Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam vừa công bố phiên bản thử nghiệm bảo tàng 3D trên website www.baotanglichsu.vn. Trước mắt, việc xây dựng sản phẩm này như một kênh quảng bá, tuyên truyền hình ảnh của bảo tàng. Hình thức này thực sự thích hợp với những ai chưa có điều kiện trực tiếp đến tham quan tại bảo tàng.
Phương pháp ứng dụng công nghệ tương tác 3D xây dựng bảo tàng ảo trên thế giới có từ năm 2008, đã được nhiều bảo tàng quốc gia lớn trên thế giới tiếp cận và ứng dụng. Ưu điểm của công nghệ này cho phép bất cứ điều gì có thể nhìn thấy trong không gian thực cũng có thể được mô hình hóa trong không gian 3D ảo.
Trải nghiệm với bảo tàng 3D.
Hai chương trình đầu tiên được giới thiệu tại bảo tàng ảo là phòng trưng bày chuyên đề Di sản văn hóa Phật giáo Việt Nam và phòng trưng bày chuyên đề Đèn cổ Việt Nam, được giới thiệu bằng cả tiếng Việt và tiếng Anh. Khu trưng bày Di sản văn hóa Phật giáo Việt Nam (địa chỉ: disanvanhoaphatgiao.egal.vn) và Đèn cổ Việt Nam (địa chỉ: denco.egal.vn) là những chuyên đề đầu tiên được thực hiện số hóa 3D trong dự án tổng thể xây dựng bảo tàng ảo tương tác 3D cho toàn bộ Bảo tàng Lịch sử quốc gia. Kích hoạt vào địa chỉ này, người dùng hoàn toàn tự do “tham quan” và thưởng ngoạn gần 150 hiện vật hiện đang được giới thiệu tại bảo tàng. Ngoài ra, độc giả còn được bổ sung những thông tin cô đọng, súc tích về nguồn gốc, xuất xứ, niên đại… của từng hiện vật; những bài nghiên cứu, những đoạn video clip… minh họa sinh động cho phần trưng bày 3D mà ở phần trưng bày thực tại chưa đáp ứng được. Những công nghệ xử lý hiện đại nhất cho phép người xem chiêm ngưỡng kỹ lưỡng từng chi tiết của những cổ vật tuyệt đẹp, cảm nhận từng vết rạn, thậm chí phát hiện những chi tiết vô cùng tinh tế mà nếu thưởng thức tại bảo tàng thực với tâm thế một khách tham quan đơn thuần sẽ không dễ được trải nghiệm. Bảo tàng ảo 3D cũng cung cấp những tính năng cho phép người sử dụng chia sẻ qua các kênh mạng xã hội như Facebook, Twitter nhằm kết nối những người yêu bảo tàng trên toàn cầu.
Ông Nguyễn Văn Cường, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia, cho biết: “Bảo tàng ảo tương tác 3D là giải pháp công nghệ tối ưu cho việc tuyên truyền về những giá trị mà bảo tàng đang quản lý, mang chúng đến với khách tham quan một cách thuận lợi, đa dạng nhất, sâu sắc nhất và kỹ lưỡng nhất”. Về cơ bản, bảo tàng ảo của Bảo tàng Lịch sử quốc gia là miễn phí. Nhưng sử dụng bảo tàng ảo chỉ là tham quan trên màn hình, khách không được sống trong một không gian, một hệ thống trưng bày toàn diện. Bảo tàng ảo chỉ đưa lên được một phần giá trị nào đó và không thể thay thế bảo tàng thật.
Trên thực tế, chi phí cho việc thiết lập một bảo tàng 3D ở Việt Nam chỉ bằng 1/3 so với thế giới, do chúng ta tiết kiệm được giá công nghệ và dịch vụ. Tới đây, việc có hay không một bảo tàng 3D hoàn chỉnh, tải được khối lượng hiện vật đồ sộ mà bảo tàng đang lưu trữ sẽ còn phải phụ thuộc vào kinh phí đầu tư. Thực ra công nghệ này cũng không mới mẻ, các nước trên thế giới đã làm từ lâu và cũng đã thành công. Tuy nhiên, điều đáng nói là với động thái này có thể thấy bảo tàng Việt Nam đã cố gắng chuyển mình để có thể bắt kịp thời đại và hút được người xem.
Ông Nguyễn Văn Cường cho rằng, điều khó khăn nhất của bảo tàng ảo không phải là ở chỗ nó sẽ ảnh hưởng tới lượng khách tới chiêm ngưỡng, khám phá các hiện vật thật ở bảo tàng mà phải chọn được chuyên đề đặc sắc, có đầy đủ tài liệu. “Thời gian để có một chuyên đề ảo như Di sản văn hóa Phật giáo Việt Nam và Đèn cổ Việt Nam hoàn thành tốt đẹp như hiện nay, đội ngũ nhân viên bảo tàng cùng các chuyên gia phải làm việc cả năm trời. Kinh phí không lớn lắm nhưng mất rất nhiều công sức, điều quan trọng là giới thiệu được nhiều hiện vật có giá trị của Việt Nam tới người dân. Thêm nữa có những chuyên đề rất hay nhưng chỉ trưng bày trong vài tháng, trong khi đó nhiều người vì bận công việc không có thời gian tới bảo tàng xem được thì họ có thể xem lại thông qua bảo tàng ảo”, ông Cường nói.
Với việc khai trương trưng bày 2 chương trình đầu tiên bằng công nghệ 3D, Bảo tàng Lịch sử quốc gia đang hy vọng dự án tổng thể về bảo tàng công nghệ thực tại ảo 3D sẽ tiếp tục được triển khai, hoàn thiện, giới thiệu với công chúng trong một tương lai không xa. Thông qua công nghệ, công chúng ở trong và ngoài nước sẽ có điều kiện tiếp cận, hiểu rõ hơn với bề dày lịch sử, văn hóa truyền thống của dân tộc.
Ngoài xây dựng bảo tàng ảo tương tác 3D, Bảo tàng Lịch sử quốc gia dự kiến sẽ sử dụng công nghệ 3D để xây dựng các phòng khám phá, tương tác, trải nghiệm. Với các hiện vật, sự kiện lịch sử, nhân vật lịch sử, bảo tàng sẽ dựng lên những câu chuyện, hình ảnh 3D gắn với các vấn đề liên quan đến lịch sử, hay giá trị của hiện vật trong nền văn hóa, văn minh. Qua đó, khách tham quan được thấy đa chiều về hiện vật, tiếp cận những vấn đề lịch sử mà trong trưng bày, thuyết minh không thể nói hết được. Đây cũng là một trong những giải pháp đổi mới nhằm thu hút công chúng của bảo tàng.
MAI AN
