Hiện nay, tội phạm chưa thành niên có xu hướng gia tăng với mức độ nguy hiểm ngày càng cao. Nhiều bạn đọc bức xúc cho rằng quy định pháp luật quá nương tay đối với người chưa thành niên phạm tội và đề nghị thông tin về các quy định pháp luật cụ thể đối với việc xử lý tội phạm này.
Các vụ phạm tội nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng do người chưa thành niên gây ra chủ yếu là do bộc phát nhất thời và hiếu thắng. Nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ phía gia đình, nhà trường, xã hội và ở chính bản thân người chưa thành niên phạm tội. Những năm qua, Nhà nước và toàn xã hội đã không ngừng đẩy mạnh, tuyên truyền, phổ biến, đưa giáo dục pháp luật vào chương trình giảng dạy ở nhà trường nhằm hạn chế số lượng người chưa thành niên phạm tội.
Tội phạm chưa thành niên, hay theo cách gọi của Bộ luật Hình sự 1999, là người chưa thành niên phạm tội, được xác định chỉ bao gồm những người từ đủ 14 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi. Bộ luật Hình sự 1999 có dành hẳn một chương riêng - Chương X, để quy định về người chưa thành niên phạm tội. Theo nguyên tắc xử lý chung được quy định tại Điều 69, người chưa thành niên phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình sự nếu phạm tội không nghiêm trọng hoặc ít nghiêm trọng, gây hại không lớn, có nhiều tình tiết giảm nhẹ và được gia đình, cơ quan, tổ chức nhận giám sát giáo dục.
Đặc biệt, Bộ luật Hình sự còn quy định không áp dụng hình phạt tù chung thân hoặc tử hình đối với người chưa thành niên phạm tội. Khi phạt tù có thời hạn, tòa án cho người chưa thành niên phạm tội hưởng mức án tù nhẹ hơn mức án tù áp dụng đối với người đã thành niên phạm tội tương ứng. Bên cạnh đó, trong trường hợp người chưa thành niên phạm tội ít nghiêm trọng, tính chất nguy hiểm cho xã hội không lớn, có nhiều tình tiết giảm nhẹ như phạm tội lần đầu, thành khẩn khai báo… nếu trong quá trình xét xử, nhận thấy không nhất thiết phải áp dụng hình phạt tù thì tòa án có thẩm quyền sẽ áp dụng một trong hai biện pháp tư pháp là giáo dục tại xã, phường, thị trấn, hoặc đưa vào trường giáo dưỡng.
Đây là hai biện pháp có tính giáo dục và phòng ngừa, giúp người chưa thành niên phạm tội nhận thức được sai lầm của mình cũng như tạo một môi trường có tính kỷ luật chặt chẽ để trẻ vị thành niên rèn luyện bản thân.
Luật sư PHAN VŨ TUẤN
(Văn phòng Luật sư Phans)
