Trong năm học mới này, dù nhiều quận - huyện ở TPHCM đã xây thêm trường mới, đưa vào sử dụng cả ngàn phòng học mới, nhưng áp lực về chỗ học vẫn căng thẳng. Nhiều lớp học phải gánh sĩ số trên 50 đến gần 60 học sinh. Như thế làm sao áp dụng mô hình dạy học tích cực, tiên tiến?
“Chúng con không thể nhúc nhích…”
Đó là bộc bạch, than vãn của nhiều học sinh bậc tiểu học vừa mới tựu trường và bị xếp học trong những lớp có sĩ số “đỉnh” - chạm ngưỡng với trên dưới 55 học sinh, thậm chí gần 60 em/lớp. Do áp lực về chỗ học tăng cao, nhất là lớp đầu cấp (lớp 1 và 6), nhiều trường tiểu học ở quận 1, THCS ở các quận trung tâm đều phải “đôn” học sinh, kể cả dồn lớp, tăng sĩ số. Điển hình như các trường tiểu học Trần Hưng Đạo, Nguyễn Bỉnh Khiêm (quận 1), sĩ số nhiều lớp học năm nay tăng ở mức 53 - 55 học sinh/lớp. Riêng lớp học chương trình tiếng Anh tăng cường và tiếng Anh tích hợp ở Trường Tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm phải xếp 55 - 58 học sinh/lớp.
Giờ ra chơi của Trường THCS Collete (quận 3, TPHCM), sân trường đông cứng học sinh.
Tương tự, sĩ số lớp 6 ở các trường điểm, chất lượng cao như Trường THCS Trần Văn Ơn, Nguyễn Du (quận 1) cũng ở mức 53 - 55 học sinh. Nhiều học sinh phải học ở những lớp có sĩ số cao đều than với cha mẹ rằng lớp học của các em chật chội vì phải kê kín bàn học và sát bục giảng. Chẳng những đi lại khó khăn, các em không thể nhúc nhích, cựa quậy được. Thực tế khảo sát ở một số trường tiểu học, THCS trên địa bàn quận trung tâm như quận 1, 3, 5 cho thấy sĩ số lớp học đều tăng vọt ở mức tối thiểu là 50 học sinh/lớp.
Do áp lực học sinh đầu cấp tăng cao nên nhiều trường đạt chuẩn quốc gia phải chấp nhận “phá chuẩn”, tăng sĩ số từ 35 học sinh lên 45 học sinh hoặc cao hơn. Điển hình như Trường THCS Ngô Tất Tố (quận Phú Nhuận), nhiều năm qua đã phá chuẩn và năm nay có sĩ số bình quân 45 em/lớp, trong đó lớp 8 học chương trình tiếng Anh tăng cường cũng tăng sĩ số lên 46 em/lớp. Ở các quận ven như Tân Phú, Thủ Đức, quận 12, quận Gò Vấp…, nhiều trường tiểu học, THCS phải đối mặt với áp lực tăng học sinh cơ học và buộc phải vượt chuẩn, “đôn” sĩ số lên mức 50 - 55 học sinh/lớp. Năm học mới này, mặc dù quận Gò Vấp có thêm gần 100 phòng học mới nhưng áp lực chỗ học đầu năm vẫn chưa giảm nhiệt, nhiều trường tiểu học, THCS vẫn duy trì sĩ số cao, ở mức 54 - 56 học sinh/lớp.
Lớp quá đông, giáo viên hụt hơi
Khảo sát sơ bộ cho thấy nhiều trường tiểu học, THCS trên địa bàn quận 12 có sĩ số phổ biến là 50 - 55 học sinh, thậm chí có nhiều lớp có sĩ số cao hơn. Điển hình như Trường Tiểu học Nguyễn Trãi (phường Hiệp Thành), sĩ số bình quân luôn dao động ở mức 55 - 56 học sinh. Là một địa bàn luôn nóng về thiếu chỗ học, nhu cầu học bán trú rất lớn nhưng toàn quận chỉ có vài trường tiểu học tổ chức được và việc tăng thêm số học sinh được học 2 buổi/ngày là không thể. Tương tự, quận Bình Tân, huyện Bình Chánh cũng là điểm nóng thiếu chỗ học vì áp lực dân nhập cư tăng nhanh, mỗi năm tăng thêm hàng chục ngàn học sinh.
Theo một cán bộ Phòng GD-ĐT quận 12, cứ vào đầu năm học, chỉ chạy theo việc giải quyết chỗ học cho học sinh đầu cấp (tăng thêm hàng ngàn em) là cũng đứt hơi, nói chi đến chuyện mở rộng tỷ lệ học bán trú - 2 buổi một ngày - để nâng cao chất lượng, mở rộng đối tượng học sinh học tăng cường tiếng Anh như các địa phương khác. Còn ông Đặng Thanh Tuấn, Trưởng phòng GD-ĐT quận Gò Vấp, cho biết năm nay quận đã đầu tư thêm nhiều phòng học mới, tuy nhiên tình trạng quá tải và sĩ số lớp học cao vẫn diễn ra cục bộ ở một số trường điểm, địa bàn có dân cư đông đúc và dân nhập cư tăng cao. Theo lãnh đạo quận Bình Tân, số lượng học sinh của quận tăng nhanh dẫn đến tình trạng quá tải về cơ sở vật chất và các trường phải tận dụng toàn bộ các phòng để bố trí chỗ học. Tất cả sân chơi, bãi tập, thư viện… đều phải co hẹp diện tích và không có điều kiện để tổ chức lớp học 2 buổi/ngày. Theo Sở GD-ĐT TPHCM, đợt kiểm tra sĩ số học sinh ở một số địa phương cho thấy tình hình chung năm nay là sĩ số lớp học ở nhiều trường đều tăng, do toàn thành phố tăng thêm 85.000 học sinh.
Trong khuôn khổ của bài viết này, chúng tôi chưa thể phản ánh hết bức tranh chung quá tải về sĩ số học sinh đang diễn ra ở nhiều trường trên địa bàn TPHCM. Với áp lực lớp học quá đông như phản ánh ở trên, làm sao chúng ta có thể nói đến đổi mới giáo dục một cách cơ bản và toàn diện. Với cường độ làm việc căng hơn, vất vả hơn, giáo viên phải đối phó như thế nào? Nhiều giáo viên chủ nhiệm và bộ môn phải dạy những lớp có sĩ số bình quân 50 - 55 học sinh thốt lên: “Chỉ truyền đạt kiến thức cơ bản để học sinh hiểu bài đã khó, nói gì đến tổ chức dạy học theo phương pháp hiện đại, mô hình tiên tiến, học nhóm và phát huy tính tích cực, sở trường của các em?”.
KHÁNH BÌNH
