Giá lương thực tăng cao đã giúp thay đổi được một cuộc chiến mà Mỹ phải mất hàng triệu USD vẫn không thắng nổi. Đó là việc thuyết phục nông dân Bolivia chuyển từ trồng cây coca (loại cây dùng làm nguyên liệu chế biến cocaine) sang cây lương thực. Ủng hộ mạnh mẽ nhất cho kế hoạch này là Tổng thống Bolivia Evo Morales, người từng ủng hộ chủ trương cho nông dân trồng cây coca suốt hơn 2 thập niên qua.
Giá lương thực cao và thiếu lương thực nhiều nơi trên thế giới đã khiến ông thay đổi kế hoạch. Bước đầu, Tổng thống Morales yêu cầu nông dân trồng cây coca tiến hành trồng xen các loại cây lương thực, trong đó lúa và bắp được ưu tiên, xem đây là cách để Bolivia đương đầu với khó khăn lương thực hiện nay. Diện tích cây coca có thể được duy trì ở mức 1/3 ha đối với mỗi hộ. Việc chuyển đổi sang trồng cây lương thực còn được chính phủ tài trợ.
Nông dân Bolivia chờ bán lá coca. Rồi đây, cây lương thực sẽ dần dần thay thế loại sản phẩm này.
Kế hoạch này một mặt giúp giảm tình trạng căng thẳng lương thực, mặt khác cũng là nhằm góp phần chống ma túy. Diện tích cây coca duy trì hiện nay là để sản xuất dược phẩm. Phát biểu trước nông dân tại thị trấn Sinahota gần đây, Tổng thống Morales nói: “Sẽ không có việc xóa sổ cây coca nhưng sẽ không còn chuyện trồng tự do theo ý muốn”.
Liên minh trồng cây coca mang tên Chapare, hiện do Tổng thống Morales làm chủ tịch, đang đặt ra yêu cầu cho 35.000 thành viên của mình phải trồng ít nhất mỗi thành viên là 1 ha lúa trong năm nay, đưa tổng diện tích lúa lên 50.000 ha. Mỗi hộ nếu thực hiện đúng yêu cầu này, chính phủ sẽ cho vay ưu đãi 500 USD để trồng bắp và lúa, và cấp 2.000 USD để xây nhà.
Thế nhưng quyết định của Bolivia cũng gặp nhiều thử thách. Khi giá lúa cao thì giá cocaine cũng tăng. Bolivia là nước có sản lượng cây coca đứng thứ ba thế giới, sau Colombia và Peru. Doanh thu về loại cây này khá cao, nhất là nhu cầu tiêu thụ ngày càng tăng tại Brazil và châu Âu. Mặc dù vậy, các nông dân Bolivia vẫn nhiệt tình ủng hộ kế hoạch của Tổng thống Morales.
Ông Julian Romero, một nông dân tại làng Villa Tunari, cho biết, ông rất hạnh phúc với kế hoạch mới của Tổng thống Morales. “Tháng 8 chúng tôi sẽ bắt đầu dọn đất, đến tháng 10 - 11 chúng tôi sẽ trồng lương thực”, ông nói và cho rằng, diện tích cây coca bị thu hẹp vẫn đảm bảo thu nhập cho gia đình ông và đơn giản là lá coca không thể làm lương thực. Nên biết rằng, diện tích trồng lương thực phải gấp 6 lần diện tích trồng cây coca mới có thể mang lại thu nhập bằng nhau. Mỹ cũng từng có các kế hoạch tài trợ để nông dân Bolivia chuyển đổi cây trồng nhưng đã thất bại, vì nông dân Bolivia không muốn nước ngoài can thiệp vào công việc nước mình.
Chính phủ của Tổng thống Bolivia đã tái điều chỉnh ngân sách, theo đó chi 26 triệu USD giúp các nông dân điều chỉnh cơ cấu cây trồng. Trong số này có 445.000 USD để xây dựng một nhà máy xay lúa, công suất 60 tấn/ngày, sẽ hoàn thành vào cuối năm nay.
HUY QUỐC (Theo AP)
