Hàng ngàn người dân Okinawa (Nhật Bản) đã tổ chức biểu tình suốt đêm 14-1 qua ngày 15-1 để phản đối việc Chính phủ Nhật di dời căn cứ quân sự Mỹ tới bờ biển Henoko, thành phố Naga thuộc quần đảo Okinawa.
Biểu tình ngồi bên ngoài căn cứ Mỹ tại Okinawa
Chính quyền địa phương cũng phản đối
Việc chuẩn bị xây dựng căn cứ đã bắt đầu từ tháng 8-2014, Nhật đã tiến hành khoan khảo sát đáy biển để chuẩn bị cải tạo đất đai, nhằm xây dựng một đường băng trên mặt nước từ căn cứ quân sự Mỹ Camp Schwab. Báo chí Nhật đưa tin, việc khảo sát đáy biển diễn ra ở 21 địa điểm trong khu vực.
Đài NHK Nhật Bản đã đưa hình ảnh những người phản đối việc tái bố trí lính Mỹ đi thuyền đến gần khu vực này, mang theo khẩu hiệu “Không có căn cứ mới!”. Một số thuyền của người phản đối đã bị tàu tuần tra ngăn chặn. Họ cho biết, phần lớn người dân Okinawa phản đối xây dựng căn cứ mới, do lo ngại căn cứ sẽ đe dọa đến rạn san hô, các loài cá nhiệt đới và sinh thái biển. Người dân nơi đây bất bình vì nhiều thứ, trong đó có tiếng ồn của máy bay, các vụ đâm máy bay hay các vụ tội phạm liên quan đến lính Mỹ.
Việc di dời lính thủy đánh bộ Mỹ tới Henoko là một phần trong kế hoạch tổng thể nhằm củng cố và giảm bớt sự có mặt quân sự của Mỹ ở Okinawa. Mỹ và Nhật Bản nhất trí về kế hoạch này từ năm 1996, song việc thực hiện di dời đã bị đình trệ. Chính quyền của Thủ tướng Shinzo Abe nhiều lần nhắc lại rằng, kế hoạch di dời quan trọng cho liên minh mật thiết Nhật - Mỹ trong lúc tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc diễn ra gay gắt và mối đe dọa hạt nhân từ Triều Tiên vẫn tồn tại.
Thị trưởng Nago, ông Susumu Inamine, khi vừa tái cử cách đây vài ngày cũng chủ trương phản đối di dời căn cứ tới Henoko. Ông cho rằng, việc đánh giá tác động môi trường chưa đủ cẩn thận, cáo buộc chính phủ Nhật cưỡng bức thực hiện kế hoạch tái bố trí. Ông ra một tuyên bố nhắc lại việc phản đối mạnh mẽ căn cứ mới, chỉ trích Tokyo đơn phương xúc tiến việc xây dựng, phớt lờ nguyện vọng của những người dân đã bỏ phiếu chống lại việc xây dựng căn cứ mới.
Mỹ từng tàng trữ khí độc tại Okinawa
Theo Kyodo, các tài liệu ngoại giao giải mật của Nhật Bản được công bố ngày 15-1 cho biết, Chính phủ Mỹ từng tích trữ khí độc tại Okinawa trước khi trao trả tỉnh này cho Nhật Bản vào năm 1972, như một biện pháp răn đe Triều Tiên.
Một bức điện mật đề ngày 14-9-1970 tiết lộ, người đứng đầu Cục Phòng vệ Nhật Bản khi đó là Yasuhiro Nakasone đã có cuộc gặp trong cùng ngày với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thời điểm đó là Melvin Laird khi ông Nakasone chuyến thăm Mỹ. Tại cuộc gặp, ông Laird đã nói với ông Nakasone rằng kho khí độc được chuyển tới Okinawa vào năm 1962 dưới thời Tổng thống Mỹ John Kennedy theo khuyến nghị của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert McNamara. Theo bức điện, ông Laird đã giải thích với ông Nakasone, Mỹ có thông tin Triều Tiên sở hữu một nguồn khí độc, do đó kho khí độc của Mỹ là nhằm mục đích răn đe. Tuy nhiên, vì Mỹ không có thêm thông tin cũng như không thấy dấu hiệu Triều Tiên sở hữu khí độc này nên Mỹ sẽ chuyển kho khí độc ở Okinawa tới đảo Johnston ở Thái Bình Dương. Hơn 13.000 tấn khí độc, bao gồm khí mù tạt và khí độc thần kinh sarin, đã được chuyển hết tới đảo Johnston trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 9-1971.
Việt Anh (tổng hợp)
