36 năm đã trôi qua kể từ ngày 30-4-1975 lịch sử. Nhiều người bảo rằng, chiến tranh đã thành quá khứ xa xôi. Nhưng không phải vậy. Dù những người sinh ra từ thời điểm cuộc chiến kết thúc trở đi giờ đây đã bước vào tuổi trung niên, đã hiện thực là lớp người đông đảo gánh vác trách nhiệm đối với hiện tại và tương lai đất nước, mối liên hệ với chiến tranh vẫn còn hiện hữu, tuy sự hiện hữu ấy ở một chiều kích khác.
Tuy không phải là năm chẵn nhưng 2011 tiếp tục là một năm đặc biệt, đánh dấu 100 năm ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu đất nước, dân tộc Việt Nam khỏi họa xâm lăng, khỏi ách nô lệ (ngày 5-6-1911). Cũng năm nay, khi tuyến đường mòn Hồ Chí Minh - đường Trường Sơn huyền thoại - bước vào tuổi 52, là lúc tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển tròn 50 tuổi.
Để gìn giữ quê hương, để có ngày non sông liền một dải, hàng triệu người con ưu tú đã lên đường ra trận, để rồi 1,2 triệu trong số đó đã không trở về, hàng trăm ngàn người trở về không lành lặn. Và dù đã gần 2 thế hệ từ khi chiến tranh kết thúc, di chứng của cuộc chiến vẫn còn hiển hiện nặng nề trên những mảnh đất đã từng hứng mưa bom bão đạn, chất hóa học của quân đội Mỹ, thậm chí cả trên những mảnh đất quê hương của những người sống sót trở về: Những thương bệnh binh, nạn nhân chất độc da cam, nạn nhân bom mìn và gia đình của họ.
Nhưng không chỉ có vậy, cùng với các anh hùng liệt sĩ, còn nữa biết bao nạn nhân chiến tranh, trong đó có cả những người từng ở bên kia chiến tuyến, vẫn còn nằm lại ở nhiều nơi, là một nỗi ưu tư, trăn trở cho đất nước hôm nay…
Chưa bao giờ mà hoạt động đền ơn đáp nghĩa, chăm lo cho các gia đình chính sách, có công với cách mạng được quan tâm như hiện nay. Cũng chưa bao giờ việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ và những nạn nhân của cuộc chiến tranh lại sôi động và gấp rút như bây giờ. Ở khắp mọi nẻo đường đất nước, nơi chiến tranh đã từng lưu dấu, hàng vạn gia đình vẫn đang ngày đêm lặn lội đi tìm người thân. Nhiều đội, nhiều trung tâm tìm kiếm hài cốt liệt sĩ và những người mất tích trong chiến tranh đã hình thành và tìm kiếm bằng nhiều cách khác nhau. Riêng trong năm 2010 vừa qua, có hàng chục ngàn hài cốt liệt sĩ đã được tìm thấy ở khắp chiến trường Đông Dương.
Một điều đáng mừng là gần đây, chính phía Mỹ cũng đã chính thức phối hợp với nhà nước ta để cùng tìm kiếm hài cốt liệt sĩ và tăng cường tìm kiếm người Mỹ mất tích trong chiến tranh Việt Nam. Từ một cựu thù, quan hệ Việt - Mỹ giờ đây đã được cải thiện một cách sâu sắc trên nhiều mặt, trở thành đối tác quan trọng hàng đầu của nhau trong thời đại toàn cầu hóa.
36 năm qua đi, giờ đây đất nước ta đang bước vào một cuộc hội nhập toàn diện với thế giới. Tháng 5-2011 tới đây, cả nước ta bước vào kỳ bầu cử đại biểu Quốc hội lần thứ XIII và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2011-2016, để chọn ra những người đại diện xứng đáng cho nhân dân. Những trọng trách nặng nề đối với đất nước, dân tộc đang đặt lên vai những thế hệ người Việt Nam hôm nay.
Kỷ niệm 100 năm ngày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước, kỷ niệm 36 năm khép lại quá khứ đau thương, thống nhất non sông, có lẽ là một thời điểm không gì bằng để mọi người con dân tộc Việt Nam trên dải đất hình chữ S thân thương cũng như trên khắp quả địa cầu, hãy “đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết” theo lời hiệu triệu của vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc - Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Đoàn kết để tiếp tục cùng nhau hàn gắn vết thương chiến tranh, xóa bỏ hận thù; đại đoàn kết để tạo nên sức mạnh vĩ đại tiếp nối 4 ngàn năm lịch sử con cháu Lạc Hồng, nhằm mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam.
PHẠM PHƯƠNG ĐÔNG
