Lài là loại hoa “đặc sản” ở một số xã ngoại thành TPHCM. Giá thu mua thấp nhất hiện nay là 100.000 đồng/kg hoa tươi. Cây hoa lài phù hợp và phát triển tốt vùng đất dọc sông Sài Gòn (quận 12, huyện Hóc Môn, Củ Chi). Nhưng 2 nơi có truyền thống về trồng cây hoa lài lâu đời ở TP là xã An Phú Đông (huyện Hóc Môn), phường Thạnh Lộc (quận 12), thương lái rất thích và mua hoa lài ở đây vì có mùi đậm mà khó nơi nào có được.
Do phát triển công nghiệp, ô nhiễm môi trường và mở rộng khu dân cư, vùng trồng lài truyền thống nói trên không còn bao nhiêu diện tích, trong khi nhu cầu về hoa lài để làm hương liệu ướp trà và mỹ phẩm vẫn cao nên diện tích cây lài đã được trồng nhiều ở xã Nhị Bình (Hóc Môn), nhất là xã Trung An (Củ Chi).
Nhờ cây trồng mới này mà cuộc sống của bà con khá hơn. Nhiều hộ nông dân ở các xã kể trên như anh Nguyễn Văn Tới, anh Tống Văn Rẩy, chị Nguyễn Thị Nhỏ, anh Lê Văn Thương, chị Lê Thị Hai… nhờ vào phương pháp trồng lài ra hoa trái vụ mà cuộc sống ngày một khá lên. Có hộ trở nên khá giàu như trường hợp anh Nguyễn Văn Tới, là một điển hình, vừa trồng lài lấy bông từ 8 - 10kg/ngày (giá từ 100.000 - 150.000 đồng/kg), vừa sản xuất kinh doanh giống cây lài, thu nhập gần 30 triệu đồng/tháng.
Cây lài cần nước nhưng lại không chịu được úng ngập, mưa nhiều, vì vậy phải lên liếp cao ở vùng trũng thấp. Việc ra bông cũng khác nhau giữa mùa mưa và mùa nắng. Năng suất, chất lượng cũng như giá cả mua hoa lài cũng có khác biệt lớn giữa hai thời kỳ này. Các cơ sở chế biến hương liệu ướp trà khu vực Chợ Lớn rất ưa chuộng hoa lài vùng An Phú Đông và Thạnh Lộc. Hoa lài ngày trước, hương có thơm nhưng năng suất thấp.
Ngày nay, nhờ các tiến bộ khoa học kỹ thuật tác động vào nên chất lượng và năng suất đã nâng lên. Việc chăm sóc bằng phương pháp cắt tỉa cành, bón phân hữu cơ để giúp cây sinh trưởng tốt, xử lý ra hoa trái vụ đã tác động lớn đến hiệu quả gieo trồng. Mùa mưa cây lài cho năng suất thấp nhưng giá cao 3-4 lần so với giá mùa nắng (năng suất cao) do đây là mùa ướp trà.
Một thời gian dài, mâu thuẩn về thời vụ này đã đẩy người trồng lài vào thế, có lúc giá lài bán rẻ như cho, nhưng cũng có lúc “đắt như tôm tươi”. Vì thế khi có những tiến bộ mới về KHKT bà con nông dân tiếp nhận và ứng dụng, như đưa biện pháp canh tác tiên tiến vào sản xuất. Đáng mừng, nông dân ở những vùng chuyên canh lài hiện nay từng bước làm quen với việc chăm bón cho lài ra hoa trái vụ. Nhiều hộ nông dân ở ấp Bốn Phú (xã Trung An, huyện Củ Chi) hay xã Nhị Bình (huyện Hóc Môn) có diện tích hoa lài khá lớn. Riêng xã Trung An, trong vài năm đã phát triển gần 40 ha cây lài.
Đặng Văn Thành
