Nhà vòm, gian thờ chính của chùa Bạch Vân.
Như một thiện duyên, mới đây, trong lúc lên Bạch Mã tìm dương xỉ và lan nội địa, anh Nguyễn Văn Tuyn, nhà sưu tầm lan, đã phát hiện ra ngôi chùa cổ bên con suối nhỏ trên một ngọn đồi ở phía Tây-Nam tại cây số 17+200m, về bên trái, cách đường khoảng 50m.
Chùa đã đổ nát, diện tích khoảng 30m2, có 3 gian thờ, vách bằng táp - lô dày 20 phân, cửa bằng mái vòm. Khi phát quang cây cỏ mọc trong nền chùa (có cây đường kính đến 15 - 20 phân), cán bộ nhân viên du lịch và kiểm lâm ở đỉnh Bạch Mã tìm thấy các di vật như: miếng lợp bằng ngói liệt, mảnh hoa văn biểu tượng âm - dương ở chánh điện, lọ hoa cắm hương, tách nước có dòng chữ MONA HB.CM France, hũ sành, viên ngói nhà tăng hiệu TULLPIF DE QUANG NAM.
Mộ thờ giữa và các di vật còn sót lại của chùa Bạch Vân.
Anh Tuyn và anh Trương Phiên, giáo viên trường tiểu học thị trấn Cầu Hai, dưới chân Bạch Mã đã cùng cán bộ nhân viên Vườn quốc gia Bạch Mã góp công sức và tiền của mua sắm lư hương, thỉnh tượng Phật và bước đầu dựng lại cảnh quan của chùa.
Trực tiếp lên tham quan và nắm thông tin ban đầu, chúng tôi được biết tên chùa là Bạch Vân (Bạch Vân tự), vốn là một thảo am được sư bà Diệu Không cho xây dựng vào khoảng thập kỷ 30. Hai anh Tuyn và Phiên kể: năm 2002, một nữ du khách luống tuổi, quê ở Vĩ Dạ (Huế) - có bố là huyện quan Tôn Thất Hòe, về thăm cảnh cũ, nơi cha mình từng làm việc và cũng để hương khói cho người chị ruột bị chết đuối tại một con suối ở Bạch Mã - có tâm nguyện tìm lại ngôi chùa và ngỏ ý muốn giúp đỡ trùng tu xây dựng lại.
“Chúng tôi đang tiếp tục sưu tra, nghiên cứu lại lai lịch ngôi chùa và muốn khôi phục sớm di tích lịch sử văn hóa này để phục vụ cho du khách tham quan”, tiến sĩ Huỳnh Văn Kéo, Giám đốc Vườn quốc gia Bạch Mã tâm sự.
LÊ ANH DŨNG
