UBND TPHCM vừa ban hành Quy trình về cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở (giấy hồng mới) (có hiệu lực từ ngày 10-4-2007).

Đối với các hồ sơ xin cấp quyền sử dụng đất có ghi nhận nhà trên đất (giấy đỏ) theo Luật Đất đai đã được tiếp nhận mà chưa giải quyết xong cũng sẽ tiếp tục thực hiện theo quy trình mới này. Để bạn đọc hiểu thêm về quy trình mới, chúng tôi xin trích giới thiệu một số nét chính.

3 loại giấy chứng nhận

Người dân đến làm giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà và quyền sử dụng đất tại UBND quận 3. Ảnh: Thành Tâm

Theo quy trình mới, có 3 loại giấy chứng nhận (GCN): Trường hợp nhà, đất thuộc một chủ sở hữu hoặc chủ sở hữu căn hộ chung cư sẽ được cấp GCN quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở (gọi là giấy hồng); người sở hữu nhà mà không phải là chủ sử dụng đất sẽ được cấp GCN quyền sở hữu nhà ở (cũng gọi là giấy hồng); đất chưa có nhà ở thì được cấp GCN quyền sử dụng đất (gọi là giấy đỏ).

UBND TPHCM sẽ cấp GCN đối với nhà đất của tổ chức (trong nước và nước ngoài), kể cả trường hợp nhà ở thuộc sở hữu chung của tổ chức và cá nhân; UBND quận huyện cấp GCN nhà đất của cá nhân (trong nước, Việt kiều, nước ngoài). Có bốn hình thức cấp GCN: Cấp mới là cấp GCN lần đầu cho các cá nhân, tổ chức tạo lập nhà ở hợp pháp; cấp lại là trường hợp nhà đất đã có GCN nhưng bị mất; cấp đổi: khi GCN hư hỏng, rách nát, ghi hết trang xác nhận thay đổi thì chủ sở hữu sẽ được cấp đổi giấy khác; xác nhận sau khi cấp GCN: trường hợp có thay đổi sau khi cấp giấy như thay đổi diện tích, tầng cao, kết cấu, tách nhập thửa…

Việc cấp giấy theo thực hiện quy trình “một cửa”: cá nhân, hộ gia đình nộp hồ sơ và nhận giấy hồng mới tại UBND quận - huyện, tổ chức nộp hồ sơ và nhận giấy hồng mới tại Sở Xây dựng.

Ghi nợ tiền sử dụng đất trên GCN

Tổ chức, cá nhân khi được cấp GCN hoặc xác nhận thay đổi GCN thì chủ sở hữu có trách nhiệm nộp lệ phí cấp GCN, lệ phí trước bạ và các nghĩa vụ tài chính khác theo quy định của pháp luật. Trường hợp người xin cấp GCN chưa có khả năng nộp tiền sử dụng đất thì có thể yêu cầu được ghi nợ tiền sử dụng đất trong đơn đề nghị cấp giấy (có cam kết thực hiện nộp tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật).

Cơ quan cấp giấy sẽ ghi nợ số tiền cụ thể theo văn bản xác nhận khoản tiền của chi cục thuế lên trang 4 của GCN là “chưa thực hiện nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất là… đồng”. Khi người ghi nợ nộp xong tiền sử dụng đất thì sẽ được xác nhận vào GCN là “Đã hoàn tất nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất” tại trang 4.

Nghiêm cấm việc gây phiền hà, nhũng nhiễu người dân

Quy trình cũng nêu rõ trách nhiệm của các cá nhân và đơn vị cấp GCN. Theo đó, cán bộ, công chức có liên quan đến quy trình cấp GCN phải thực hiện đúng quy định, không được tự tiện đặt thêm thủ tục hoặc yêu cầu bổ túc hồ sơ nhiều lần gây phiền hà cho người dân. Cán bộ công chức cố ý làm trái hoặc thiếu trách nhiệm gây hậu quả sẽ bị xử lý.

Doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở để bán có trách nhiệm thay mặt bên mua nhà làm thủ tục cấp giấy. Trường hợp bên mua muốn tự làm thủ tục thì doanh nghiệp phải có trách nhiệm cung cấp đầy đủ hồ sơ cần thiết cho bên mua. Cơ quan cấp GCN phải công khai các thủ tục hành chính trong việc cấp giấy. Nội dung cần công khai bao gồm: danh mục các giấy tờ trong từng loại hồ sơ, thời hạn giải quyết, lệ phí và các nghĩa vụ tài chính phải nộp, thời gian và địa điểm nộp.

Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên - Môi trường phải niêm yết tại địa điểm nhận hồ sơ, đưa thông tin lên mạng Internet. UBND quận - huyện niêm yết tại điểm tiếp nhận hồ sơ và trụ sở UBND phường - xã.

Cấp giấy hồng mới không quy định phải nộp sổ hộ khẩu

Các loại giấy tờ làm cơ sở pháp lý để được cấp GCN mới bao gồm: Các loại giấy tờ về tạo lập nhà ở, đất ở được cấp trước ngày 30-4-1975: bằng khoán điền thổ, văn tự đoạn mãi bất động sản có chứng nhận của Phòng Chưởng khế Sài Gòn, giấy phép cho xây cất nhà hoặc giấy phép hợp thức hóa nhà, bản án của cơ quan tòa án có hiệu lực thi hành…; giấy tờ về tạo lập nhà ở, đất ở được cấp hoặc chứng nhận ngày 30-4-1975: quyết định, giấy phép hoặc GCN của UBNDTP hoặc các sở-ngành, văn bản xác nhận hiện trạng nhà - đất phù hợp với kiến trúc, quy hoạch được duyệt, hợp đồng mua bán nhà trả góp của cơ quan chức năng kèm theo biên bản hợp đồng thanh lý nhà ở…; giấy tờ về tạo lập nhà ở, đất ở do cá nhân trong nước tạo lập từ ngày 1-7-2004 (ngày Luật Nhà ở có hiệu lực): nhà ở riêng lẻ được xây mới phải có GCN quyền sử dụng đất và giấy phép xây dựng, kèm theo biên bản hoàn công, nhà chung cư hoặc nhà ở thuộc dự án phát triển nhà phải có giấy tờ pháp lý về dự án đầu tư xây dựng, nhà mua theo NĐ 61/CP phải có hợp đồng mua bán nhà và biên bản thanh lý…; giấy tờ về tạo lập nhà ở, đất ở do tổ chức trong và ngoài nước, cá nhân nước ngoài và người Việt Nam định cư ở nước ngoài: giấy tờ về dự án nhà ở cho thuê đối với nhà đầu tư xây dựng nhà ở để cho thuê, đối với nhà - đất được tạo lập qua giao dịch (mua, bán, tặng, cho…) thì ngoài giấy tờ về tạo lập nhà ở phải có hợp đồng đã thực hiện xong giao dịch.

Trong các loại giấy tờ về tạo lập nhà ở - đất ở làm cơ sở pháp lý để cấp giấy hồng mới không quy định phải nộp hộ khẩu.

Cấp GCN theo quy trình “một cửa”

Cá nhân có nhu cầu cấp GCN mới nộp hồ sơ và nhận GCN tại UBND quận - huyện. Trường hợp nhờ người khác nộp hoặc nhận hồ sơ giùm thì phải có giấy ủy quyền của người đề nghị cấp GCN có chứng thực.

Đối với những trường hợp cá nhân đã lập hồ sơ xin cấp giấy đỏ theo NĐ 181/CP trước đây muốn cấp giấy hồng mới thì chỉ cần bổ sung bản vẽ sơ đồ nhà ở - đất ở, những giấy tờ khác trong hồ sơ xin cấp giấy đỏ vẫn có thể dùng để xin cấp giấy hồng mới. Đối với hồ sơ đủ điều kiện cấp GCN thì thời hạn giải quyết tại UBND quận, huyện là 30 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ.

Trường hợp phải bổ sung hồ sơ thì cơ quan cấp GCN chỉ được yêu cầu bổ túc hồ sơ trong 15 ngày. Sau khi ký GCN, cơ quan cấp giấy lập phiếu chuyển qua cơ quan thuế quận - huyện để tính lệ phí trước bạ và nghĩa vụ tài chính.

Trong vòng 3 ngày từ khi nhận được phiếu chuyển, cơ quan thuế phải xác định lệ phí và nghĩa vụ tài chính chuyển cho người đề nghị cấp GCN, cơ quan cấp GCN và Kho bạc Nhà nước. Sau khi người đề nghị cấp GCN thực hiện xong các nghĩa vụ và các thủ tục thì giao GCN cho chủ sở hữu.

Đối với hồ sơ chưa hoặc không đủ điều kiện cấp GCN: Bộ phận tiếp nhận phải giải thích rõ và hướng dẫn bổ sung hồ sơ cho người đề nghị cấp GCN. Nếu hồ sơ không đủ điều kiện cấp GCN thì UBND quận - huyện phải có văn bản thông báo cho người đề nghị cấp GCN trong vòng 15 ngày làm việc, kể từ khi nhận hồ sơ.

Tổ chức xin cấp GCN nộp hồ sơ và nhận GCN tại Sở Xây dựng TPHCM. Trình tự giải quyết giống trình tự giải quyết cấp GCN cho cá nhân.

Chỉ cấp GCN diện tích nhà và đất phù hợp với quy hoạch

Đối với những trường hợp xây dựng không phép, sai phép trước ngày 1-7-2004, bản vẽ hiện trạng nhà - đất đã có trong hồ sơ xin phép tồn tại theo QĐ 207 của UBNDTP thì khi xin cấp giấy hồng không cần lập bản vẽ mới.

Những trường hợp này đủ điều kiện để hợp thức hóa thì không cần phải ra quyết định tồn tại mà xem xét cấp GCN mới luôn, và chỉ được cấp GCN đối với phần diện tích nhà và đất phù hợp với quy hoạch. Nhà xây dựng không phép, sai phép sau ngày 1-7-2004 được xử lý theo quy định khác của UBNDTP.

Trong quy trình cũng nêu rõ: ngoài những hồ sơ quy định, trong hồ sơ xin cấp đổi giấy hồng mới, người dân phải nộp bản chính GCN cũ đã được cấp trước đây (NĐ 90/CP chỉ yêu cầu nộp bản sao). Việc quy định người dân nộp bản chính là để tránh tình trạng khi được cấp giấy hồng mới, người dân không chịu nộp lại GCN cũ (thực tế đã xảy ra rất nhiều ở các quận, huyện). Và việc quy định này nhằm tránh phát sinh những rắc rối về sau vì một căn nhà nhưng có đến 2 GCN. 

HẠNH NHUNG