Chia sẻ thông tin trên Facebook
Từ ngày 1-9-2013, Nghị định 72/2013/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng đã chính thức có hiệu lực thi hành. Nhiều bạn đọc đang sử dụng Facebook đã nêu thắc mắc và bày tỏ lo ngại: Liệu có được chia sẻ thông tin trên Facebook như trước hay không? Trường hợp nào, việc chia sẻ thông tin bị coi là trái pháp luật và bị xử lý?
Khoản 4 Điều 20 Nghị định 72 quy định: “Trang thông tin điện tử cá nhân là trang thông tin điện tử do cá nhân thiết lập hoặc thiết lập thông qua việc sử dụng dịch vụ mạng xã hội để cung cấp, trao đổi thông tin của chính cá nhân đó, không đại diện cho tổ chức hoặc cá nhân khác và không cung cấp thông tin tổng hợp”. Theo điều luật này, các trang thông tin điện tử cá nhân không được cung cấp thông tin tổng hợp. “Thông tin tổng hợp” là thông tin được tổng hợp từ nhiều nguồn thông tin, nhiều loại hình thông tin về một hoặc nhiều lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Chỉ trang thông tin điện tử của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp mới được quyền cung cấp thông tin tổng hợp trên cơ sở trích dẫn nguyên văn, chính xác nguồn tin chính thức và ghi rõ tên tác giả hoặc tên cơ quan của nguồn tin chính thức, thời gian đã đăng, phát thông tin đó.
Nhiều ý kiến cho rằng, quy định này đã hạn chế quyền tự do ngôn luận của cộng đồng mạng. Tuy nhiên, các nhà làm luật đã khẳng định, Nghị định 72 không hề hạn chế quyền tự do ngôn luận của người dân. Mục đích của Điều 20 chỉ là nhằm phân loại các trang thông tin điện tử để phục vụ quản lý cũng như tránh việc vi phạm bản quyền đang nóng hiện nay. Liên quan đến việc chia sẻ thông tin, Điều 5 Nghị định 72 không có quy định nào ngăn cấm người sử dụng mạng xã hội chia sẻ, đăng tải lại tin tức. Tại Điều 10 và Điều 26 của Nghị định 72 cũng đưa ra những quy định chi tiết về quyền và nghĩa vụ của người sử dụng Internet nói chung và người sử dụng dịch vụ mạng xã hội nói riêng. Theo đó, người sử dụng dịch vụ mạng xã hội phải “chịu trách nhiệm về nội dung thông tin do mình lưu trữ, cung cấp, truyền đưa trên mạng xã hội, phát tán thông tin qua đường liên kết trực tiếp do mình thiết lập”. Như vậy, các bạn trẻ đang sử dụng Facebook cần chú ý khi đăng tải thông tin từ các nguồn khác nhau trên Internet phải đảm bảo đúng luật. Nhiều bạn vẫn có thói quen sao y và “bê nguyên” thông tin thời sự, hay nội dung các bài báo về trang cá nhân của mình thay vì dẫn đường link, thậm chí một số người không ghi nguồn. Nguy hiểm hơn, một số bạn còn tự ý khai thác, sử dụng thông tin từ các báo khi chưa được phép, tự ý biên tập, cắt xén làm thay đổi nội dung tác phẩm báo chí. Đây là các hành vi vi phạm luật về bản quyền, gây tổn hại về uy tín, hiệu quả hoạt động của các cơ quan báo chí.
Cần khẳng định, từ những thông tin có được trên hệ thống báo chí, mỗi cá nhân có quyền trích dẫn và tổng hợp những thông tin đó để đưa ra những kết luận cho riêng mình. Tuy nhiên sự trích dẫn hay tổng hợp đó phải đảm bảo trung thực, không để dẫn đến hiểu sai lệch đối với thông tin nguyên bản ban đầu. Khi chia sẻ thông tin trên trang cá nhân, người dùng Facebook có thể trích dẫn một đoạn hoặc viết lời bình luận rồi dẫn đường link để chỉ về trang gốc. Việc trích dẫn này Nghị định 72 không cấm. Trang thông tin cá nhân không được copy bài báo lên mà không có đường link, kể cả trong trường hợp đã ghi rõ nguồn tin…
Có thể nói Nghị định 72 là hành lang pháp lý thúc đẩy việc phát triển Internet và các dịch vụ trên Internet, giúp bảo vệ bản quyền nội dung của các cơ quan báo chí cũng như bảo vệ lợi ích hợp pháp của người dùng Internet tại Việt Nam trong việc tham khảo, theo dõi các nội dung thời sự từ các nguồn chính thống. Việc hiểu đúng quy định của Nghị định 72 là điều hết sức quan trọng để người dùng Internet có thể thực hiện đúng quy định của pháp luật về chia sẻ thông tin trên mạng xã hội và quan trọng hơn tránh bị lôi kéo, kích động bởi các thế lực thù địch. Các cơ quan chức năng cần ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết Nghị định 72 để đưa nghị định này vào thực thi có hiệu quả, tránh những hiểu nhầm đáng tiếc.
LS NGUYỄN ĐỨC HOÀNG
(Văn phòng Luật sư Phans)
