Hết thời DN cầu cạnh NH
Tại hội nghị, ông Trần Văn Tần, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), đánh giá: “Chương trình kết nối NH-DN được khởi đầu tại TPHCM vào tháng 7-2012 với sự tham gia của ngành NH, chính quyền địa phương các cấp đã đạt được những kết quả khả quan trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng NH, kịp thời giải quyết nhu cầu vay vốn của DN sản xuất kinh doanh. Hiện chương trình đã nhanh chóng lan tỏa trên toàn quốc và góp phần tích cực thúc đẩy tăng trưởng tín dụng của toàn ngành trong nhiều năm qua”.
Tính đến cuối năm 2016, trên cả nước đã có 700 hội nghị đối thoại giữa NH, chính quyền các cấp với 75.000 DN. Qua đó, các NH cam kết cho vay mới khoảng 1,2 triệu tỷ đồng với lãi suất 6,8%/năm (vay ngắn hạn) và 8% - 10%/năm (trung và dài hạn); thực hiện gia hạn nợ, cơ cấu lại kỳ hạn trả nợ, điều chỉnh lãi suất các khoản vay cũ với dư nợ khoảng 38.000 tỷ đồng. Riêng trong 9 tháng đầu năm 2017, có trên 300 cuộc đối thoại giữa NH - DN và các NH cam kết cho DN vay gần 570.000 tỷ đồng và đã giải ngân 550.000 tỷ đồng cho khách hàng. Riêng tại TPHCM, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NHNN chi nhánh TPHCM, cho biết sau 5 năm thực hiện Chương trình kết nối NH-DN trên địa bàn TP, đã có trên 680.000 tỷ đồng hỗ trợ hơn 120.000 DN vay vốn và đáng mừng là chưa có đồng nợ xấu nào xảy ra. “Thành công của chương trình không phải là sự góp sức của một cá nhân hay tổ chức mà là sự đồng hành, phối hợp và vào cuộc của cả hệ thống chính trị, kinh tế của TPHCM”, ông Minh cho hay.
Đánh giá cao những kết quả đạt được, nhiều đại biểu khẳng định Chương trình kết nối NH-DN đã tạo sự gắn kết và mở rộng mối quan hệ đồng hành NH-DN, nâng cao khả năng tiếp cận vốn vay cho DN, tạo động lực phát triển sản xuất kinh doanh nói riêng và nền kinh tế nói chung. Theo ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI: “Cộng đồng DN; đặc biệt DN vừa và nhỏ đang có nhiều điều kiện để tiếp cận nguồn vốn tín dụng nhờ hiệu quả của chương trình này. Nếu trước đây mối quan hệ giữa NH và DN, thường DN đi “cầu cạnh” NH nhưng nay đã có sự thay đổi tích cực, tương hỗ, hiệu quả hơn khi NH đi tìm DN, cùng DN gỡ những nút thắt và tư vấn cho DN cả về kế hoạch tài chính, dòng tiền quản lý dự án mà DN cần NH thẩm định, cho vay. Bản thân các DN cũng tăng cường tính minh bạch, nâng cao trình độ quản trị DN, xây dựng dự án có hiệu quả khả thi… nên vốn tín dụng thông qua chương trình đã đến với DN với lãi suất hợp lý, đặc biệt là các lĩnh vực ưu tiên theo định hướng của Chính phủ.
Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, NH và DN là mối quan hệ cộng sinh, vì quyền lợi của đôi bên nên sự kết nối NH-DN là việc sống còn đối với nền kinh tế. Bởi lẽ, 80% vốn của nền kinh tế Việt Nam dựa vào vốn vay NH và 80% sức sống của NH dựa vào cho vay, trong đó chủ yếu cho vay DN. Ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc NHNN, cho biết, thành công của chương trình, ngoài việc kết nối lượng vốn tín dụng lớn từ NH đến với DN, hiện cả NH và DN đều đã nhận rõ mối quan hệ giữa NH và DN là mối quan hệ cộng sinh, bình đẳng, hai bên cùng có lợi. “Mặc dù vẫn còn vài DN than phiền khó vay vốn từ NH, nhưng nhìn chung, chương trình đã giải quyết được cơ bản về việc tiếp cận nguồn vốn và câu chuyện vay vốn đã được giải quyết rốt ráo”, ông Đào Minh Tú nhận định.
Để hiệu quả cao hơn
TS Trần Du Lịch - Thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ - cho rằng, Chương trình kết nối NH-DN thời gian qua đã nâng cao khả năng tiếp cận vốn vay NH cho DN, tạo động lực phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh nói riêng và nền kinh tế nói chung. Trong bối cảnh thị trường tài chính hiện nay khác xa với thời điểm năm 2012-2013, lãi suất vay đã giảm dần, tỷ giá ổn định, nợ xấu cũng giảm xuống mức thấp nhất, các NH cần phải xử lý tốt vấn đề “mỏng vốn” của DN Việt Nam. Hiện DN chủ yếu huy động dòng tiền để đầu tư qua các NH thương mại. Đó là lý do DN vẫn than tiếp cận vốn NH khó, lãi suất cao, dẫn tới hạn chế đầu tư trung và dài hạn. “Đã đến lúc các NH cần đặt niềm tin nhiều hơn vào DN. Để kết nối NH - DN đạt kết quả cao hơn, chương trình cần tập trung vào những DN có khả năng đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh, phát triển thành những DN lớn trong tương lai. Có như vậy, Chương trình kết nối NH-DN mới đạt được thành công ở bước cao hơn.”, TS Trần Du Lịch nêu ý kiến. Ngoài ra, để ngày càng nhiều DN tiếp cận vốn NH, TS Trần Du Lịch đề nghị NHNN phải trực tiếp thành lập một quỹ bảo lãnh tín dụng cho DN vừa và nhỏ vay thì mới đạt được hiệu quả tốt. Bà Trương Thị Thúy Nga, Phó Tổng Giám đốc Vietcombank, cũng đồng tình và đề nghị NHNN kiến nghị Chính phủ, Quốc hội lập quỹ bảo lãnh tín dụng để hỗ trợ các DN vừa và nhỏ, DN khởi nghiệp, chứ bản thân các NH không đủ khả năng để thành lập quỹ này.
Ông Nguyễn Phước Hưng, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TPHCM, nhìn nhận điểm yếu của các DN nhỏ và vừa là thiếu vốn nhưng gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn NH. Theo ông Hưng, để hỗ trợ DN tiếp cận nguồn vốn vay, các NH cần có những giải pháp mới như hỗ trợ tư vấn, giải đáp thắc mắc về thủ tục vay cho DN; đồng thời khảo sát nhu cầu, lên danh sách DN cần vay vốn, phân loại xem xét cho vay để chương trình đi vào chiều sâu và hiệu quả hơn.
Trong thời gian tới, để kịp thời tháo gỡ khó khăn và đáp ứng nhu cầu vốn vay sản xuất kinh doanh của DN, ông Đào Minh Tú nhấn mạnh, NHNN sẽ luôn điều hành tiền tệ công khai, minh bạch, phát đi thông điệp chủ động cho thị trường, tạo điều kiện tốt nhất cho DN phát triển. Ngành NH sẽ có nhiều biện pháp để rút ngắn thời gian giải quyết cho vay, tạo điều kiện DN tiếp cận vốn; đồng thời chỉ đạo các tổ chức tín dụng chủ động phát triển và đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng; trong đó có sản phẩm tín dụng đặc thù cho các đối tượng DN, nhất là DN nhỏ và vừa và DN khởi nghiệp - một trong những mục tiêu ưu tiên của Chính phủ hiện nay.
Tại hội nghị, ông Trần Văn Tần, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), đánh giá: “Chương trình kết nối NH-DN được khởi đầu tại TPHCM vào tháng 7-2012 với sự tham gia của ngành NH, chính quyền địa phương các cấp đã đạt được những kết quả khả quan trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng NH, kịp thời giải quyết nhu cầu vay vốn của DN sản xuất kinh doanh. Hiện chương trình đã nhanh chóng lan tỏa trên toàn quốc và góp phần tích cực thúc đẩy tăng trưởng tín dụng của toàn ngành trong nhiều năm qua”.
Tính đến cuối năm 2016, trên cả nước đã có 700 hội nghị đối thoại giữa NH, chính quyền các cấp với 75.000 DN. Qua đó, các NH cam kết cho vay mới khoảng 1,2 triệu tỷ đồng với lãi suất 6,8%/năm (vay ngắn hạn) và 8% - 10%/năm (trung và dài hạn); thực hiện gia hạn nợ, cơ cấu lại kỳ hạn trả nợ, điều chỉnh lãi suất các khoản vay cũ với dư nợ khoảng 38.000 tỷ đồng. Riêng trong 9 tháng đầu năm 2017, có trên 300 cuộc đối thoại giữa NH - DN và các NH cam kết cho DN vay gần 570.000 tỷ đồng và đã giải ngân 550.000 tỷ đồng cho khách hàng. Riêng tại TPHCM, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NHNN chi nhánh TPHCM, cho biết sau 5 năm thực hiện Chương trình kết nối NH-DN trên địa bàn TP, đã có trên 680.000 tỷ đồng hỗ trợ hơn 120.000 DN vay vốn và đáng mừng là chưa có đồng nợ xấu nào xảy ra. “Thành công của chương trình không phải là sự góp sức của một cá nhân hay tổ chức mà là sự đồng hành, phối hợp và vào cuộc của cả hệ thống chính trị, kinh tế của TPHCM”, ông Minh cho hay.
Đánh giá cao những kết quả đạt được, nhiều đại biểu khẳng định Chương trình kết nối NH-DN đã tạo sự gắn kết và mở rộng mối quan hệ đồng hành NH-DN, nâng cao khả năng tiếp cận vốn vay cho DN, tạo động lực phát triển sản xuất kinh doanh nói riêng và nền kinh tế nói chung. Theo ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI: “Cộng đồng DN; đặc biệt DN vừa và nhỏ đang có nhiều điều kiện để tiếp cận nguồn vốn tín dụng nhờ hiệu quả của chương trình này. Nếu trước đây mối quan hệ giữa NH và DN, thường DN đi “cầu cạnh” NH nhưng nay đã có sự thay đổi tích cực, tương hỗ, hiệu quả hơn khi NH đi tìm DN, cùng DN gỡ những nút thắt và tư vấn cho DN cả về kế hoạch tài chính, dòng tiền quản lý dự án mà DN cần NH thẩm định, cho vay. Bản thân các DN cũng tăng cường tính minh bạch, nâng cao trình độ quản trị DN, xây dựng dự án có hiệu quả khả thi… nên vốn tín dụng thông qua chương trình đã đến với DN với lãi suất hợp lý, đặc biệt là các lĩnh vực ưu tiên theo định hướng của Chính phủ.
Chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, NH và DN là mối quan hệ cộng sinh, vì quyền lợi của đôi bên nên sự kết nối NH-DN là việc sống còn đối với nền kinh tế. Bởi lẽ, 80% vốn của nền kinh tế Việt Nam dựa vào vốn vay NH và 80% sức sống của NH dựa vào cho vay, trong đó chủ yếu cho vay DN. Ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc NHNN, cho biết, thành công của chương trình, ngoài việc kết nối lượng vốn tín dụng lớn từ NH đến với DN, hiện cả NH và DN đều đã nhận rõ mối quan hệ giữa NH và DN là mối quan hệ cộng sinh, bình đẳng, hai bên cùng có lợi. “Mặc dù vẫn còn vài DN than phiền khó vay vốn từ NH, nhưng nhìn chung, chương trình đã giải quyết được cơ bản về việc tiếp cận nguồn vốn và câu chuyện vay vốn đã được giải quyết rốt ráo”, ông Đào Minh Tú nhận định.
Để hiệu quả cao hơn
TS Trần Du Lịch - Thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ - cho rằng, Chương trình kết nối NH-DN thời gian qua đã nâng cao khả năng tiếp cận vốn vay NH cho DN, tạo động lực phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh nói riêng và nền kinh tế nói chung. Trong bối cảnh thị trường tài chính hiện nay khác xa với thời điểm năm 2012-2013, lãi suất vay đã giảm dần, tỷ giá ổn định, nợ xấu cũng giảm xuống mức thấp nhất, các NH cần phải xử lý tốt vấn đề “mỏng vốn” của DN Việt Nam. Hiện DN chủ yếu huy động dòng tiền để đầu tư qua các NH thương mại. Đó là lý do DN vẫn than tiếp cận vốn NH khó, lãi suất cao, dẫn tới hạn chế đầu tư trung và dài hạn. “Đã đến lúc các NH cần đặt niềm tin nhiều hơn vào DN. Để kết nối NH - DN đạt kết quả cao hơn, chương trình cần tập trung vào những DN có khả năng đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh, phát triển thành những DN lớn trong tương lai. Có như vậy, Chương trình kết nối NH-DN mới đạt được thành công ở bước cao hơn.”, TS Trần Du Lịch nêu ý kiến. Ngoài ra, để ngày càng nhiều DN tiếp cận vốn NH, TS Trần Du Lịch đề nghị NHNN phải trực tiếp thành lập một quỹ bảo lãnh tín dụng cho DN vừa và nhỏ vay thì mới đạt được hiệu quả tốt. Bà Trương Thị Thúy Nga, Phó Tổng Giám đốc Vietcombank, cũng đồng tình và đề nghị NHNN kiến nghị Chính phủ, Quốc hội lập quỹ bảo lãnh tín dụng để hỗ trợ các DN vừa và nhỏ, DN khởi nghiệp, chứ bản thân các NH không đủ khả năng để thành lập quỹ này.
Ông Nguyễn Phước Hưng, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TPHCM, nhìn nhận điểm yếu của các DN nhỏ và vừa là thiếu vốn nhưng gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn NH. Theo ông Hưng, để hỗ trợ DN tiếp cận nguồn vốn vay, các NH cần có những giải pháp mới như hỗ trợ tư vấn, giải đáp thắc mắc về thủ tục vay cho DN; đồng thời khảo sát nhu cầu, lên danh sách DN cần vay vốn, phân loại xem xét cho vay để chương trình đi vào chiều sâu và hiệu quả hơn.
Trong thời gian tới, để kịp thời tháo gỡ khó khăn và đáp ứng nhu cầu vốn vay sản xuất kinh doanh của DN, ông Đào Minh Tú nhấn mạnh, NHNN sẽ luôn điều hành tiền tệ công khai, minh bạch, phát đi thông điệp chủ động cho thị trường, tạo điều kiện tốt nhất cho DN phát triển. Ngành NH sẽ có nhiều biện pháp để rút ngắn thời gian giải quyết cho vay, tạo điều kiện DN tiếp cận vốn; đồng thời chỉ đạo các tổ chức tín dụng chủ động phát triển và đa dạng hóa các sản phẩm tín dụng; trong đó có sản phẩm tín dụng đặc thù cho các đối tượng DN, nhất là DN nhỏ và vừa và DN khởi nghiệp - một trong những mục tiêu ưu tiên của Chính phủ hiện nay.
