Trong những tuần qua, nhiều y bác sĩ tới tấp nhận được thư mời tham dự các hội thảo khoa học bệnh viện. Chuyện là hàng năm, mỗi bệnh viện đều phải tổng kết công tác nghiên cứu khoa học của năm. Nói là nghiên cứu cho sang chứ thực tế là những bài báo cáo đơn thuần, thậm chí có cái đã báo cáo năm trước, năm nay lại đem ra báo cáo lại, miễn là cập nhật thời gian.
Từ bệnh viện tuyến quận huyện đến bệnh viện cấp TP, trung ương, từ chuyên khoa đến đa khoa đều phải “làm khoa học” như một nhiệm vụ bắt buộc. Để chuẩn bị cho hội nghị khoa học, từ đầu năm, bệnh viện đã lên kế hoạch yêu cầu các khoa, phòng đăng ký đề tài và được ứng tiền… nghiên cứu. Do đó, cá nhân hay nhóm y bác sĩ nào lỡ đăng ký, phải hoàn thành để nghiệm thu và giải ngân. Và đương nhiên, chuyện trong cùng một bệnh viện thì “con hát mẹ khen hay” là thường tình. Hơn nữa, hội nghị khoa học cũng là dịp để các bệnh viện công khai vận động tài trợ từ các doanh nghiệp dược. Chẳng hạn như thông tin rộ lên gần đây là bệnh viện X đã đề nghị một công ty dược tài trợ lên tới cả trăm triệu đồng để lo trà nước, phong bì cho đại biểu. Đổi lại, công ty dược sẽ được dành thời gian để giới thiệu sản phẩm, được triển lãm luôn sản phẩm. Mà đâu chỉ một vài công ty, có bệnh viện đề nghị cả chục công ty dược tài trợ. Và số tiền cứ thế mà nhân lên, còn sau khi quyết toán lại nhập nhèm. Không những vậy, đồng hành với hội nghị khoa học của các bệnh viện là hoạt động trưng bày, triển lãm, giới thiệu dược phẩm, trang thiết bị y tế cũng rất sôi động. Hàng loạt công ty dược, cung cấp thiết bị y tế “cắm” ngay ngoài hành lang hội trường để mời chào sản phẩm của mình một cách thoải mái mà không phải lén lút như những lần đi tiếp thị kiểu… trình dược viên. Hơn thế, có bệnh viện tổ chức hẳn một cuộc triển lãm dược phẩm, thiết bị y tế ngay trong khuôn viên bệnh viện với hàng chục gian hàng. Và dĩ nhiên là có giá hẳn hoi vì công ty nào muốn tham dự đều phải trả tiền phí cho bệnh viện.
Để thể hiện “đẳng cấp”, nhiều bệnh viện không ngại tổ chức rất hoành tráng, thậm chí 2 ngày liên tục. Có bệnh viện tận dụng một lúc 2-3 hội trường, phòng họp để đón tiếp đại biểu và chia ra nhiều “chuyên đề khoa học” để… báo cáo. Có bệnh viện chơi trội thuê hẳn hội trường của khách sạn hạng sang và chiêu đãi luôn bữa ăn trưa cho khách mời.
Hầu hết đại biểu tham dự hội nghị là cán bộ y bác sĩ của chính bệnh viện tổ chức và đồng nghiệp từ các bệnh viện bạn. Rất nhiều đại biểu khi đến dự có quà cáp, được phát tài liệu về những “báo cáo khoa học” nhưng rồi ngồi chưa nóng ghế đã chạy đi hội nghị khác hoặc bỏ về. Chẳng hạn có hội nghị khoa học của bệnh viện nọ, buổi sáng khai mạc có rất đông đại biểu, đứng chật cả hành lang phía ngoài hội trường nhưng sau khoảng 30 phút thì vơi dần và khi hội nghị chuyển sang buổi chiều thì đại biểu đếm… trên đầu ngón tay. Thậm chí có bệnh viện mời hẳn các chuyên gia, bác sĩ từ nước ngoài về trình bày những kỹ thuật, phương pháp, kinh nghiệm điều trị của họ. Và dĩ nhiên, mời người ta thì phải lo luôn công tác… hậu cần. Thế nhưng, oái ăm thay là các chuyên gia nước ngoài chỉ nói toàn tiếng Tây, còn hầu hết đại biểu chỉ nghe được tiếng Việt. Mặc dù các nhà tổ chức có bố trí người phiên dịch nhưng chữ được, chữ mất.
Điều đáng nói là nội dung của các hội nghị kiểu “khoa học” của các bệnh viện liệu đã khoa học? Thực chất, những nghiên cứu y học được báo cáo trong hội nghị chẳng khác gì những báo cáo tổng kết. Có những bài báo cáo nội dung rất sơ sài, mang tính chủ quan của tác giả. Chung quy lại, hội nghị khoa học đang được các bệnh viện chạy đua cho hết nghĩa vụ, mang tính hình thức mà không chú ý đến chất lượng. Liệu điều này có phải là cách để giải ngân cho hoạt động nghiên cứu khoa học mà ngành y tế đã hỗ trợ. Hơn nữa hội nghị cũng là cái cớ để các bệnh viện kêu gọi các hãng dược phẩm, thiết bị y tế tài trợ một cách rất hợp pháp.
Quỳnh Chi
