Tai biến mạch máu não hay còn gọi là đột quỵ là nguy cơ gây tử vong đứng thứ ba trên thế giới, chỉ sau bệnh lý tim mạch và ung thư. Tại Hội nghị Thần kinh học Việt Nam 2006, GS Lê Đức Hinh - nguyên Chủ tịch Hội Thần kinh học Việt Nam đã công bố tỷ lệ bị đột quỵ ở miền Bắc là 80 - 90/100.000 người, còn ở miền Nam là 200 - 220/100.000 người. Cho đến năm 2012, con số này đã là 200.000 người trên toàn lãnh thổ Việt Nam theo báo cáo tại hội thảo Ngày thế giới phòng chống đột quỵ 29-10 tại thành phố Hồ Chí Minh.
Trên quy mô quốc tế, người ta đã thống kê rằng cứ 6 người thì sẽ có 1 người trải qua ít nhất 1 cơn đột quỵ trong đời (Hội nghị Đột quỵ quốc tế tháng 10 năm 2013 tại Hawaii, Hoa Kỳ).
Đột quỵ được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” thể hiện ở tỷ lệ tử vong rất cao: 50% số ca đột quỵ tử vong. Những người thoát khỏi lưỡi hái tử thần cũng phải chịu những di chứng từ nhẹ đến nặng, rất ít người hồi phục hoàn toàn.
Có thể hạn chế được “kẻ giết người thầm lặng” này bằng nhiều biện pháp khác nhau. Đối tượng nguy cơ của đột quỵ, ngoài những trường hợp bệnh lý còn có một phần lớn là những người có chế độ sinh hoạt không điều độ, ví dụ như những người thường xuyên sử dụng rượu bia, chất kích thích, người béo phì, lười vận động… Như vậy biện pháp đầu tiên để ngăn chặn tai biến là xây dựng một chế độ dinh dưỡng và hoạt động hợp lý.
Nhận biết sớm những dấu hiệu và có hướng xử lý thích hợp cũng làm giảm hậu quả đột quỵ. Các triệu chứng biểu hiện có khả năng là đột quỵ thường là méo miệng, yếu hoặc liệt chân tay một bên, tê hoặc mất cảm giác ở một bên, mù hoặc yếu thị giác ở một bên,… Tính bất đối xứng là đặc điểm chung của các dấu hiệu này. Theo giải phẫu học, bán cầu não bên này sẽ điều khiển hoạt động cơ thể bên kia và ngược lại. Ngoài ra còn có một biểu hiện dễ nhận biết khác đó là cứng miệng, nói ngọng, nói khó… do vùng não điều khiển chức năng nói bị ảnh hưởng. Những người đang sinh hoạt bình thường, đột nhiên có một hoặc nhiều biểu hiện kể trên thì rất có khả năng đã bị một cơn tai biến nhẹ.
Thuốc hoặc thực phẩm chức năng có tác dụng thông mạch, tăng tuần hoàn não cũng có tác dụng với việc điều trị hoặc dự phòng đột quỵ. Các sản phẩm được đăng ký là thuốc nói chung đều cần kê đơn, sử dụng theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, người không có chuyên môn không nên tùy tiện sử dụng. Các thực phẩm chức năng có thể sử dụng rộng rãi hơn và cũng có khá nhiều nhóm sản phẩm để tăng tuần hoàn não. Ví dụ như nhóm sản phẩm từ Cao Bạch quả. Dịch chiết từ loại cây này đã được dùng từ rất lâu và khoa học hiện đại đã chứng minh tác dụng của nó trên tuần hoàn não, mặc dù cơ chế chưa được xác định cụ thể. Một nhóm sản phẩm khác cũng mới xuất hiện ở Việt Nam khoảng 6 - 7 năm gần đây nhưng phát triển nhanh chóng nhờ hoạt động quảng cáo mạnh, đó là nhóm Nattokinase... Đây là một chất được lấy từ đậu nành lên men và được cho là có tác dụng trên sự hình thành huyết khối, là một trong các nguyên nhân gây đột quỵ.
Trong đông y, nổi tiếng nhất phải kể đến các sản phẩm chứa Ngưu hoàng. Bản chất của Ngưu hoàng là sỏi mật của trâu bò. Theo các sách y học cổ truyền, Ngưu hoàng có tác dụng “thanh tâm giải độc,... lợi đàm lương kinh, thông khiếu tịch tà” - Bản thảo tùng tân, diễn giải ra là có tác dụng khai thông những vùng não bị tắc mạch, qua đó giải quyết tình trạng thiếu máu vào não gây đột quỵ. Ngưu hoàng tự nhiên không thể đáp ứng số lượng lớn nên hiện nay các nhà sản xuất đã sử dụng Ngưu hoàng nhân tạo. Tùy theo cách chế biến mà các loại Ngưu hoàng nhân tạo có tác dụng cũng như giá thành khác nhau. Sau 5 năm lưu hành, các sản phẩm đông y này đã chứng minh được hiệu quả trên lâm sàng nên được tiêu thụ khá tốt, mặc dù giá thành không hề rẻ so với túi tiền của người dân. Ngoài dạng bào chế viên hoàn cổ truyền, đã có cả sản phẩm ở dạng lỏng để những người sau tai biến vẫn còn các triệu chứng cứng hàm, khó nuốt, hoặc người cao tuổi tiện sử dụng.
| |
