Ngày 11-10, Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã quyết định trao giải Nobel Văn chương 2012 cho nhà văn Mạc Ngôn của Trung Quốc.
Theo nhận định của Ủy ban giải Nobel: “Giải Nobel Văn chương năm nay được trao tặng cho nhà văn có văn phong kết hợp chủ nghĩa hiện thực ảo với văn học dân gian, lịch sử và hiện đại”. Viện cũng cho rằng Mạc Ngôn “đã sáng tạo ra một thế giới huyền ảo trong sự phức tạp và rắc rối của nó, gợi nhớ tới các tác gia lừng danh khác như William Faulkner và Gabriel Garcia Marquez, cùng lúc tìm thấy điểm khởi đầu trong văn học cổ Trung Quốc và trong văn học truyền miệng”.
Mạc Ngôn (ảnh), sinh năm 1955, tên thật Quản Mạc Nghiệp, người gốc Sơn Đông, Trung Quốc. Ông bắt đầu nổi tiếng vào những năm 1980 với hàng loạt tác phẩm nói về nguồn cội. Ông đã xuất bản 11 tiểu thuyết, 20 truyện dài, hơn 60 truyện ngắn và 5 tuyển tập những bài ký, phóng sự, tùy bút..., tổng cộng trên 200 tác phẩm về nhiều chủ đề khác nhau đồng thời được xem là một trong những tác giả đương đại lỗi lạc nhất của văn học Trung Quốc.
Những sáng tác của Mạc Ngôn dựa nhiều vào những trải nghiệm của ông thời trai trẻ, với bối cảnh là làng quê nơi ông sinh ra. Hầu hết các tác phẩm của ông đều được dịch ra nhiều ngôn ngữ như Anh, Pháp, Đức, Ý, Nhật, Nga, Hàn, Hà Lan, Thụy Điển, Ba Lan..., đều có sức ảnh hưởng lớn trong và ngoài nước.
Nhiều tác phẩm của Mạc Ngôn cũng đã được dịch sang tiếng Việt như Báu vật của đời, Cao lương đỏ, Đàn hương hình, Sống đọa thác đày... Cái tên Mạc Ngôn được nhắc đến nhiều nhất sau khi bộ phim Cao lương đỏ của đạo diễn Trương Nghệ Mưu chuyển thể từ tiểu thuyết Gia tộc Cao lương đỏ của ông đoạt giải Gấu vàng ở Liên hoan phim Berlin lần thứ 38 năm 1988.
Như vậy, nhà văn 57 tuổi này trở thành nhà văn gốc Trung Quốc thứ hai và là nhà văn thứ sáu của châu Á giành được giải thưởng văn học uy tín nhất thế giới này. Việc trao giải Nobel Văn chương năm nay cho một nhà văn châu Á đã giúp Ủy ban Nobel phần nào xóa bớt thành kiến của dư luận rằng đã thiên vị các nhà văn châu Âu. Trong 10 năm qua, có đến 8 tác giả châu Âu được trao giải thưởng cao quý này.
Năm nay, trong số những ứng viên hàng đầu, ngoài Mạc Ngôn còn có một tác giả quen thuộc khác là Haruki Murakami của Nhật Bản nổi tiếng với tiểu thuyết Rừng Na Uy. Năm 2008, tác giả của Rừng Na Uy cũng đứng đầu danh sách tỷ lệ đặt cược nhưng cuối cùng Nobel năm đó lại vinh danh nhà văn người Pháp, Jean-Marie Gustave Le Clézio.
Hạnh Chi (tổng hợp)
