Những ngày này, giới sân khấu đang chuẩn bị chào mừng Ngày Sân khấu Việt Nam lần thứ 2 năm 2011 (12-8 Âm lịch, nhằm ngày 9-9). Dịp này, chúng tôi có cuộc trò chuyện với ông Lê Duy Hạnh, Chủ tịch Hội Sân khấu TPHCM, xung quanh đời sống sân khấu TPHCM.
NSƯT Bảo Quốc và nghệ sĩ Thanh Thúy trong vở kịch “Nỏ thần” lưu diễn ở Phú Thọ vừa qua.
- PV: Ngày Sân khấu Việt Nam lần thứ 2-2011 sắp diễn ra, cũng là dịp các nghệ sĩ nhìn lại những hoạt động của mình trong thời gian qua, ông có thể chia sẻ những đánh giá của mình về đời sống sân khấu TPHCM trong năm qua?
Ông LÊ DUY HẠNH: Năm qua, sân khấu TPHCM không có những đột phá lớn. Nhưng với những cái sẵn có thì có sự phát triển thêm. Lần đầu tiên sân khấu xã hội hóa đi lưu diễn ở phía Bắc, điều mà trước giờ chưa có, đây cũng là một tín hiệu vui. Trong chuyến lưu diễn của mình, Sân khấu kịch Phú Nhuận của “bầu” Hồng Vân diễn vở Nỏ thần đúng vào ngày giỗ Tổ Vua Hùng – mùng 10-3, được đông đảo công chúng đón nhận. Điều này chứng tỏ một điều, sân khấu xã hội hóa không phải chỉ có biết chạy theo yếu tố kinh doanh mà còn rất chú trọng tới yếu tố nghệ thuật nữa. Một niềm vui khác nữa là, nay lực lượng tác giả trẻ đã xuất hiện. Qua Trại sáng tác của TPHCM và Trại sáng tác của Trung ương ở Vũng Tàu, chúng tôi nhận thấy đã có một số cây bút trẻ có tiềm năng và rất yêu thích cải lương. Nhưng cách thức tiếp cận cải lương của các em cũng khác - tiếp cận cải lương từ âm nhạc.
Sở dĩ có niềm hy vọng ở những người trẻ này là bởi cách tiếp cận mới. Ở những cây bút này, bài bản cải lương thì chưa biết, nhưng khi nghe thì nhận biết được những điệu thức của cải lương. Từ cách tiếp cận khác, tôi nghĩ những tác giả trẻ sẽ có cách nghiên cứu khác, cũng như xây dựng kịch bản cũng sẽ khác. Nếu có kế hoạch bồi dưỡng, nâng cao kiến thức cho họ thì nay mai sân khấu cải lương sẽ có được những cây bút trẻ kế tục.
- Nhưng nếu nhìn một cách tổng thể về đời sống sân khấu thành phố thì vẫn còn nhiều điều đáng lo…
Đúng rồi. Hiện nay, sân khấu thành phố đang hoạt động có tính chất thiếu bền vững. Đáng lý ra, với các đơn vị nghệ thuật, khi trình làng phải hội đủ những điều kiện về tài chính, về đội ngũ nghệ sĩ, đạo diễn, tác giả… thì mới đảm bảo được sự bền vững trong hoạt động. Thế nhưng, các sân khấu của thành phố thì lại đang hoạt động bấp bênh - thiếu đến đâu, huy động đến đó. Đồng thời, sự hỗ trợ cho các đơn vị xã hội hóa cũng chưa được quan tâm đúng mức. Cho nên, trong 1 năm, nếu đơn vị nghệ thuật nào may mắn có được kịch bản hay thì hoạt động trở nên sôi nổi và ngược lại. Trong khi đó, nếu muốn viết được một kịch bản hay thì đòi hỏi việc đầu tư công sức, tiền của rất nhiều. Điều cốt lõi này cũng đang thiếu sự đầu tư…
- Các đơn vị nghệ thuật có vẻ như chỉ là người “hái trái” - có kịch bản hay thì chọn dựng, chứ hoàn toàn thiếu sự đầu tư, ươm mầm cho tác giả?
Thực tế là như vậy. Còn nếu có sự đầu tư thì giống như trong một khu rừng, chỉ chăm sóc, đầu tư 1 - 2 cây. Chính điều này mà chỉ có 1 - 2 cây cao, còn nhìn lại tổng thể thì tất cả không cao đều nhau. Cho nên, nói gì thì nói, sân khấu công lập hay xã hội hóa đều cần thiết phải có sự đầu tư tương thích cho đội ngũ tác giả thì mới mong có được những kịch bản hay. Hiện nay, các nghệ sĩ phải chạy sô khắp nơi để kiếm sống. Mặc dù vất vả nhưng có những nghệ sĩ cải lương đang sống rất khỏe với thu nhập từ những sô diễn đám tiệc!
- Sắp tới, chúng ta cần làm gì để có thể tạo ra một diện mạo mới cho sân khấu cải lương?
Hội Sân khấu và Đài Truyền hình TPHCM vừa bàn tính và có thể kết hợp thực hiện các vở diễn mới để công diễn phục vụ khán giả trước khi ghi hình phát sóng trên màn ảnh nhỏ. Tôi nghĩ, với việc làm này, cả nghệ sĩ lẫn khán giả đều được hưởng lợi. Khởi đầu cho sự kết hợp này là ngày 9-9, Hội Sân khấu TPHCM và Đài Truyền hình TPHCM phối hợp thực hiện chương trình kỷ niệm Ngày Sân khấu Việt Nam lần thứ 2 - 2011 tại Nhà hát Quân đội, quận Tân Bình, TPHCM.
Đỗ Hạnh (thực hiện)
