứng xử phù hợp.  

Về phía giáo viên, Thạc sĩ Đặng Tuyết Thương, Cố vấn vận hành Hệ thống Trường Mầm non - Tiểu học ICS (TP Thủ Đức, TPHCM) nhận định, trong xã hội hiện đại, giáo viên chỉ đóng vai trò hướng dẫn, góp phần hoàn thiện tri thức và nhân cách cho học sinh. Bản thân các thầy, cô giáo phải thường xuyên trau dồi kỹ năng và kiến thức, nắm bắt được quá trình phát triển tâm sinh lý của học sinh trong từng độ tuổi, qua đó có hình thức hỗ trợ phù hợp như động viên, khuyến khích học sinh tham gia các hoạt động trải nghiệm, rèn kỹ năng trao đổi và phản biện, có suy nghĩ và lối sống lành mạnh. 

Song song đó, nhiều chuyên gia giáo dục cũng cho rằng, một trong những biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục hiện nay là thay đổi phương pháp kiểm tra, đánh giá học sinh, giảm bớt áp lực về điểm số, tăng tính chủ động của người học, biến việc học trở thành quá trình tương tác hai chiều giữa giáo viên và học sinh nhằm phát triển năng lực, phẩm chất cho các em.