Trên địa bàn TPHCM, tình trạng vận chuyển, giết mổ gia súc, gia cầm không qua kiểm dịch vẫn diễn ra. Nhiều tuyến đường giáp ranh đã trở thành bãi tập kết, trung chuyển thịt và trứng lậu vào nội thành tiêu thụ; từ đó làm tăng nguy cơ lây lan, phát tán dịch cúm gia cầm.
Đủ chiêu trò trốn trạm
Tại TPHCM có 4 trạm kiểm dịch động vật gồm Thủ Đức, An Lạc, Hóc Môn và Xuân Hiệp gác cửa việc tuồn gia súc, gia cầm lậu vào TP. Tuy vậy, thịt và trứng không qua kiểm dịch vẫn né trạm và tràn vào nội thành. Quan sát nhiều đêm tại quốc lộ 1A, điểm giao nhau giữa TPHCM với Bình Dương, chúng tôi ghi nhận có nhiều xe khách bỏ xuống những lô hàng bên trong chứa thịt lậu. Không vào thời gian cố định nào, chỉ cần đoàn kiểm tra liên ngành lơ là mất cảnh giác, lập tức các đối tượng vận chuyển thịt lậu chạy ào vào TP, bất kể ngày đêm. Tại ngã tư quốc lộ 1K với quốc lộ 1A, chúng tôi chứng kiến liên tiếp 4 xe khách tấp vội vào lề, bỏ những thùng xốp xuống cho xe máy chuyển đi.
Tình trạng vận chuyển thịt lậu cũng diễn ra nhanh gọn tại cửa ngõ chốt chặn phía Tây TPHCM. Điểm tập kết được chủ hàng nghiên cứu rất kỹ, thường là các xã của huyện Bến Lức (tỉnh Long An) giáp ranh huyện Bình Chánh, như Mỹ Yên, Tấn Bửu… Liên tiếp vào trưa ngày 26 và 27-8-2013, trên tuyến quốc lộ 1A (hướng từ Long An vào Bình Chánh), nhiều đối tượng dùng xe gắn máy chở thịt giết mổ lậu chạy với tốc độ rất cao. Khi phát hiện bị theo dõi, các đối tượng này chạy lắt léo vào đại lộ Nguyễn Văn Linh (quận 7), một số đối tượng khác băng qua tuyến đường cao tốc TPHCM - Trung Lương… rồi mất hút sau những cánh đồng, bãi cỏ.
Đoàn kiểm tra liên ngành Thủ Đức liên tục bắt nhiều vụ thịt bẩn chuyển vào TPHCM.
Vài năm nay, xe khách chở người đã tận dụng khoang chứa hàng rộng để chở thịt lậu giấu trong các vali nên qua mắt được lực lượng kiểm tra liên ngành. Tinh vi hơn, các chủ lô hàng còn thay đổi phương thức vận chuyển, như thuê taxi, xe buýt, đóng mộc kiểm dịch giả tuồn thịt lậu vào nội thành.
Trưa 19-8-2013, đoàn kiểm tra liên ngành phát hiện taxi 60S-9949 chở 350kg thịt bẩn không rõ nguồn gốc từ TP Biên Hòa vào TPHCM. Chủ lô hàng nhanh chóng bỏ số hàng lẩn trốn mất. Trước đó, vào giữa tháng 7-2013, đoàn kiểm tra liên ngành bắt được lô thịt bẩn xuất xứ Quảng Ngãi, có đóng dấu kiểm soát giết mổ của Chi cục Thú y, nhưng có biểu hiện xuất huyết, rỉ dịch, bốc mùi hôi thối.
Theo thành viên một số đoàn kiểm tra liên ngành, nhiều đối tượng giết mổ lậu sẵn sàng bơm thuốc tăng trọng, sử dụng hóa chất độc hại, không rõ nguồn gốc để tẩm ướp thịt gia cầm; thậm chí, thịt thối còn được “thổi” thành các loại thịt đặc sản như cừu, nai, nhím… để lừa người mua.
Xử phạt kiểu “bắt cóc bỏ dĩa”
Giữa tháng 8-2013, Văn phòng Bộ NN-PTNT đã có công điện khẩn gửi các tỉnh - thành về việc tăng cường kiểm tra, giám sát ngăn chặn lây nhiễm bệnh cúm gia cầm qua biên giới. Tại các nước láng giềng giáp với Việt Nam, trong những ngày qua dịch cúm gia cầm diễn biến hết sức phức tạp. Tính tới thời điểm này, Trung Quốc có khoảng 134 người bị nhiễm virus H7N9, 45 ca tử vong…
Trước tình hình trên, UBND TPHCM đã có văn bản chỉ đạo các quận - huyện kiểm tra, giám sát chặt tình hình buôn bán, giết mổ gia súc, gia cầm trên địa bàn, nhưng nhiều người vẫn còn thờ ơ trước khả năng dịch cúm lan rộng. Bằng chứng là tại khu chợ Vĩnh Lộc A, Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh), khu chợ tự phát dọc tuyến quốc lộ 1A đoạn qua KCN Tân Tạo (quận Bình Tân), tuyến đường Hồ Học Lãm (quận Bình Tân)… vẫn thấy bán tràn ngập trứng gia cầm, thịt gia súc, gia cầm không rõ nguồn gốc.
Ông Khương Trần Phúc Nguyên, Trưởng trạm thú y huyện Bình Chánh, cho biết: “Trong các mẫu gia cầm trôi nổi được xét nghiệm, nhiều mẫu có chứa kháng thể với virus cúm. Điều này rất đáng lo ngại, vì thực tế không rõ số gia cầm này được tiêm ngừa hay chưa. Rất có thể gia cầm đã tiếp xúc trực tiếp với mầm bệnh (nên mới có kháng thể) dẫn tới nguy cơ lây lan dịch cúm rất khó lường.
Hiện nay, cán bộ thú y tại địa bàn đang loay hoay giải quyết phần ngọn, do lực lượng cán bộ mỏng, địa bàn rộng; cán bộ thú y không được quyền dừng xe kiểm tra những đối tượng nghi vấn. Trong khi đó, lực lượng cảnh sát giao thông có thẩm quyền chỉ phối hợp khi có văn bản đề nghị của trạm thú y. Từ đó gây trở ngại trong việc ngăn chặn, thu giữ thịt gia súc, gia cầm lậu”.
Trong việc phối hợp ngăn chặn dịch cúm gia cầm, rất cần có sự đồng lòng từ các lực lượng công an (nhất là cảnh sát giao thông), quản lý thị trường, tránh việc đùn đẩy trách nhiệm. Các đội cảnh sát giao thông nên chủ động phối hợp cùng thú y kiểm tra, tạm giữ các đối tượng buôn bán, vận chuyển lậu trên địa bàn.
THI HỒNG - THANH HẢI
