Theo quy định pháp luật, khi để xảy ra oan sai, các cơ quan có liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra oan sai phải tổ chức xin lỗi công khai người bị oan tại nơi cư trú và trên các phương tiện thông tin đại chúng, bồi thường thiệt hại về vật chất, tinh thần cho người bị oan. Việc công khai xin lỗi người bị án oan luôn thu hút đông đảo người dân đến dự khán, cho thấy quần chúng nhân dân rất quan tâm và muốn chứng kiến sự thể hiện trách nhiệm, thái độ thực tâm, nhận lỗi công khai từ các cơ quan và cá nhân gây ra oan sai cho công dân.
Thế nhưng, trong thời gian qua, các buổi xin lỗi công khai thường diễn ra chóng vánh, chỉ khoảng trên dưới 30 phút. Trong đó, thủ tục tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu của chính quyền địa phương chiếm hơn một nửa, nội dung chính của buổi xin lỗi như phát biểu xin lỗi từ đại diện cơ quan gây ra oan sai và ý kiến phát biểu của người bị oan rất ngắn, thậm chí có bài phát biểu xin lỗi chỉ dài 5 - 7 phút để an ủi cho hàng chục năm phải ngồi tù oan sai của một con người. Dư luận cho rằng việc tổ chức xin lỗi công khai như vậy chưa thỏa đáng, chưa thể hiện hết sự tôn trọng của người xin lỗi đối với người được xin lỗi. Nhiều trường hợp người bị oan và những người liên quan bị hụt hẫng, ngỡ ngàng do buổi xin lỗi quá sơ sài. Bên cạnh đó, các cơ quan đứng ra xin lỗi hoặc cơ quan có trách nhiệm liên đới chỉ cử những người đại diện chưa xứng tầm, thường là kiểm sát viên, thẩm phán, điều tra viên chức vụ thấp, hoặc chỉ cử cấp phó tham gia các buổi xin lỗi. Việc tổ chức xin lỗi công khai như vậy chưa thể hiện rõ được trách nhiệm và sự thực tâm nhận lỗi của cơ quan chức năng liên quan đối với những lỗi lầm họ đã gây ra cho người bị kết tội oan.
Để tránh cách làm hình thức, đối phó của các cơ quan, tổ chức gây ra oan sai, rất cần có quy định cụ thể về hình thức, thời gian, không gian, thành phần tham gia xin lỗi công khai đối với người bị oan khi xảy ra oan sai. Có như vậy, các buổi xin lỗi công khai người bị oan sai mới có ý nghĩa, đi vào thực chất, làm vơi đi phần nào nỗi đau thể xác và tinh thần mà người bị oan sai và gia đình phải chịu đựng do các cá nhân, tổ chức thiếu trách nhiệm, vi phạm pháp luật gây ra.
VĨNH LINH
(Sở Tư pháp tỉnh Kon Tum)
