Từ niềm đam mê đồ cổ, ông Tạ Hòa Thọ đã quyết tâm mày mò nghiên cứu về nền văn hóa Phù Nam từ khi còn trai trẻ. Nhiều năm tìm tòi đọc sách, tài liệu về lịch sử, văn minh xứ Phù Nam, về đồ vật và nền văn hóa Óc Eo, dần dần ông Thọ cũng tự đúc kết, tích lũy cho riêng mình nhiều kiến thức, kinh nghiệm về nền văn hóa lâu đời này.
Với sự đam mê và nhiệt huyết suốt gần 29 năm sưu tầm, nghiên cứu về văn hóa Óc Eo, ông Tạ Hòa Thọ (ngụ phường Thốt Nốt, quận Thốt Nốt, Cần Thơ - ảnh) đã sở hữu được hơn 200 món cổ vật, đóng góp vào việc bảo tồn di sản văn hóa đặc trưng của vùng ĐBSCL.
Khi đã có kiến thức, cộng với niềm đam mê, ông Thọ bắt đầu sưu tầm những hiện vật cổ. Cứ đi đến nơi nào có đồ cổ, ông đều dặn những người sưu tầm nếu phát hiện cổ vật về văn hóa Óc Eo thì chỉ cho ông. Mỗi ngày, ông lặn lội đi khắp nơi, từ núi Sập, Ba Thê, Ba Chúc, rồi đến tất cả các vùng khác ở ĐBSCL, có khi ông còn qua cả Campuchia để tìm kiếm.
Có lúc ông Thọ vui mừng khôn xiết khi sở hữu được món đồ cổ Óc Eo quý giá, nhưng cũng không ít lần ông phải hụt hẫng khi bị người khác mua mất món đồ. “Để sở hữu những món đồ cổ phải rất tốn kém tiền bạc, công sức. Nhưng bù đắp lại là mình được thỏa mãn niềm đam mê. Khi có được món đồ quý giá, tôi quên hết mệt nhọc, lo lắng. Niềm hạnh phúc của những người sưu tầm đồ cổ là vậy”, ông Tạ Hòa Thọ tâm sự.
Cổ vật Óc Eo ở nhà ông Thọ.
Lúc mới bắt đầu tìm tòi về nền văn hóa Óc Eo, ông Thọ tình cờ gặp được bức tượng thần Vishnu bằng đá sa thạch, nặng hơn 90kg ở Ba Thê (An Giang) liền mua về làm kỷ niệm. Năm 2008, Bảo tàng Lịch sử Hà Nội hay tin và đến hỏi mua lại tượng thần Vishnu giá 1 tỷ đồng cùng những món cổ vật để mang về trưng bày nhưng ông Thọ không bán. Kể từ ngày sưu tầm những cổ vật của nền di sản văn hóa Óc Eo cho đến giờ, ông Thọ không bán một món đồ nào, dù có rất nhiều người đến hỏi mua. Tuy nhiên, ông sẵn sàng mang những món đồ quý giá của mình phục vụ cho cộng đồng. Ông đã từng cho Bảo tàng Cần Thơ mượn để trưng bày hơn 50 món cổ vật về nền văn hóa Óc Eo. Vì đối với ông, cổ vật về văn hóa Óc Eo là vô giá.
Hiện giờ trong hai căn nhà của ông Thọ ở TP Cần Thơ và TPHCM đã trở nên khá chật chội với khoảng gần 200 di vật cổ về nền văn hóa Óc Eo có niên đại từ thế kỷ VII đến XII rất đa dạng và phong phú về chất liệu, như: Tượng bằng đá, đồng, đất nung, gỗ và có cả ngọc. Những bức tượng cổ của nền di sản văn hóa Óc Eo độc đáo, như: voi thần Ganesha, tượng đầu bà Liễu Điệp bằng đá hoa cương, rồi đến những món cổ vật nhỏ được khắc họa hoa văn vô cùng tỉ mỉ được ông Thọ chụp ảnh rồi lưu giữ lại rất cẩn thận.
HẠNH NGUYỄN
