Nhu cầu tiêu dùng trước Tết Nguyên đán Bính Thân 2016 tăng cao nên các đối tượng buôn lậu ở miền Trung bất chấp mọi thủ đoạn để tuồn hàng từ biên giới về xuôi. Ngoài ra, họ còn lợi dụng thủ tục tạm nhập - tái xuất và chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng để buôn lậu hàng Việt ngay tại Khu kinh tế - thương mại (KT- TM) đặc biệt Lao Bảo.
Náo động vùng biên
Dọc tuyến biên giới Việt - Lào ở miền Trung, địa bàn nóng nhất về buôn lậu là Quảng Trị khi tỉnh này có quốc lộ 9 nối sang Lào qua cửa khẩu quốc tế Lao Bảo. Tại khu vực bến đò Vĩnh Hoa thuộc địa phận thị trấn Lao Bảo (huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị) nhìn sang bên kia sông Sê Pôn là địa bàn nước Lào, vừa diễn ra cuộc “chạm trán” gay cấn giữa lực lượng chức năng và hàng chục đối tượng vận chuyển hàng lậu.
Hàng lậu trên ô tô được cửu vạn chia nhỏ để vận chuyển qua cổng B cửa khẩu quốc tế Lao Bảo
Thượng tá Phan Thanh Minh, Phó trưởng phòng Phòng chống tội phạm ma túy và tội phạm thuộc Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) Quảng Trị cho biết, khi một số tụ điểm tập kết hàng lậu lâu nay tại các bến đò khác dọc sông Sê Pôn thuộc địa bàn xã Tân Thành và thị trấn Lao Bảo bị cơ quan chức năng triệt phá, các đối tượng buôn lậu lần tìm đến bến đò Vĩnh Hoa yên bình bên dòng Sê Pôn để hoạt động.
Triển khai chuyên án, các trinh sát của đơn vị được lệnh tạm rút lui sau thời gian theo dõi “tai mắt” các đối tượng buôn lậu tại khu vực bến đò Vĩnh Hoa nhưng tỏ ra không thu được kết quả.
Nửa đêm, các đối tượng ra tín hiệu cho đồng bọn tập kết hàng lậu chờ sẵn ở bên kia sông Sê Pôn. Chưa đầy 15 phút sau, chiếc thuyền máy chất đầy hàng lậu từ bên kia biên giới ì ạch hướng mũi sang bến đò Vĩnh Hoa và cập bờ. Các đối tượng đang bốc dỡ hàng nháo nhác khi lực lượng đặc nhiệm BĐBP Quảng Trị ngụy trang dưới bờ sông xuất hiện. Biết bị mật phục nên 12 đối tượng lì lợm sử dụng gậy gộc phá vòng vây rồi nhảy xuống sông bơi sang phía bên kia biên giới.
BĐBP Quảng Trị thu giữ phương tiện và số hàng lậu mà các đối tượng để lại tại hiện trường gồm 99 thùng bánh quy, 12 thùng kẹo Cool Air, 20 thùng kẹo Gollia thỏi, 22 thùng kẹo Doublemint do nước ngoài sản xuất; 50 thùng dầu gội đầu Clear do Việt Nam sản xuất với tổng trị giá hơn 350 triệu đồng. Hai cán bộ biên phòng bị thương trong cuộc truy bắt hàng lậu đêm ấy.
Các đối tượng buôn lậu nhảy xuống sông bơi sang biên giới Lào sau khi BĐBP Quảng Trị bất ngờ xuất hiện, để lại số hàng lậu tại khu vực bến đò Vĩnh Hoa.
Đêm cuối năm ở huyện miền núi Hướng Hóa sương mù dày đặc, tầm nhìn hạn chế nhưng từng đoàn xe máy, ô tô chất đầy đủ loại hàng hóa vẫn băng băng trên quốc lộ 9 hướng về TP Đông Hà. Đối với người dân ở đây, tình trạng ấy đã quá quen thuộc như hoạt động thường niên ở khu vực này mỗi dịp cuối năm.
“Không chỉ đường lớn mới có xe buôn lậu tụ họp mà ở các tuyến biên giới, rồi các bến đò dọc sông Sê Pôn... tình hình vận chuyển hàng lậu bằng các phương tiện khác cũng diễn ra sôi động không kém, đặc biệt vào lúc đêm khuya”, một phụ nữ ở Lao Bảo nói. Thì ra, sau khi tập kết hàng hóa từ phía bên kia biên giới, các đối tượng buôn lậu chia nhỏ hàng rồi lợi dụng địa hình đồi núi hiểm trở để thuê cửu vạn gùi hàng theo đường tiểu ngạch hoặc vượt sông Sê Pôn bằng thuyền máy rồi nhanh chóng phân tán vào nhà dân tại thị trấn Lao Bảo. Tiếp đó, chúng sử dụng loại xe 12 chỗ ngồi giả chở khách được dán kính đen, bề ngoài xập xệ chạy với tốc độ cao lao về xuôi. Nhưng để lọt qua các trạm kiểm soát, đến gần cổng B cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, ô tô dừng lại để các đối tượng buôn lậu đưa hàng xuống, thuê người gùi hàng theo đường bên phải cánh gà. Ô tô qua trạm kiểm soát khoảng 2km sẽ dừng lại đón hàng lậu chuyển đến vị trí tập kết mới là tuyến đường rẽ giáp quốc lộ 9. Cứ thế hàng lậu vô tư từ biên giới tuồn vào nội địa.
Thượng tá Phan Thanh Minh thừa nhận, công tác phòng chống tội phạm buôn lậu qua biên giới ở Quảng Trị hiện nay diễn biến hết sức phức tạp. Các đối tượng ngày càng manh động, liều lĩnh và tinh vi. Chúng có vũ khí và sẵn sàng đối đầu khi lực lượng chức năng tiến hành bắt giữ. Đặc biệt, bọn buôn lậu còn lợi dụng người dân bản địa không có công ăn việc làm, tham gia vận chuyển hàng qua các đường tiểu ngạch rồi đưa sâu vào nội địa Việt Nam.
Buôn lậu hàng Việt
Cục Hải quan Quảng Trị dự báo, dịp cận Tết Nguyên đán Bính Thân 2016, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới hoạt động gia tăng, diễn biến phức tạp hơn các thời điểm khác trong năm.
Nguyên nhân do nhu cầu đi lại, mua sắm và tiêu dùng vào dịp tết tăng cao. Các đối tượng buôn lậu thường tập trung chủ yếu vào các mặt hàng có nhu cầu tiêu dùng lớn như bia, rượu, thuốc lá ngoại, nước giải khát, đường kính trắng…
Qua đấu tranh, Hải quan Quảng Trị đã phát hiện nhiều loại hàng hóa vi phạm thường không có giấy tờ hợp pháp, không xác định chủ sở hữu, đặc biệt với số lượng lớn. Điển hình vào cuối tháng 11-2015, tại khu vực cổng B cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, Đội Kiểm soát Hải quan phối hợp với Chi cục Hải quan Khu KT-TM Lao Bảo kiểm tra ô tô mang BKS 74B - 002.08 do Thái Hòa (52 tuổi) trú tại xã Cam Hiếu, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị điều khiển và Trần Thị Linh là người quản lý phương tiện, phát hiện trong hầm xe và sàn xe có giấu 34 thùng bia và 104 chai rượu ngoại.
Bên cạnh đó, Khu KT-TM Lao Bảo được Chính phủ cho phép áp dụng nhiều chính sách ưu đãi nhằm tạo điều kiện thu hút đầu tư, khuyến khích hàng Việt Nam xuất khẩu, góp phần tạo ra những đổi thay trong đời sống của người dân ở đây. Song thực tế, nhiều doanh nghiệp đã lợi dụng thủ tục hải quan điện tử, kinh doanh tạm nhập - tái xuất và chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng để “buôn lậu” hàng Việt tại khu kinh tế này để “móc túi” ngân sách nhà nước hàng trăm tỷ đồng mỗi năm...
Một cán bộ Hải quan Quảng Trị đưa ra thí dụ, một thùng sữa tươi tiệt trùng trong nước sản xuất có giá gốc 315.200 đồng, xuất vào Khu KT-TM Lao Bảo được hoàn thuế GTGT 31.500 đồng (10% giá trị mặt hàng). Sau đó, các doanh nghiệp thuê xe máy chở ngược về nội địa bán bằng giá gốc; tính sơ bộ, chưa kể chiết khấu thương mại được nhà sản xuất dành cho các thành viên trong kênh phân phối, doanh nghiệp kinh doanh “hàng hoàn thuế” cũng lãi ròng 10%.
Ngoài ra, mỗi ngày Khu KT-TM Lao Bảo còn tiếp nhận hàng nhập khẩu với giá trị hàng tỷ đồng. Trong đó, các mặt hàng có đặc điểm nhỏ gọn, giá trị cao như hàng mỹ phẩm dễ vận chuyển được các đối tượng nhập vào Khu KT-TM Lao Bảo với số lượng lớn để hưởng thuế nhập khẩu bằng không rồi trà trộn trong hành lý vận chuyển về nội địa tiêu thụ. Hình thức này không chỉ gây thất thoát tiền thuế của nhà nước mà còn gây ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh đối với các doanh nghiệp làm ăn chân chính cùng nhập và kinh doanh một loại hàng.
Cam go thị trường nội địa Ông Nguyễn Thanh, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Thừa Thiên - Huế cho biết, đơn vị đã phát hiện 5.064 vụ buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại trong năm 2015. Song khó khăn nhất hiện nay là các đối tượng thường sử dụng những thủ đoạn tinh vi để đối phó. Trong đó, nhiều nhất là dùng hóa đơn chứng từ có giá trị thấp hơn nhiều lần giá trị thực nhằm hợp thức hóa hàng nhập lậu; cất giấu hàng lậu ở nhà hoặc ở kho xa địa điểm kinh doanh; sử dụng hóa đơn bán đấu giá hàng hóa tịch thu để quay vòng vận chuyển nhiều lần. Tinh vi hơn, nhiều đối tượng còn thu mua hàng hóa trôi nổi, không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn chứng từ sau đó xuất hóa đơn bán hàng để hợp thức hóa. Đó cũng là khó khăn mà các cơ quan chống buôn lậu và gian lận thương mại đang gặp phải ở miền Trung.
VĂN THẮNG
