Chuyên gia ngành tim mạch đã rõ từ lâu là làm sao giãn mạch vành là yếu tố then chốt trong cấp cứu nhồi máu cơ tim. Phải chi chưa có thuốc nào hiệu quả thì đành chịu. Đằng này tỷ lệ tử vong vẫn quá cao, mặc dầu thầy thuốc có trong tay kỹ thuật chẩn đoán và phương tiện điều trị tốt hơn xưa rất nhiều. Lý do là vì bệnh nhân thường đến cấp cứu quá trễ, phần do nạn nhân trước đó thờ ơ với sức khỏe, phần do bệnh “đánh lén” bất ngờ không hề có triệu chứng báo động!
Nhờ phát hiện về hiện tượng giãn mạch của oxid nitrơ (ON) mà Louis Ignarro đã lãnh giải Nobel Y học năm 1998, sau khi chứng minh ON có tác dụng như một loại nội tiết tố làm giãn mạch, chống máu đông trong mạch và qua đó điều hòa huyết áp. Hơn thế nữa, ON kích ứng hệ thần kinh trung ương khiến cơ thể phản ứng bằng cách tập hợp lực lượng và tăng cường hoạt tính của tế bào phòng vệ. ON vì thế cũng là một trong các hoạt chất hữu dụng cho mục tiêu phòng ngừa ung thư. Khéo hơn nữa cơ thể có thể tự tạo ON, nghĩa là không mất tiền mua, nếu như gia chủ tạo điều kiện thuận lợi cho tiến trình tổng hợp chất này.
Không phức tạp như định kiến thuốc quý phải tốn kém, phải cầu kỳ, ON được tổng hợp từ một chất đạm cơ bản là arginin có nhiều trong cá biển, trong mễ cốc “beo béo” như đậu phộng, đậu nành, hạt bí rợ, hạt hoa hướng dương.... Tiến trình tổng hợp ON từ arginin có đặc tính: được hưng phấn khi cơ thể có đủ dưỡng khí qua vận động thể dục thể thao; được gia tốc khi có sự hiện diện của sinh tố C và E; bị ức chế nếu hàm lượng chất mỡ trong máu quá cao…
Louis Ignarro vì thế đã khuyên người muốn ngừa bệnh tim vài điều rất đơn giản. Đó là:
- Tìm cách vận động dưới mọi hình thức trong sinh hoạt thường ngày.
- Giảm lượng chất béo động vật trong chế độ dinh dưỡng và thay vào đó là chất đạm từ thực vật như đậu nành, rong biển…
- Tăng lượng chất “xanh” trong khẩu phần hàng ngày để cơ thể bao giờ cũng đủ nguồn dự trữ sinh tố C và E.
Thầy thuốc chữa bệnh tim đều biết mạch máu một khi xơ vữa sẽ không phản ứng nhạy bén với acetylcholine, tác chất của hệ thần kinh thực vật có công năng giãn mạch. Chính nhờ ON mà mạch máu trở lại trạng thái nhạy cảm với acetylcholine. Nhiều công trình nghiên cứu như “Adventist Health” với 30.000 bệnh án, “”Nurses Health” với 86.000 điều dưỡng, “Iowa Woman’s Health” với 35.000 người phụ nữ, “Physician’s Health” với 22.000 bác sĩ... đã cho thấy Ignarro hoàn toàn có lý.
Nhồi máu cơ tim vẫn trước sau là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong bệnh tim mạch. Đáng nói nữa là hơn phân nửa nạn nhân hãy còn rất trẻ, nam cũng như nữ.
Đợi chi cho nước đến chân? Có khó lắm không để thay đổi vài thói quen trong cuộc sống?
Bác sĩ LƯƠNG LỄ HOÀNG
