Về vùng đất Du Long, chúng tôi gặp những cô thôn nữ hiền lành chăn dắt đàn bò vàng tha thẩn gặm cỏ trên những cánh rừng bạch đàn xanh ngút ngát. Ngôi trường phổ thông dân tộc nội trú Ninh Hải hai tầng hồng tươi mái ngói reo vang tiếng trẻ học bài.
Những tên làng, tên xóm thân thuộc như Suối Đá, Kiền Kiền, Bà Râu, Ấn Đạt… một thời chìm trong lửa đạn mưa bom bây giờ nhà ở dân cư đông đúc. Nhiều ngôi nhà mới xây có kiểu dáng hiện đại như ở phố thị. Dòng kênh mới mở chạy dọc hai bên cánh đồng lúa được tưới từ công trình thuỷ lợi hồ Sông Trâu có sức chứa trên 31 triệu mét khối nước bảo đảm tưới cho 3000 ha đất canh tác phía hạ lưu…
Đàn bò của đồng bào Raglai xã Lợi Hải.
Xã Lợi Hải là nơi Tổng thống ngụy quyền Nguyễn Văn Thiệu chọn làm nơi xây dựng phòng thủ lá chắn thép Phan Rang. Chúng huy động Liên đoàn 31 biệt động quân đóng quân ngay trên quốc lộ 1 A và dọc triền núi Kiền Kiền.
Đại quân giải phóng từ Khánh Hoà hành quân thần tốc vào Ninh Thuận chọc thủng lá chắn thép Phan Rang vào ngày 15-4-1975. Tư tưởng chốt chặn Du Long - địa thế hiểm trở “một người địch lại trăm người” - của các tướng lĩnh nguỵ hoàn toàn bị phá sản.
Gặp lại chúng tôi trong dịp kỷ niệm 30 năm giải phóng quê hương, đồng chí Lê Minh Cảnh, Bí thư Đảng uỷ xã Lợi Hải, phấn khởi cho biết: Lợi Hải là xã miền núi có 1642 hộ với 10.377 người dân.
Trong đó có 1316 hộ với 8802 người là đồng bào dân tộc Raglai. Cấp uỷ xã xây dựng được đội ngũ cán bộ trẻ có 21 người dưới 30 tuổi được đào tạo căn bản đã nâng cao sức mạnh của hệ thống chính trị cơ sở, tập trung lãnh đạo, vận động, hướng dẫn nhân dân làm ăn xoá đói giảm nghèo.
Nhà nước đầu tư nhiều tỉ đồng xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn và cho vay vốn tín dụng ưu đãi giúp bà con có điều kiện làm ăn xây dựng nông thôn mới. Tính đến nay, nông dân xã Lợi Hải có 959 hộ chăn nuôi 7.132 gia súc có sừng, bình quân mỗi hộ dân cư có 4,3 con gia súc. 100% số hộ đồng bào dân tộc Raglai trồng 461 ha cây điều trên đất nương rẫy cũ theo chương trình đầu tư trồng rừng của Chính phủ.
Mùa điều năm 2004, với diện tích điều cho thu hoạch 282 ha, nông dân đã có sản lượng ước đạt 225 tấn trị giá trên 2 tỉ đồng. Lợi Hải có 16 hộ đạt danh hiệu nông dân sản xuất giỏi cấp tỉnh, 102 hộ cấp huyện và 247 hộ đạt danh hiệu nông dân sản xuất giỏi cấp xã.
Lợi Hải còn 201 hộ nghèo, chiếm 12% số hộ sinh sống ở địa phương. Con em địa phương trưởng thành sau mùa xuân 1975 có những người tốt nghiệp đại học như bác sĩ Tain Thị Danh, cử nhân khoa học Chamaléa Thị Dung.
Với lợi thế gần sân bay và bến cảng Cam Ranh, khu công nghiệp Du Long (thuộc địa bàn hai xã Công Hải và Lợi Hải ngày nay) đang mời gọi thu hút các nhà đầu tư đến xây dựng nhà máy chế biến nông lâm sản. Đi về phía biển là khu du lịch sinh thái Bình Tiên đang được đầu tư xây dựng trên 300 tỉ đồng.
Trong một vài năm tới, Du Long sẽ trở thành vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh Ninh Thuận. Lá chắn thép Du Long điêu tàn đổ nát trong chiến tranh sau 30 năm giải phóng đang cất cánh đi lên cùng đất nước.
Thái Sơn Ngọc
