Thủ tục lựa chọn nhà đầu tư mất rất nhiều thời gian, chưa hợp lý; chỉ tiêu quy hoạch áp dụng để xây dựng lại nhà chung cư cũ, hư hỏng chưa tạo điều kiện để nhà đầu tư thu hồi vốn nên doanh nghiệp (DN) không mặn mà tham gia… là những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc thực hiện di dời, xây dựng mới các chung cư cũ trên địa bàn TPHCM vẫn còn ì ạch, chưa giải quyết được nhu cầu bức thiết của người dân đang sống trong các chung cư này.
UBND TPHCM vừa đồng ý cho UBND quận 1 cưỡng chế di dời các hộ dân tại chung cư Cô Giang. Ảnh: HUY ANH
Sẽ di dời 70 chung cư cũ
Nhiều năm qua, TP đã xây dựng lại được một số chung cư cũ hư hỏng nặng và di dời, tái định cư hàng ngàn hộ dân, điển hình là xây dựng mới chung cư lô R Nguyễn Kim (quận 10). Mới đây, TP cũng vừa hoàn thành việc di dời, tái định cư toàn bộ hộ dân chung cư lô IV, lô VI Thanh Đa (quận Bình Thạnh). Tuy nhiên, kết quả đó còn rất thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu chỉnh trang đô thị của TP; đồng thời chưa đáp ứng được nhu cầu tái định cư của các hộ dân đang sống trong nhiều chung cư hư hỏng, xuống cấp hiện nay. Điển hình, 2 chung cư được các cơ quan chức năng xác định có nguy cơ sập đổ cao như chung cư 727 Trần Hưng Đạo, chung cư Cô Giang đến nay vẫn chưa hoàn tất việc di dời để xây dựng mới, mặc dù đã triển khai nhiều năm. Hiện còn khoảng 10 hộ dân vẫn sống trong chung cư 727 Trần Hưng Đạo, cho dù chung cư này được đánh giá là có thể sập đổ bất cứ lúc nào. Tương tự, tình trạng lô D chung cư Cô Giang cũng đã xuống cấp trầm trọng và có nguy cơ sập đổ cao, nhưng hiện vẫn còn 12 hộ dân bám trụ tại đây.
Thông tin từ Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) cho biết, theo kế hoạch, sắp tới TP sẽ di dời, tháo dỡ khoảng 70 chung cư cũ với hơn 7.249 hộ dân đang sinh sống và sửa chữa 3 lô chung cư cũ với quy mô 10.000m2 sàn; đồng thời, sẽ khởi công xây dựng mới thay thế 61 lô chung cư cũ với quy mô khoảng 9.870 căn hộ, tương đương 901.696m2 sàn. Lãnh đạo Sở Xây dựng cho hay, hiện trên địa bàn TPHCM có khoảng 474 chung cư cũ cần được kiểm định, phần lớn được xây dựng từ giữa những năm 1960 cho đến nay và có đến 106 chung cư, nhà tập thể đã bị xuống cấp nặng, trong đó có những chung cư đang trong tình trạng nguy hiểm như chung cư 727 Trần Hưng Đạo (quận 5), chung cư Cô Giang (quận 1)… Cụ thể kế hoạch 5 năm tới, TP dự kiến xây dựng mới 24 chung cư có trước năm 1975.
Cần phân cấp mạnh
Sở Xây dựng nhìn nhận, tiến độ di dời và xây dựng mới chung cư cũ trên địa bàn TP hiện nay chỉ mới thực hiện được khoảng hơn 60% so với kế hoạch đề ra trong giai đoạn 2011 - 2015. Có nhiều nguyên nhân, nhưng trong đó có lý do còn tồn tại nhiều bất cập liên quan đến cơ chế chính sách, chưa giải quyết hài hòa lợi ích giữa 3 bên là Nhà nước, người dân và chủ đầu tư. Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu cho rằng, tiến độ công tác xây dựng mới các chung cư cũ hư hỏng nặng trên địa bàn TP vẫn còn rất chậm, chưa đáp ứng yêu cầu công tác chỉnh trang đô thị của TP và chưa giải quyết được nhu cầu bức thiết của người dân đang cư ngụ trong các chung cư này. Mặc khác, do chưa có cơ chế, chính sách phù hợp nên các DN, các nhà đầu tư chưa mặn mà tham gia.
Cụ thể, Nghị định 101/2015 của Chính phủ về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cho phép các chủ sở hữu nhà chung cư được quyền lựa chọn DN làm chủ đầu tư dự án xây dựng lại nhà chung cư thông qua đại hội nhà chung cư. Tuy nhiên, phương thức này trên thực tế khó thực hiện vì khó tìm được sự đồng thuận của các chủ sở hữu nhà chung cư và mất rất nhiều thời gian, không đáp ứng được yêu cầu cấp bách để xử lý các chung cư bị hư hỏng nặng cũng như yêu cầu chỉnh trang đô thị. Thêm một bất cập nữa hiện nay là quy định hiện hành vẫn chưa có những chính sách ưu đãi để thu hút DN tham gia. Do hiệu quả kinh doanh vẫn bị hạn chế, nhà đầu tư khó thu hồi vốn nên thực tế các DN không mặn mà tham gia vào xây dựng mới chung cư cũ. “HoREA vừa kiến nghị Bộ Xây dựng bổ sung “chỉ tiêu dân số vào dự thảo thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định 101/2015, để các DN có thể tăng thêm số căn hộ, giúp nhà đầu tư thu hồi vốn đầu tư với lợi nhuận định mức 10% theo quy định”, ông Châu cho hay.
Nhằm đẩy mạnh việc thực hiện Chương trình đột phá thứ 7 theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP lần thứ X để chỉnh trang đô thị; xây dựng lại các khu nhà chung cư cũ, hư hỏng; chỉnh trang nhà trên và ven kênh rạch, HoREA vừa kiến nghị UBND TP đề nghị Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành liên quan ủy quyền cho UBND TP xem xét, quyết định lựa chọn nhà đầu tư các dự án chỉnh trang đô thị; xây dựng lại các khu nhà chung cư cũ, hư hỏng; chỉnh trang nhà trên và ven kênh rạch trên địa bàn TP, thay vì từng dự án phải trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định phương án lựa chọn nhà đầu tư như quy định hiện nay; đồng thời ủy quyền cho TP xem xét, quyết định chỉ định thầu đối với nhà đầu tư các dự án chỉnh trang đô thị, xây dựng lại các khu nhà chung cư cũ, hư hỏng; chỉnh trang nhà trên và ven kênh rạch trong trường hợp chỉ có một nhà đầu tư đăng ký thực hiện, hoặc chỉ có một nhà đầu tư có khả năng thực hiện thu xếp vốn, hoặc nhà đầu tư đề xuất dự án đáp ứng yêu cầu thực hiện dự án khả thi và hiệu quả cao nhất do UBND TP xét duyệt. Ngoài ra, hiệp hội này cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Xây dựng ủy quyền cho UBND TPHCM xem xét quyết định phê duyệt tất cả các dự án nhà ở trên địa bàn, không phân biệt quy mô, để giảm bớt thủ tục hành chính, thời gian và tiết kiệm chi phí.
BÌNH KHÔI
