Tại lễ phát động “Ngày quyền của người tiêu dùng Việt Nam 15-3”, do Bộ Công thương phối hợp với UBND TPHCM tổ chức vào cuối tuần qua, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong đã kêu gọi người tiêu dùng nên thực hiện quyền lực và vai trò của “thượng đế” trong việc mua sắm và sử dụng hàng hóa. Chỉ khi nào người tiêu dùng thể hiện tốt nhất quyền lực của mình, lúc đó mới có thể thúc đẩy các doanh nghiệp (DN) kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thực hiện tốt trách nhiệm trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Kết quả còn hạn chế
Theo số liệu của Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công thương), trong năm 2016, đơn vị này đã tiếp nhận và xử lý gần 1.200 vụ việc, phản ánh và giải quyết khiếu nại liên quan chủ yếu đến nhóm các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, điện thoại, viễn thông và nhóm đồ điện tử gia dụng. Trong số đó, có trên 23% trường hợp phản ánh về số lượng, chất lượng, thời gian giao hàng, chiếm tỷ lệ cao nhất trong số các hành vi xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng (QLNTD).
Chế biến thực phẩm chất lượng cung ứng người tiêu dùng tại Công ty Cầu Tre. Ảnh: THÀNH TRÍ
Điển hình là các vụ việc như quảng cáo sai sự thật, thông qua hình thức trúng phiếu mua hàng qua điện thoại của Công ty Thái Dương Xanh; bán hàng không đúng như nội dung cam kết qua trang web, trên tivi, facebook. Nhiều trang web lợi dụng việc mua hàng qua mạng đã giao hàng không đúng như thông tin đã giới thiệu… Những vụ việc này cho thấy, QLNTD ngày càng bị xâm phạm nghiêm trọng. Hậu quả không chỉ người tiêu dùng bị thiệt hại mà uy tín, thương hiệu của DN cũng bị ảnh hưởng.
Nhìn nhận về kết quả thực hiện Luật Bảo vệ QLNTD trong giai đoạn 2011-2016, ở bình diện cả nước, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh cho biết, 5 năm tính từ thời điểm Luật Bảo vệ QLNTD có hiệu lực thi hành, công tác bảo vệ QLNTD đã đạt được nhiều thành công; trong đó nổi bật là các kết quả ban hành hệ thống văn bản pháp luật đồng bộ, nhanh chóng và có tính thực thi cao; xây dựng được bộ máy quản lý nhà nước về bảo vệ QLNTD từ trung ương tới địa phương; đồng thời, hỗ trợ phát triển mạng lưới các tổ chức xã hội tham gia công tác bảo vệ QLNTD tại 51 tỉnh thành trên cả nước; vận hành hệ thống tổng đài tư vấn, hỗ trợ người tiêu dùng miễn phí trên toàn quốc tại Bộ Công thương, tiếp nhận và xử lý hàng chục ngàn khiếu nại, yêu cầu của người tiêu dùng; công nhận Ngày quyền của người tiêu dùng Việt Nam 15-3 hàng năm; ban hành chương trình phát triển công tác bảo vệ QLNTD giai đoạn 2016-2020.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng thẳng thắn khi cho rằng, hiệu quả thực thi bảo vệ QLNTD vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được kỳ vọng của đông đảo người dân. Do vậy, trong thời gian tới còn có nhiều việc phải làm như tiếp tục đẩy mạnh việc tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ QLNTD; hoàn thiện hệ thống quản lý nhà nước, tổ chức xã hội về QLNTD; xây dựng cơ chế, cơ sở để phát huy sức mạnh của toàn xã hội cho công tác này… Bộ trưởng kêu gọi sự tham gia của toàn xã hội vào công tác bảo vệ QLNTD, với mục tiêu xây dựng một xã hội phồn vinh, văn minh, môi trường kinh doanh - tiêu dùng lành mạnh và bền vững. Bộ trưởng Trần Tuấn Anh mong muốn các DN hãy tự khẳng định mình thông qua việc thực hiện tốt nhất các nghĩa vụ nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng, biến những nhu cầu, nguyện vọng của người tiêu dùng thành động lực cạnh tranh và phát triển của DN, thông qua chủ đề của lễ phát động là “Doanh nghiệp vì người tiêu dùng”.
Đến lúc “thượng đế” lên tiếng
Về phía TPHCM, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong khẳng định, lễ phát động là chương trình khởi đầu cho các hoạt động hưởng ứng Ngày quyền của người tiêu dùng Việt Nam 15-3, góp phần nâng cao vai trò của người tiêu dùng và là dịp để thu hút, kêu gọi nhiều hơn sự quan tâm của toàn xã hội trong công tác bảo vệ QLNTD.
Công tác bảo vệ QLNTD trên địa bàn TPHCM trong thời gian qua, theo đồng chí Nguyễn Thành Phong, đã đạt được một số kết quả nhưng còn rất hạn chế so với thực tế đặt ra. Nguyên nhân chính là do ý thức của DN trong công tác bảo vệ QLNTD chưa cao, bản thân người tiêu dùng cũng chưa thực hiện tốt trách nhiệm bảo vệ quyền lợi cho chính mình khi mua sắm hàng hóa và sử dụng dịch vụ. Đối với công tác thực thi văn bản về Luật Bảo vệ QLNTD còn chồng chéo, các hình thức xử lý vi phạm chưa đủ mạnh để răn đe...
Trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia các hiệp định thương mại song phương và đa phương, đồng thời mở cửa thị trường, hàng hóa nước ngoài vào Việt Nam ngày càng nhiều hơn, đòi hỏi công tác bảo vệ QLNTD phải thiết thực hơn. Nếu chỉ một cấp, một ngành sẽ không thể thực hiện được mà cần có sự vào cuộc của toàn xã hội. Bảo vệ QLNTD không chỉ là nghĩa vụ mà còn là quyền lợi của chính mỗi người. Cần có sự chung tay, góp sức của cả cộng đồng để xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, văn minh.
Để cụ thể hóa mục tiêu này, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong đã đưa ra 4 nội dung cần thực hiện. Một là, UBND các quận huyện trên địa bàn thành phố tăng cường phối hợp tốt công tác tuyên truyền và giải quyết yêu cầu bảo vệ QLNTD theo quy định pháp luật nhằm tạo lập môi trường kinh doanh ổn định, bền vững để thúc đẩy phát triển kinh tế thành phố. Hai là, cộng đồng DN nâng cao trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ QLNTD. DN muốn phát triển bền vững phải lấy người tiêu dùng làm gốc, bảo vệ người tiêu dùng cũng chính là bảo vệ DN chân chính. Ba là, các tổ chức xã hội bảo vệ QLNTD, cơ quan truyền thông tích cực, chủ động trong công tác thông tin kịp thời đến cơ quan chức năng và người tiêu dùng những hành vi xâm phạm đến QLNTD. Qua đó góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng, thực hiện ngày càng tốt hơn công tác bảo vệ QLNTD.
Cuối cùng, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong kêu gọi người tiêu dùng cần nâng cao việc thực hiện các quyền của mình và hãy luôn là “người tiêu dùng thông minh”. Tích cực, chủ động hơn nữa trong việc phản ánh, khiếu nại đến các cơ quan chức năng, tổ chức xã hội tham gia bảo vệ QLNTD về những hành vi vi phạm của tổ chức, cá nhân kinh doanh. Hãy thực hiện tốt quyền lực và vai trò “thượng đế” để thúc đẩy các DN kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thực hiện tốt trách nhiệm trong việc bảo vệ QLNTD.
HẢI HÀ
