Mưa ít về số cơn mưa lẫn lượng mưa, đồng thời mùa mưa năm 2015 sẽ kết thúc sớm hơn bình thường do tác động của El Nino. Đó là những nhận định được ông Đặng Văn Dũng - Phó giám đốc Đài Khí tượng-thủy văn khu vực Nam bộ (KT-TVKVNB) nêu lên cuối tuần qua.
* Phóng viên: Khái niệm “hạn bà chằng” dường như năm nay không xuất hiện chỉ vì mưa ít hơn hẳn so với các mùa mưa trước đây. Ông có thể nói gì về điều này?
* Ông ĐẶNG VĂN DŨNG: Hiểu theo dân gian, khái niệm “hạn bà chằng” để chỉ những đợt không hoặc ít mưa kéo dài dù đang trong mùa mưa. Đúng là mùa mưa năm nay, thuật ngữ “hạn bà chằng” không được nói đến nhiều. Dưới góc độ chuyên môn, theo ghi nhận của Đài KT-TVKVNB, mặc dù hiện nay đang là thời kỳ giữa mùa mưa năm 2015, thế nhưng đã có thể kết luận lượng mưa trong mùa mưa năm nay ít hơn trung bình nhiều năm. Trên thực tế, trong nửa đầu mùa mưa năm nay, tình hình mưa đều suy giảm cả về số lượng cơn mưa lẫn lượng mưa.
Đợt mưa lũ cuối tháng 7 vừa qua gây sạt lở đất nặng nề ở huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: THẢO LY
* Liệu trong nửa cuối mùa mưa năm nay, tình hình sẽ có sự thay đổi theo hướng mưa sẽ tăng lên về số cơn mưa và lượng mưa không?
Theo nhận định của chúng tôi, trong những tháng còn lại của mùa mưa năm nay, lượng mưa và số trận mưa tiếp tục không có sự cải thiện, chuyển biến. Lý do là vì hiện nay và từ nay cho đến cuối năm, mùa mưa sẽ bị ảnh hưởng bởi El Nino mặc dù El Nino năm nay chỉ là dạng nhẹ, trung bình. Nhìn xa hơn một chút, xác suất là hiện tượng El Nino hiện nay sẽ kéo dài đến tận tháng 3 năm tới. Cũng chính vì tác động của tình trạng El Nino trung bình này mà mùa mưa năm nay sẽ kết thúc sớm hơn quy luật bình thường. Thông thường, mùa mưa ở Nam bộ sẽ kết thúc vào cuối tháng 11 hàng năm nhưng năm nay dự báo sẽ kết thúc vào cuối tháng 10 dương lịch, tức là kết thúc sớm hơn thông thường khoảng 1 tháng.
* Trong những tháng còn lại của mùa mưa năm 2015 có dự báo gì khác đáng lưu ý không, thưa ông?
Chúng tôi muốn lưu ý người dân trong những tháng còn lại của mùa mưa năm nay cần đề phòng vẫn còn có thể xuất hiện dông lốc mạnh kèm theo sét, lốc xoáy và kể cả mưa đá. Mưa đá ở Nam bộ là một hiện tượng thời tiết đáng quan tâm. Bởi vì trước đây ở miền Nam không hề có mưa đá nhưng trong vài ba năm gần đây, hiện tượng này đã xuất hiện và xuất hiện khá thường xuyên. Trong khi đó, tình hình bão cũng còn có thể có những diễn biến phức tạp. Dự báo sẽ có khoảng 5 cơn bão có ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam, tập trung xảy ra trong thời gian từ tháng 8 đến tháng 10 dương lịch. Liên quan đến dự báo bão, có lẽ cũng cần lưu ý người dân rằng trong những năm gần đây bão thường là bão mạnh và có hướng di chuyển phức tạp. Năm nay dự báo cũng không ra ngoài tình hình chung ấy.
* Mưa, bão cũng là một trong những tác nhân gây ra sạt lở đất ven sông. Nhận định của ông về vấn đề này thế nào?
Về mặt nguyên tắc, sạt lở đất ven sông được xếp vào diện thiên tai. Nếu như ở vùng núi người ta có thể dự báo được sạt lở đất thì ở đồng bằng lại khó khăn hơn. Lý do là vì tình trạng sạt lở ở vùng núi chủ yếu do mưa lũ gây ra và mưa lũ thì có thể dự báo được về mưa và lượng mưa, mưa và lượng mưa thế nào thì gây sạt lở đất. Trong khi ở đồng bằng, sạt lở đất ở ven sông chưa thể cảnh báo được vì còn phụ thuộc vào nhiều nguyên nhân khác. Muốn dự báo được sạt lở đất ven sông tại đồng bằng, trước hết người ta phải làm rõ một loạt thông số, chỉ tiêu, chẳng hạn như điều kiện địa hình đáy sông, địa chất đáy sông, tốc độ dòng chảy thay đổi theo mùa và cuối cùng là tác động của con người như hoạt động khai thác cát là một dẫn chứng. Nói cách khác, rất khó dự báo về sạt lở đất ven sông nhưng một điều chắc chắn là sạt lở không phải là chuyện tức thời mà phải có một quá trình mới dẫn tới sạt lở.
THIỆN NHÂN (thực hiện)
