“3 mũi giáp công” chưa liên thông... một mối

TPHCM là nơi “khai sinh” mô hình “một cửa”, nơi ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý hành chính Nhà nước và thực hiện “mẫu hóa” giấy tờ hồ sơ hành chính áp dụng thống nhất trên địa bàn thành phố. Sau đợt kiểm tra “một cửa”, hầu hết các đơn vị đều có khả năng đạt chuẩn. Thế nhưng, vì sao khi tiến hành bất cứ loại hồ sơ hành chính nào, dân cũng phải đi nhiều cửa với thủ tục nhiêu khê, trì trệ? Phải chăng, “3 mũi giáp công” vẫn chưa liên thông… một mối?

• “Một cửa”: mỗi nơi một kiểu...

Bức xúc từ nhu cầu thực tế của nhân dân, nhiều đơn vị trên địa bàn thành phố đã ứng dụng thành công mô hình “một cửa” theo cách riêng của mình. Cụ thể như Trung Tâm Dịch vụ hành chính Nhà đất huyện Cần Giờ, dân đến một cửa tại Trung tâm thì “đường đi” của hồ sơ đến các cơ quan khác từ phường, quận đến thành phố đều do cán bộ trung tâm đảm trách. Với mô hình “một cửa” này, người dân được phục vụ như cách làm của các trung tâm dịch vụ mà không phải tốn tiền.

Tương tự, trước đây, thành phố thí điểm cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở tại một số quận thì quy trình cũng được tiến hành theo cơ chế một cửa như thế. Thay vì dân phải đi lại nộp hồ sơ, xác nhận, bổ sung khắp các cơ quan từ phường, quận, thành phố thì với quy trình thí điểm, người dân được hướng dẫn và nộp hồ sơ tại phường, các bước còn lại do cán bộ phường trực tiếp liên hệ cho đến khi hoàn thành.

Gần đây nhất, mô hình được nhiều người đánh giá đã mang lại hiệu quả cao là việc thí điểm Tổ nghiệp vụ hành chính công tại các quận: 3, 11, Bình Thạnh. Dân được hướng dẫn một lần, nộp hồ sơ và nhận kết quả theo đúng thời hạn ấn định… Thế nhưng, “nhìn từng đơn vị thì thấy có cách làm mới, có chuyển biến tiến bộ, nhưng nhìn một cách tổng thể thì công tác cải cách hành chính vẫn chưa đáp ứng nhu cầu của người dân và doanh nghiệp…”- Chủ tịch UBND TPHCM Lê Thanh Hải nhận xét.

Bởi hiện nay, thành phố vẫn chưa có mô hình một cửa thống nhất cho mình mà thực tế tùy theo khả năng và trách nhiệm mà các đơn vị có hình thức cải tiến khác nhau. Hơn nữa, thành phố thí điểm thì nhiều nhưng hình như… ít tổng kết, rút kinh nghiệm, nhân rộng điển hình nên vẫn còn tình trạng mỗi nơi một kiểu.

• Mẫu hóa: có; tinh giản: chưa!

Nói đến “một cửa”, tức là nói đến quy trình xử lý hồ sơ được rút ngắn, tập trung tại một nơi. Nhưng để được phục vụ theo quy trình này, người dân phải “trồng lúa, giã gạo, đãi cám” đủ theo yêu cầu thì nơi nhận hồ sơ mới “nấu thành cơm” được. Mà hiện nay, mỗi hồ sơ đòi hỏi nhiều loại giấy tờ, cho nên khâu “tiền thủ tục”-gốc của vấn đề nhiêu khê khiến người dân ngán ngại- vẫn chưa được giải quyết căn cơ.

Mặc dù thời gian qua, thành phố đã “mẫu hóa”, “chuẩn hóa” các loại giấy tờ hành chính, áp dụng thống nhất trên toàn thành phố, tránh được việc mỗi nơi đòi mỗi kiểu hoặc cán bộ sợ trách nhiệm, yêu cầu bổ sung nhiều giấy tờ không cần thiết, bất hợp lý… nhưng, cuối cùng cũng chỉ là mẫu hóa chứ chưa tinh giản. Một hồ sơ yêu cầu nhiều loại giấy tờ chồng chéo vẫn chưa được loại bỏ.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Thang Văn Phúc cũng thừa nhận vẫn còn tình trạng các cơ quan hành chính đòi hỏi nhiều loại hồ sơ, giấy tờ bất hợp lý. Ông đưa ra ví dụ, một người làm giấy khai sinh cho con thứ 2 mà chính quyền địa phương vẫn đòi giấy đăng ký kết hôn là không cần thiết; việc đăng ký cho con nhập học, nhà trường đòi phải phô tô, công chứng nhiều loại giấy tờ như khai sinh, hộ khẩu… là không cần thiết.

• Người dân cần gì ở mô hình “một cửa”?

Để giải quyết việc nhập nhằng nhiều đơn từ, giấy tờ, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Thang Văn Phúc đưa ra biện pháp là Nhà nước cần nâng cao trách nhiệm cá nhân của công dân, chuyển một số loại đơn từ thành “tờ khai” để dân tự khai, nếu người nào khai sai thì Nhà nước có biện pháp xử lý. Như thế, sẽ rút ngắn, đơn giản tối đa các loại hồ sơ, giấy tờ cho dân. Để làm được việc xác minh lời khai của nhân dân, trước yêu cầu xây dựng chính phủ điện tử, cơ quan hành chính các cấp cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý Nhà nước.

Hiện nay, nhiều quận trang bị máy vi tính, nối mạng xuống tận phường nhưng chỉ dùng để gởi văn bản, đăng ký lịch làm việc, còn khi giải quyết giấy tờ thì vẫn thực hiện “thủ công” là in, ký và bằng “đường bộ”. Đã đến lúc phải phát huy tác dụng, khai thác hết công năng của công nghệ thông tin để phục vụ tốt hơn yêu cầu của dân. Mọi thông tin cá nhân cần lên mạng để chính quyền theo dõi, cán bộ chỉ việc “click chuột” là có thể đối chiếu ngay, không phải lòng vòng cần có đơn xác nhận như trước.

Để người dân thật sự được phục vụ theo mô hình “một cửa”, thành phố cần dùng Nghị định 93/CP, phân cấp dứt điểm cho một cấp được toàn quyền quyết định cho một loại hồ sơ. Có như vậy mới tránh được một hồ sơ liên quan đến nhiều cấp, mà mỗi cấp chỉ thực hiện “một cửa tại chỗ” nên dân cứ phải đi… lòng vòng cho một hồ sơ.

Một số chuyên gia cho rằng, thành phố nên có quy chế “liên thông” giữa các cơ quan hành chính Nhà nước với nhau để các cơ quan này cùng thống nhất giải quyết hồ sơ mà người dân không cần phải tốn nhiều thời gian đi lại… Nếu “3 mũi giáp công” về đơn giản hồ sơ, mẫu hóa giấy tờ và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý Nhà nước được “liên thông” thì chắc chắn người dân sẽ thật sự được thụ hưởng hiệu quả mô hình “một cửa” một cách thiết thực nhất. 

HÀN NI