5 cựu quan chức Tiên Lãng hầu tòa phiên đầu tiên

(SGGPO). - Bị can Lê Văn Hiền với trách nhiệm là người đứng đầu cơ quan hành chính ở địa phương, đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ theo quy chế làm việc và không có biện pháp đôn đốc, kiểm tra, giám sát trong quá trình chuẩn bị cưỡng chế và tổ chức thực hiện cưỡng chế nên đã không phát hiện sai phạm và ngăn chặn kịp thời gây hậu quả nghiêm trọng.

Sáng nay 8-4, Tòa án Nhân dân TP Hải Phòng đã mở phiên tòa sơ thẩm xét xử vụ án “Hủy hoại tài sản” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” liên quan tới những sai phạm trong vụ cưỡng chế thu hồi đất đầm nuôi thủy sản ở xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng. Chủ tọa phiên tòa là Thẩm phán Trần Thị Thu Hà, Chánh Tòa Hình sự, Tòa án Nhân dân TP Hải Phòng.

• Gây thiệt hại gần 300 triệu đồng

Trong vụ án này, có 4 bị can bị truy tố về tội “Hủy hoại tài sản” theo khoản 3, điểm a, Điều 143, Bộ luật Hình sự, gồm: Nguyễn Văn Khanh (nguyên Phó Chủ tịch UBND, Trưởng ban chỉ đạo cưỡng  chế huyện Tiên Lãng), Phạm Xuân Hoa (nguyên Trưởng Phòng Tài nguyên Môi trường, Phó Trưởng ban chỉ đạo cưỡng chế huyện Tiên Lãng), Lê Thanh Liêm (nguyên Chủ tịch UBND xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng, thành viên Ban chỉ đạo cưỡng chế) và Phạm Đăng Hoan (nguyên Bí thư Đảng uỷ xã Vinh Quang). Có 1 bị can bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo khoản 1, Điều 285, Bộ luật Hình sự là ông Lê Văn Hiền (nguyên Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng). Trong số các bị cáo, chỉ có bị cáo Khanh đang bị tạm giam.

Trong phần làm thủ tục trước khi phiên tòa bắt đầu, có 8 luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo và bảo vệ quyền lợi cho bị hại. Riêng bị hại là ông Đoàn Văn Quý hiện đang thụ lý một vụ án hình sự khác nên đã ủy quyền cho Đoàn Văn Vươn. Đồng thời, Đoàn Văn Vươn cũng không mời luật sư mà tự mình tự đứng ra bảo vệ một số quyền lợi chính đáng và hợp pháp.

Trong số 10 nhân chứng thì 6 người có mặt, 4 người còn lại vắng mặt có lý do. Bên cạnh đó HĐXX cũng mời các thành viên trong hội đồng định giá tài sản, trong đó có ông Phạm Đăng Dương (Phó Giám đốc Sở Tài chính Hải Phòng) là Chủ tịch hội đồng định giá.

Cáo trạng của vụ án nêu rõ, ngày 24-11-2011, UBND huyện Tiên Lãng đã ban hành Quyết định số 307/QĐ-UBND áp dụng biện pháp cưỡng chế thu hồi 19,3 hecta đất giao nuôi trồng thủy sản đã hết thời hạn sử dụng đối với gia đình ông Đoàn Văn Vươn. Cùng với đó, UBND huyện có Kế hoạch số 104/KH-UBND ngày 24-11-2011 về việc tổ chức cưỡng chế để thi hành quyết định hành chính thu hồi đất đối với gia đình Đoàn Văn Vươn. Trong Kế hoạch 104 nêu rõ nội dung cưỡng chế bàn giao toàn bộ diện tích đất và công trình gắn liền với đất đã thu hồi cho UBND xã Vinh Quang quản lý. Tuy nhiên, lúc đó, ông Nguyễn Văn Khanh, nguyên Phó Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng được giao nhiệm vụ là Trưởng ban chỉ đạo cưỡng chế thu hồi đất đã trực tiếp chỉnh sửa, ký ban hành Thông báo số 225 ngày 28-12-2011 phân công nhiệm vụ cho các tổ công tác để tháo dỡ tài sản ở khu vực có quyết định cưỡng chế.

Tại hiện trường buổi cưỡng chế ngày 5-1-2012, ông Nguyễn Văn Khanh là người trực tiếp ra lệnh cho Phạm Xuân Hoa, Lê Thanh Liêm, Phạm Đăng Hoan đôn đốc những người được trưng dụng (thuộc Tổ 2) trực tiếp tháo dỡ lều trông đầm, nhà của gia đình ông Đoàn Văn Vươn, Đoàn Văn Quý. Việc tháo dỡ thực hiện trong hai ngày 5 và 6-1-2012, gây thiệt hại 295.389.842 đồng. Trong đó tài sản do vợ chồng bà Phạm Thị Báu và Đoàn Văn Quý quản lý, sử dụng bị thiệt hại hơn 191 triệu đồng; Tài sản do vợ chồng bà Nguyễn Thị Thương và Đoàn Văn Vươn quản lý, sử dụng bị thiệt hại hơn 104 triệu đồng.

Bị can Lê Văn Hiền với trách nhiệm là người đứng đầu cơ quan hành chính ở địa phương, đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ theo quy chế làm việc và không có biện pháp đôn đốc, kiểm tra, giám sát trong quá trình chuẩn bị cưỡng chế và tổ chức thực hiện cưỡng chế nên đã không phát hiện sai phạm và ngăn chặn kịp thời gây hậu quả nghiêm trọng.

Ngay sau khi bản cáo trạng được HĐXX công bố công khai trước tòa, bị cáo Hoan cho rằng, bản cáo trạng được công bố trước tòa có một vài điểm chưa đúng với hành vi phạm tội của bị cáo. Còn bị cáo Liêm có ý kiến cho rằng việc mình bị truy tố về tội “Hủy hoại tài sản” theo điều 143, Bộ luật Hình sự là quá nặng so với hành vi phạm tội của bị cáo.

• Các bị cáo đổ lỗi

Trong phần xét hỏi, HĐXX dành toàn bộ thời gian để xét hỏi, thẩm vấn công khai làm rõ hành vi phạm tội của 4 bị cáo bị truy tố về tội “Hủy hoại tài sản”. 

Bị cáo Hoa được gọi lên đầu tiên, với thái độ khá bình tình, Hoa trả lời rõ ràng hầu hết các câu hỏi của HĐXX. Tuy nhiên bị cáo này cũng khá khôn khéo và quanh co để nhằm giảm nhẹ hành vi phạm tội của mình. Bị cáo Hoa cho biết, 2 quyết định thu hồi đất của UBND huyện Tiên Lãng đều đúng mục đích và trình tự. Kế hoạch 104 của UBND huyện giao cho Phòng Tài nguyên Môi trường là chuẩn bị các văn bản liên quan tới việc cưỡng chế  nhưng trong kế hoạch này không có nội dung về việc tháo dỡ nhà cửa, tài sản của ông Vươn.

Liên quan tới thông báo 225, bị cáo Hoa cho biết, có tham gia việc xây dựng nội dung, nhưng chỉnh sửa và ký sau cùng là Trưởng ban chỉ đạo cưỡng chế. Không chỉ có vậy, bị cáo Hoa cho biết khi buổi cưỡng chế xảy ra bị cáo có mặt ở hiện trường để đôn đốc tháo dỡ chứ không phá dỡ tài sản của ông Vươn. Nhưng khi tòa hỏi có nhìn thấy lều trông coi tài sản nhà ông Vươn có bị đốt không thì Hoa lại cho rằng không nhìn thấy, không biết vì đứng cách xa tới 700 m. Khi anh em trong tổ số 2 phá dỡ tài sản (của ông Vươn và ông Quý) thì Hoa cho rằng do tổ đông anh em nên không kiểm soát nổi. “Tôi không chịu trách nhiệm về hành vi phá dỡ của anh em trong tổ số 2 mà chỉ có nhiệm vụ đôn đốc…”, bị cao Hoa phủ nhận.

Trong khi đó, bị cáo Hoan cho biết, lời khai của bị cáo Hoa trước tòa là đúng. Khi vụ cưỡng chế xảy ra, Hoan là Bí thư Đảng ủy xã không được giao nhiệm vụ gì, cũng như không tham gia cuộc họp nào hay nhận văn bản thông báo nào của chính quyền liên quan tới vụ cưỡng chế. Tuy nhiên, Hoan thừa nhận khi buổi cưỡng chế ngày 5-1-2012 xảy ra, Hoa có mặt tại hiện trường nhưng không tham gia đôn đốc, chỉ đạo gì liên quan tới việc phá dỡ tài sản nhà ông Vươn.

Bị cáo Hoan cũng cho biết, khi có mặt tại hiện trường vụ cưỡng chế thì đã được bị cáo Khanh  đề nghị  gọi nhờ xem có máy xúc không để thuê phá nhà. Trước đề nghị này, Hoan đã gọi cho Kết để tìm máy xúc để phá nhà. Sau đó, Kết điện lại cho Hoan thông báo là máy xúc hỏng. “Và sau đó, Ban chỉ đạo thuê được máy xúc ở đâu thì tôi không biết…”, Hoan nói.

Mặc dù phủ nhận việc tham gia chỉ đạo cưỡng chế, phá dỡ nhà nhưng bị cáo Hoan thừa nhận có sai phạm trong việc này và đã tự nguyện nộp 70 triệu để khắc phục hậu quả.

Bị cáo Liêm cũng đồng tình với lời khai của Hoan trước tòa. Liêm cho biết vì là thành viên ban chỉ đạo cưỡng chế nên được giao nhiệm vụ chuẩn bị phương tiện, dụng cụ để phục vụ cưỡng chế. Cũng như được tham gia một số cuộc họp trước khi cuộc cưỡng chế diễn ra, nhưng trong các cuộc họp đều không có đề cập tới việc tháo dỡ nhà, tài sản. Chiều 5-1 khi Liêm ra khu vực đất đầm của ông Vươn thì thấy nhà cửa, lều đã bị phá dỡ. “Tôi thấy trách nhiệm và hành vi của mình có sai phạm, nhưng cá nhân tôi không chịu trách nhiệm về toàn bộ thiệt hại của ông Vươn và Quý mà chỉ có liên quan tới việc phá nhà ông Quý nên đã khắc phục hậu quả bằng tiền là 70 triệu đồng”, Liêm cho biết.

Bị cáo Khanh với thái độ khá mất bình tĩnh khi cho rằng lời khai của các bị cáo trước tòa chỉ có một số điểm đúng còn lại là không đúng. Ông Khanh cũng cho biết trong các cuộc họp trước khi cưỡng chế đều có đề cập tới việc phá dỡ nhà, tài sản nhưng cá nhân tôi không đồng ý. Chính vì tôi không đồng ý với Kế hoạch 104 nên mới soạn ra Thông báo 225 để xóa cụm từ “phá nhà” mà thay bằng "tháo dỡ". Ông Khanh cũng phủ nhận việc đã chỉ đạo ông Hoan tìm thuê máy xúc để phá nhà. Cũng như phủ nhận việc mình có mặt tại khu vực cưỡng chế vào ngày 5 và 6-1.

“Tôi không hề giao cho ông Hoan và Liêm phá dỡ nhà Quý, cũng như không biết có việc phá nhà ông Vươn, ông Quý”- Khanh nói.

Khanh cũng cho biết: Buổi cưỡng chế phá dỡ nhà ông Quý vào ngày 6-1 Khanh không tham gia chỉ đạo mà việc này do ông Hiền chỉ đạo và giao nhiệm vụ cho xã thực hiện. Khi HĐXX đề cập tới trách nhiệm của bị cáo Khanh là trưởng ban cưỡng chế  mà không quán xuyến được hết công việc để xảy ra việc phá dỡ nhà, tài sản của ông Vươn, ông Quý thì Khanh cho rằng: Vì khu vực cưỡng chế rất rộng, khi cưỡng chế xảy ra một số tình huống nên tôi không kiểm soát được nhưng đây chỉ là lỗi.

>>Vụ cưỡng chế ở Tiên Lãng, Hải Phòng: Nhiều cựu quan chức hầu tòa

NGUYỄN QUỐC- VĂN PHÚC