Năm nay, người làm muối ở huyện Cần Giờ tiếp tục được mùa, nhưng lại tồn đọng sản lượng muối rất lớn. UBND TPHCM đã có văn bản về việc tiếp tục có chính sách hỗ trợ thu mua sản phẩm cho diêm dân Cần Giờ trong vụ mùa này.
Thương lái chở ghe rất “ma mãnh”
Năm nay, huyện Cần Giờ có diện tích sản xuất muối hơn 1.600ha. Riêng hơn 1.100ha sản xuất muối theo phương pháp kết tinh trên nền ruộng trải bạt đến thời điểm này đạt hơn 140.000 tấn, đã tiêu thụ hơn 40.000 tấn, tồn đọng khoảng 100.000 tấn. Hiện nay vẫn chưa có giá thu mua chính thức nhưng nhiều người vẫn muốn mua theo diện tích sản xuất chứ không mua theo sản lượng. Nông dân bán ra từ 450 - 500 đồng/kg (tùy theo loại muối), không có lãi. Trước đó, Hội Nông dân huyện Cần Giờ từng dự báo sản lượng muối toàn huyện năm nay sẽ tăng do thời tiết nắng nóng, dẫn đến cung vượt cầu, sẽ không có thị trường tiêu thụ.
Sản xuất muối tại huyện Cần Giờ
Theo nhiều người làm muối ở xã Lý Nhơn cho hay, trong vụ mùa năm ngoái đã xảy ra tình trạng số tiền hỗ trợ thu mua sản phẩm muối phần lớn đều về tay các chủ ghe. Theo tìm hiểu của chúng tôi, sau khi thu hoạch muối phần lớn nông dân bán liền chứ không có trữ, vì càng trữ càng tốn thêm chi phí. Có những hộ nhận phiếu đăng ký lượng muối bán cho công ty, nhưng sản lượng muối tồn kho thấp hơn con số đăng ký thực tế. Các chủ ghe vận chuyển nắm được thực tế đó nên đã đến liên hệ mua lại phiếu đăng ký. Không biết làm cách nào nhưng các chủ ghe đều đóng được mộc của công ty thu mua. Tiền hỗ trợ được trao đúng tay người mua nhưng khi vừa mới lãnh tiền xong thì chủ ghe đứng đó lấy tiền và chi lại một ít tiền “cà phê”. Đặc biệt, chủ ghe vẫn còn dùng cách mua “mão” (không cân số lượng muối chở qua kho, mà ước tính chừng bao nhiêu tấn) nên người bán muối đều lỗ.
Lần thu mua đợt này có thêm sự tham gia của nhiều doanh nghiệp tư nhân. Doanh nghiệp phải tốn tiền đầu tư kho trữ, phải tính toán thời điểm đưa ra giá cả hợp lý, giá thị trường thấp hơn một chút là sẽ thua lỗ ngay. Vấn đề quan trọng là giá cả vận chuyển, vì tất cả doanh nghiệp tư nhân đều phụ thuộc vào phương tiện vận chuyển do lượng ghe rất ít. Khi đàm phán có giá rồi, doanh nghiệp sẽ báo mua giá đó, nhưng đến khi chủ ghe tăng giá lên một chút với nhiều lý do khác nhau thì coi như doanh nghiệp tư nhân “trắng tay”. Ngay cả với diêm dân đang cần bán, chủ ghe cũng gây khó để tăng giá vận chuyển cao hơn.
Trả lời về thực trạng đó, UBND xã Lý Nhơn cho biết có nắm được thông tin về chủ ghe thao túng, cũng đã báo cáo với UBND huyện để năm nay đưa ra đề xuất thu mua hợp lý, phải có người giám sát để quản lý chặt chẽ hơn. Do năm ngoái là năm đầu tiên hỗ trợ thu mua muối, nên phát phiếu đăng ký thu mua nhưng lại không kiểm tra sản lượng muối tồn kho của các hộ diêm dân, đã dẫn đến thực trạng trên.
Chính sách hỗ trợ diêm dân
Đầu tháng 8, UBND TPHCM đã có văn bản xem xét kiến nghị từ UBND huyện Cần Giờ về chính sách hỗ trợ tiêu thụ 105.000 tấn muối năm nay cho diêm dân trên địa bàn. UBND TP chấp thuận chủ trương thực hiện chính sách hỗ trợ tiêu thụ muối trong năm 2016 theo giá sàn thu mua tính trên giá thành sản xuất + 30% lãi suất giá thành sản xuất + chi phí vận chuyển thực tế từ ruộng muối của hộ dân đến các kho nhận hàng của đơn vị thu mua. Trong trường hợp giá thu mua cao hơn giá thành sản xuất nhưng vẫn thấp hơn giá sàn thu mua thì ngân sách TP thực hiện cấp bù cho người sản xuất muối phần chênh lệch giữa giá sàn thu mua với giá thu mua thực tế của đơn vị thu mua. Trong trường hợp giá thu mua bằng hoặc thấp hơn giá thành sản xuất thì ngân sách TP hỗ trợ 30% lãi trên giá thành sản xuất và toàn bộ chi phí vận chuyển thực tế từ ruộng muối của các hộ dân đến các kho hàng của hàng của đơn vị thu mua.
Khác với lần trước, lần này nhờ tham mưu của UBND huyện Cần Giờ nên có sự tham gia của doanh nghiệp, tạo sự công bằng, minh bạch trong giá thu mua mà người dân đã từng có ý kiến trong lần trước. Phương thức thu mua là đơn vị mua chủ động trong việc vận chuyển muối từ kho của hộ dân đến các kho nhận hàng của đơn vị (trường hợp hộ dân có phương tiện vận chuyển muối có thể chủ động vận chuyển muối đến kho nhận hàng của đơn vị thu mua). UBND huyện Cần Giờ tổ chức cho các hộ làm muối đăng ký, có xác nhận sản lượng muối đối với từng hộ. Đối với các hộ đã bán muối cho Tổng Công ty Lương thực miền Bắc trước ngày 1-8-2016 vẫn được ngân sách TP hỗ trợ.
Chủ tịch UBND huyện Cần Giờ Lê Minh Dũng cho biết: “UBND huyện đã có văn bản đề nghị doanh nghiệp đăng ký thu mua sớm thông báo sản lượng, giá thu mua, cung cấp phương thức vận chuyển, kho nhập để có giá thống nhất báo cho người làm muối, nếu như doanh nghiệp có phương tiện vận chuyển càng tốt. UBND huyện đã thành lập tổ công tác riêng hỗ trợ cho doanh nghiệp để đảm bảo tiến độ và quyền lợi cho hai bên”.
THANH HẢI
