Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp An Hạ (HTX An Hạ) tại xã Phạm Văn Hai (Bình Chánh, TPHCM) chuyên sản xuất và kinh doanh các sản phẩm nha đam. Để mở rộng vùng cây nguyên liệu, từ tháng 10-2004, HTX ký hợp đồng với một số nông dân ở xã An Phú Tây (Bình Chánh) đầu tư và bao tiêu sản phẩm nha đam.

Đám nha đam của anh Nguyễn Trung Thành đến kỳ thu hoạch phải nhổ bỏ vì không có cơ sở nào thu mua.

Theo hợp đồng, HTX cung cấp cây giống cho nông dân theo đơn giá 3.000 đồng/cây và cho nông dân nợ 50% tiền giống, số còn lại trừ dần từ lần thu hoạch sản phẩm thứ 3 đến khi hết nợ.

Ngoài ra, HTX nhận bao tiêu toàn bộ sản phẩm (lá nha đam) từ tháng thứ 8 tính từ khi xuống giống, với giá 1.200 đồng/kg theo tiêu chuẩn loại 1 (lá to, dày cơm, có trọng lượng 300g/lá trở lên) và 500 đồng/kg loại 2 (trọng lượng 200g - 290g/lá).

Nông dân có trách nhiệm trồng đúng kỹ thuật theo HTX hướng dẫn và phải báo cho HTX biết khi có dịch bệnh để kịp thời xử lý. Khi có sản phẩm thu hoạch, báo trước 2 ngày để HTX đến nhận. Hợp đồng có giá trị trong 3 năm, bên nào vi phạm không có lý do chính đáng sẽ đền gấp đôi giá trị hợp đồng. Đây là hợp đồng kinh tế được nhiều nông dân đồng tình vì giải quyết được đầu ra cho nông sản của nông dân.

Thế nhưng, hợp đồng mới ký đã bị HTX “bẻ chĩa” vi phạm. Ông Nguyễn Trung Thành ở ấp 2 xã An Phú Tây cho biết, ngày 8-4-2004, ông ký hợp đồng với HTX An Hạ trồng 2.300 gốc nha đam trên diện tích 2.000m2, ông đã trả trước cho HTX 50% tiền giống (3.450.000 đồng). Từ tháng 4-2005, cây nha đam đã đến thời kỳ thu hoạch, ông điện thoại cả chục lần gọi HTX đến giao sản phẩm, nhưng HTX vẫn không đến nhận, buộc lòng ông phải nhổ bỏ vì lá nha đam để lâu bị thối.

Ông nhẩm tính, một gốc nha đam mỗi tháng thu hoạch được 1 lá cân nặng trung bình 0,3kg, với 2.000 gốc ông thu hoạch được tối thiểu 600kg bán với giá 1.000 đồng/ kg cũng kiếm được 600.000 đồng. Gần 10 tháng qua HTX không thu mua coi như ông mất đứt hơn 6 triệu đồng. Hộ ông Lưu Văn Ba cùng ấp hợp đồng với HTX An Hạ trồng 2.000 gốc nha đam trên diện tích 2.000m2 cũng lâm vào tình cảnh tương tự.

Nếu căn cứ vào nội dung hợp đồng thì rõ ràng HTX An Hạ đã vi phạm hợp đồng với nông dân và phải đền bù gấp đôi giá trị hợp đồng như đã thỏa thuận. Tuy vậy, qua việc này cho thấy đã xuất hiện một hình thức lừa gạt nông dân để bán cây, con giống. Để tránh thiệt hại cho nông dân, các cấp thẩm quyền cần can thiệp buộc đơn vị nhận bao tiêu sản phẩm phải bồi thường đúng mức.

ĐỨC HUY