Khi thị trường thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng phát triển thì song song đó, sự tấn công của tội phạm công nghệ cao vào Việt Nam ngày càng lớn với những thủ thuật phạm tội ngày càng tinh vi. Mặc dù các cơ quan chức năng và ngân hàng (NH) đều đã vào cuộc nhằm chống lại sự xâm hại ATM, đảm bảo an toàn cho người sử dụng thẻ, nhưng xem ra “cuộc chiến” này vẫn còn gay cấn sau liên tiếp nhiều vụ bị lấy cắp thông tin thẻ của các nhóm tội phạm nước ngoài thời gian gần đây.
Tội phạm hoành hành
Một chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ cao cho rằng, việc sử dụng máy ATM hiện nay đã trở thành thói quen của nhiều người, tình trạng “tấn công” máy ATM để ăn cắp tiền diễn ra thời gian qua đã đến mức báo động: từ việc bị trấn lột, hành hung sau khi rút tiền từ các ATM cho đến bị cắp thông tin thẻ bằng công nghệ cao. Số tiền bị đánh cắp từ ATM rất lớn và tội phạm hiện đang tiếp tục hoành hành, đe dọa sự an toàn của người sử dụng thẻ.
Mới đây, một số khách hàng sử dụng thẻ ATM nhận được thông báo từ NH là thẻ sẽ tạm thời bị khóa vì có nguy cơ bị trộm thông tin khi giao dịch tại ATM. Về việc này, các NH xác định đã xuất hiện tội phạm người nước ngoài đang sử dụng một số thiết bị công nghệ để cài vào một số ATM để lấy cắp thông tin của người sử dụng thẻ.
Ông Lê Huỳnh Hà, Trưởng phòng Quản lý dịch vụ ATM NH Vietcombank chi nhánh TPHCM cho biết, cách lấy thông tin thẻ này không mới so với thế giới nhưng đã xuất hiện tại Việt Nam và thời gian gần đầy đã trở thành những “chiêu thức” thông dụng của bọn tội phạm thẻ. “Thiết bị để lấy trộm thông tin thẻ ATM hiện được bán rất nhiều nhưng cách sử dụng các thiết bị này chưa phổ biến nên đa số tội phạm này là người nước ngoài, chủ yếu là người Trung Quốc” - ông Hà cho hay.
Sử dụng máy ATM rút tiền đã trở thành thói quen của nhiều người. Ảnh: KIM NGÂN
Hình thức lấy cắp thẻ thông thường là gắn chíp điện tử vào đầu đọc thẻ của ATM để sao chép các dữ liệu của khách hàng trên băng từ của thẻ ATM, đồng thời gắn camera xung quanh ATM nhằm ghi lại thao tác trên bàn phím của người sử dụng thẻ để ăn cắp mật khẩu. Sau khi có thông tin, bọn tội phạm sẽ làm giả thẻ để lấy tiền từ tài khoản của người sử dụng thẻ. Việc tháo lắp các thiết bị này khá đơn giản, chỉ mất khoảng 20 phút. Một hình thức khác của bọn tội phạm là gắn bàn phím giả (lên bàn phím của ATM) có kết nối không dây với máy tính, điện thoại để truyền dữ liệu về các thiết bị này.
Vào cuộc
Nhằm đảm bảo an toàn cho khách hàng thực hiện giao dịch tại hệ thống ATM, hiện các NH đang triển khai lắp đặt thiết bị chống gian lận cho các ATM. Chẳng hạn như NH ACB đã giúp cho khách hàng an toàn khi sử dụng máy ATM bằng cách yêu cầu khi bước vào buồng ATM, khách hàng phải quẹt thẻ để mở cửa, sau đó cửa sẽ tự động đóng lại khi khách hàng thực hiện giao dịch. Ngoài ra, NH ACB cũng đã trang bị gương cho một số ATM để khách hàng có thể quan sát phía sau khi giao dịch…
Ông Lê Huỳnh Hà cho biết, hiện NH Vietcombank đã trang bị cho toàn bộ hệ thống ATM trên toàn quốc thiết bị này để bảo mật thông tin cho khách hàng. Theo ông Hà, thiết bị này sẽ ngăn chặn việc lắp đặt thêm các thiết bị lạ trên đầu đọc thẻ ATM, đồng thời sẽ chống được việc sao chép dữ liệu từ thẻ ATM khi khách hàng đang giao dịch.
Sử dụng máy ATM tại một siêu thị. Ảnh: Kim Ngân
Vào cuộc cùng với các NH nhằm chống tội phạm ATM, NHNN cũng đang hoàn chỉnh Dự thảo Quy định và hướng dẫn về việc trang bị, quản lý, vận hành, đảm bảo an toàn hoạt động máy giao dịch tự động. Dự thảo quy định tiêu chuẩn kỹ thuật đối với ATM phải đáp ứng được các yêu cầu về trang bị thiết bị an ninh, bảo mật để chống thâm nhập trái phép và bảo vệ dữ liệu; phải lưu trữ đầy đủ nhật ký giao dịch và các thông tin liên quan; ATM trả tiền trước khi trả thẻ, hoặc trường hợp ATM trả tiền sau khi trả thẻ thì thời gian tối đa cho việc trả tiền là 60 giây kể từ khi trả thẻ; phải có hình thức nhắc nhở khách hàng không để quên thẻ hoặc quên tiền… Ngoài ra, trong các yêu cầu về vị trí lắp đặt ATM, một yêu cầu mà các tổ chức cung ứng dịch vụ phải đảm bảo là trang bị gương để khách hàng có thể quan sát được phía sau khi thực hiện giao dịch.
Đối với người sử dụng, dự thảo cũng quy định không được che mặt hoặc ngăn ngừa camera giám sát ghi lại nhận diện của mình khi sử dụng ATM. Các giao dịch vi phạm quy định này bị coi là có dấu hiệu gian lận. NH có quyền từ chối thực hiện giao dịch hoặc tạm ngừng cung cấp dịch vụ để xác minh. Tuy nhiên, với quy định này, nhiều ý kiến cho rằng không khả thi vì nhân viên của NH không thể có mặt ở tất cả các ATM để nhắc nhở khách hàng. Hơn nữa, nếu chỉ vì KH mang khẩu trang mà không cung cấp dịch vụ nữa thì sẽ rất khó cho NH trong thời buổi cạnh tranh hiện nay.
Mặc dù các NH đã triển khai nhiều biện pháp để bảo vệ khách hàng khi sử dụng dịch vụ rút tiền tại ATM nhưng cách tốt nhất là chủ thẻ nên tự bảo vệ mình bằng cách tìm những ATM đặt ở những nơi an toàn, có bảo vệ để tránh gặp rủi ro. Có rất nhiều cách nhằm giúp thực hiện giao dịch qua ATM an toàn nhưng theo các chuyên gia NH, cách đơn giản nhất là khi nhập mã mật khẩu, chủ thẻ nên lấy tay hoặc dùng giấy che bàn phím nhằm tránh tình trạng bị lấy cắp mật khẩu. Thêm nữa, khách hàng nên sử dụng dịch vụ SMS banking, nghĩa là bất cứ giao dịch nào từ tài khoản, khách hàng đều nhận được tin nhắn. Như vậy, khách hàng sẽ lập tức phát hiện ngay khi có dấu hiệu bất thường từ tài khoản để báo NH khóa thẻ ngay để bảo vệ tài sản của mình. Ngoài ra, với những chiêu thức phổ biến hiện nay của bọn tội phạm sử dụng công nghệ cao, người sử dụng thẻ nên chú ý quan sát vị trí đặt máy và khe đọc thẻ, bàn phím, nếu thấy có dấu hiệu lạ thì ngừng giao dịch và thông báo cho NH hoặc cơ quan công an gần nhất. |
NHUNG NGUYỄN
