Đào tạo nghề cho người lao động nghèo vùng ven được Ban chỉ đạo xóa đói giảm nghèo và việc làm (BCĐ XĐGN và VL) TPHCM xác định là giải pháp căn cơ nhất để chuyển hóa vùng nghèo ngoại thành. Nhưng thực tế, chương trình này vẫn còn gặp nhiều vướng mắc, chưa tìm được lối ra.
- Làm bữa nào, xào bữa đó
Mặc dù chính quyền địa phương trợ vốn nhiều lần nhưng hộ bà N.T.C, ngụ phường Hiệp Thành, quận 12 vẫn cứ nghèo. Nguồn vốn vay được bà dùng vào việc... chi tiêu hàng ngày của gia đình. Ba đứa con trong tuổi lao động nhưng không có nghề nghiệp, lẫn trình độ văn hóa, nên phải chạy xe ba bánh thuê.
Tuy vậy, khi chính quyền địa phương đề nghị trợ vốn cho các con bà học nghề, cả ba đều lắc đầu: “Kiếm ăn còn không xong, thời gian đâu đi học nghề, chẳng thà cứ đi làm thuê mà chắc ăn, học nghề chắc gì khấm khá hơn...”.
Theo cán bộ chuyên trách XĐGN ở quận 12, những hộ nằm trong chương trình XĐGN của địa phương hiện nay đều không trình độ, không tay nghề, có tâm lý “làm bữa nào, xào bữa đó” không chịu học nghề. Tương tự, Cần Giờ cũng là địa phương dẫn đầu TP về số lượng thanh niên không tay nghề, thất nghiệp.
Trước đây, Thành Đoàn TPHCM có mở chi nhánh giới thiệu việc làm cho thanh niên nhưng hầu như không có thanh niên địa phương nào tìm đến. Ngay cả Trung tâm dạy nghề của huyện cũng có lúc vắng tanh, không ai đến học.
UBND huyện Cần Giờ đã tổ chức nhiều lớp dạy nghề miễn phí cho lao động nghèo các xã, nhưng số lượng học viên cũng rất lèo tèo. Ông Đoàn Văn Thu, Phó Chủ tịch UBND huyện, nhìn nhận, người nghèo thích làm thuê tại các đầm tôm để có tiền ngay, nhưng hết vụ lại thất nghiệp, phải mò cua, bắt ốc.
Bình quân, mỗi năm, các quận, huyện vùng ven như quận 12, 9, huyện Hóc Môn, Củ Chi, Cần Giờ... đều ưu tiên chi 100-200 triệu đồng cho hoạt động dạy nghề (miễn giảm 50%-100% học phí) cho diện XĐGN, với hàng chục lớp, với nhiều ngành nghề vào tất cả các buổi trong ngày, thuận lợi cho họ lựa chọn nhưng số học viên đăng ký rất ít và nhiều người học nửa chừng thì bỏ vì cho rằng học nghề không hiệu quả.
- “Dã tràng xe cát”!
Ngại khó, vô kỷ luật chính là những rào cản đối với số lao động này khi vào làm tại các nhà máy. Hàng năm, BCĐ XĐGN và VLTP chi hàng tỷ đồng để đào tạo nghề cho người nghèo, trong đó tập trung khá nhiều ở vùng ven. Nhưng trên thực tế, số lao động nghèo theo học nghiêm túc không cao và số có việc làm lại tiếp tục “rơi rụng” sau đó.
Một cán bộ chuyên trách XĐGN quận 9 có lần “kêu trời” khi ví chuyện giới thiệu nghề cho những người này chẳng khác nào công “dã tràng xe cát”. Hầu hết các học viên diện ưu đãi trên sau khi mãn khóa học nghề đều được các trung tâm dạy nghề địa phương giới thiệu việc làm, nhưng không ít người chê lương khởi điểm thấp, đi xa, lại cực nhọc... nên quay lại làm thuê như cũ. Ngược lại, các nhà máy cũng không thích nhận lao động diện XĐGN vì nhiều người thiếu ý thức kỷ luật và chí vươn lên, “vui làm, buồn nghỉ”...
Năm 2004 TP đang tập trung cao điểm cho chương trình xóa nghèo theo tiêu chí mới và nhất là chống tái nghèo, nhưng thực trạng trên là một cản ngại không nhỏ. Vì vậy, BCĐ XĐGN và VL TP hiện đang cùng các địa phương khảo sát lại toàn bộ số lao động nghèo thất nghiệp để tư vấn, định hướng, đào tạo nghề phù hợp với từng đối tượng. Sau khi tìm hiểu tâm tư nguyện vọng, các lao động nghèo sẽ vừa được dạy nghề, vừa được phổ cập về trình độ văn hóa với nhiều hình thức như vừa học, vừa làm tại doanh nghiệp, vừa học nghề vừa được vay vốn buôn bán, chăn nuôi nhằm “lấy ngắn nuôi dài”...
THẢO BÌNH
