Nghị định 29/2007/NĐ-CP của Chính phủ (NĐ 29) ban hành ngày 27-2-2007 đã đưa ra nhiều biện pháp quản lý kiến trúc đô thị (KTĐT): công tác quản lý KTĐT, quy định về cảnh quan đô thị, nhà ở, công trình giao thông trong đô thị, quyền và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan đến KTĐT… Báo SGGP xin giới thiệu với bạn đọc một vài điểm chính của NĐ trên.
- Lập chức danh Kiến trúc sư trưởng TP
Theo NĐ 29, để đô thị phát triển bền vững, hài hòa, mỹ quan, hiện đại, có bản sắc, cần phát huy vai trò tư vấn của Hội đồng Kiến trúc - Quy hoạch, các hội nghề nghiệp liên quan đến kiến trúc đô thị và sẽ hướng tới việc lập chức danh Kiến trúc sư trưởng TP. Thủ tướng giao cho Bộ Xây dựng phối hợp Bộ Nội vụ quy định và hướng dẫn về cơ cấu, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng Kiến trúc - Quy hoạch các cấp, về quy chế tư vấn của các hội nghề nghiệp và nghiên cứu đề án thành lập Kiến trúc sư trưởng TP.
Việc thi tuyển thiết kế kiến trúc, ngoài các công trình kiến trúc đô thị như: trụ sở cơ quan nhà nước, các công trình văn hóa, thể thao, công trình công cộng có quy mô lớn, công trình có kiến trúc đặc thù... NĐ 29 cũng quy định các công trình có vị thế, vị trí đặc biệt ảnh hưởng đến bộ mặt đô thị thì chủ đầu tư phải lấy ý kiến của các hội nghề nghiệp hoặc chuyên gia về kiến trúc đô thị, tham khảo ý kiến cộng đồng trước khi phê duyệt.
- Mặt ngoài công trình phải đảm bảo yếu tố an toàn sức khỏe con người
Thành phố cần phải có quy hoạch đồng bộ hơn trong tương lai. Ảnh: C.TH.
Khi xây dựng mới, cải tạo, chỉnh trang, nâng cấp, công trình kiến trúc đô thị phải phù hợp quy hoạch chi tiết được cấp có thẩm quyền phê duyệt, không được tạo thêm kết cấu bằng bất kỳ loại vật liệu nào nhằm tăng diện tích hoặc xây dựng cơi nới, chiếm dụng không gian đô thị.
Kiến trúc đô thị xây dựng mới theo quy hoạch xây dựng được duyệt hoặc khi được phép chỉnh trang, cải tạo phải đảm bảo mỹ quan, an toàn, phù hợp với không gian xung quanh, đặc biệt đối với các công trình có mặt đứng đối diện với đường phố, mặt biển, sông...
Khi cải tạo, chỉnh trang, phục hồi, duy tu các công trình cổ không được dùng vật liệu khác biệt về tính chất, màu sắc để thay thế vật liệu vốn có của công trình đó. Đối với các công trình kiến trúc xây dựng mới trong khu vực đã được công nhận là di sản kiến trúc phải sử dụng các loại vật liệu tương đồng về màu sắc, chất liệu với công trình vốn có của khu vực.
Mặt ngoài công trình kiến trúc đô thị không được sử dụng màu sắc, vật liệu gây chói lóa hoặc phản xạ quá tiêu chuẩn về vệ sinh và an toàn cho sức khỏe con người. Chủ đầu tư xây dựng mới hoặc cải tạo, nâng cấp công trình kiến trúc đô thị phải thực hiện đúng quy hoạch xây dựng và quy chế quản lý KTĐT được duyệt. Chỉ sau khi được phép của cơ quan có thẩm quyền mới được thay đổi về kiến trúc, chức năng sử dụng; thêm hoặc bớt các bộ phận, thay đổi hình thức và chất liệu lợp mái nhà, màu sắc công trình, chất liệu ốp, chi tiết hoặc các bộ phận thuộc mặt ngoài công trình.
Các tổ hợp KTĐT được quy định độ dài tối đa trên một tuyến thẳng dọc theo mặt đường phải bảo đảm các tiêu chuẩn về thông gió tự nhiên cho khu vực phía sau, thuận tiện cho giao thông và công tác phòng cháy, chữa cháy. Độ cao tối đa của công trình kiến trúc phải được tuân thủ theo quy định, không được xây dựng, lắp đặt thêm các vật thể kiến trúc khác cao hơn độ cao cho phép. Khoảng lùi của công trình phải phù hợp đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 khu vực được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Công trình KTĐT xây mới tại các lô đất có góc tạo bởi các cạnh đường phố giao nhau phải đảm bảo không cản trở tầm nhìn, đảm bảo an toàn. Nghị định cũng nêu rõ, các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân không được tạo thêm kết cấu bằng bất kỳ loại vật liệu nào nhằm tăng diện tích hoặc xây dựng cơi nới, chiếm dụng không gian đô thị, nếu vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính và phải dỡ bỏ theo quy định của pháp luật.
- Hạn chế thay đổi KTĐT thuộc khu vực cảnh quan
Cảnh quan đô thị do chính quyền đô thị trực tiếp quản lý, chủ sở hữu các công trình KTĐT có trách nhiệm bảo vệ, duy trì trong quá trình khai thác, sử dụng. Khi xây dựng công trình KTĐT tại những khu vực thuộc danh mục cảnh quan đô thị đã được chính quyền địa phương quy định quản lý phải hạn chế tối đa việc thay đổi địa hình nguyên trạng và phải được sự chấp thuận của chính quyền địa phương.
Đối với những khu vực cảnh quan gắn với di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, khu vực bảo tồn quốc gia hay của địa phương, chính quyền đô thị sở tại phải phối hợp với các cơ quan chuyên môn, tổ chức nghiên cứu, khẳng định giá trị khoa học trước khi đề xuất giải pháp, lập quy chế bảo tồn và khai thác. Cây cổ thụ có trong các vườn tự nhiên, biệt thự, chùa, đền, am, miếu, nhà thờ, các di tích lịch sử - văn hóa, công trình công cộng đô thị phải được bảo tồn.
- Nhà xây sau phải phù hợp màu sắc nhà xây trước
Đối với nhà ở đô thị, NĐ 29 quy định rõ: nhà ở mặt phố xây dựng mới phải phù hợp quy hoạch chi tiết được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Khi xây dựng không đồng thời thì các nhà xây sau ngoài việc phù hợp với quy hoạch chi tiết được duyệt còn phải căn cứ vào cao độ nền, chiều cao tầng, màu sắc của nhà xây trước đó đã được cấp phép. Đối với nhà ở tại khu phố cổ hoặc các khu vực khác thuộc đô thị đã được xếp hạng di tích, chính quyền đô thị phải tổ chức nghiên cứu, có giải pháp bảo tồn nguyên trạng kiến trúc đặc trưng của nhà cổ, phố cổ.
Khi cần thay đổi, sửa chữa, duy tu, bảo dưỡng phải thực hiện theo quy định pháp luật về di sản văn hóa và quy chế quản lý kiến trúc đô thị. Đối với nhà ở biệt thự, nhà vườn có khuôn viên riêng trong đô thị đã được liệt kê trong danh mục bảo tồn phải giữ gìn hình ảnh nguyên trạng, mật độ xây dựng, số tầng, độ cao và kiểu dáng kiến trúc. Đối với các công trình giao thông và các công trình phụ trợ giao thông trong đô thị phải được thiết kế đồng bộ bảo đảm lưu thông cho người và phương tiện; bảo đảm các tiêu chuẩn về ánh sáng, vệ sinh môi trường và công tác phòng cháy, chữa cháy; có kiểu dáng, màu sắc bảo đảm yêu cầu mỹ quan và đặc thù của đô thị, phù hợp với các công trình khác có kiên quan trong đô thị. Ưu tiên đường dành riêng cho người khuyết tật, khiếm thị.
Bộ Xây dựng giúp Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về KTĐT. UBND các cấp chịu trách nhiệm toàn diện về bộ mặt kiến trúc đô thị và xử lý các sai phạm về kiến trúc đô thị trên địa bàn quản lý. Thanh tra xây dựng có nhiệm vụ kiểm tra, thanh tra tại chỗ tình hình thực hiện quy chế quản lý kiến trúc đô thị trên địa bàn. NĐ này có hiệu lực thi hành sau 15 ngày, kể từ ngày đăng công báo.
NHUNG NGUYỄN (lược ghi)
