Chuyển đổi xe 3 - 4 bánh tự chế: Nước đến chân vẫn chưa thể… nhảy

Mặc dù đã 2 lần gia hạn và đến nay đã quá hạn 20 ngày nhưng đề án chuyển đổi xe 3 - 4 bánh tự chế vẫn đang trong giai đoạn… dự thảo. Trong khi đó, thời hạn đình chỉ xe tự chế lưu thông vào ngày 30-6 đã cận kề. Việc chậm trễ này khiến cho hàng chục ngàn gia đình bị ảnh hưởng đang hết sức băn khoăn, lo lắng…

Chuyển đổi thế nào?

Theo thống kê, tại TPHCM có 21.053 xe tự chế các loại. Xe tự chế được chia thành 4 nhóm gồm: xe 3 - 4 bánh của người khuyết tật (nhóm 1); xe tự chế đang hoạt động thu gom rác (nhóm 2); xe cơ giới 3 bánh có đăng ký biển số nhưng không có giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (nhóm 3) và xe tự chế không có biển số đăng ký (nhóm 4).

Cụ thể, số xe thuộc nhóm 1 có 386 xe; số xe thuộc nhóm 2 là 2.938 xe; số xe thuộc nhóm  3 gồm 2.272 xe trong đó có 1.055 xe đã bị hạn chế lưu thông trên một số tuyến đường khu vực trung tâm thành phố và số còn lại là các phương tiện tự chế không có biển số đăng ký.

Hiện tại, các xe thuộc nhóm 1 không phải chuyển đổi mà chỉ kiểm định và đăng ký theo đúng quy định. Thậm chí, những loại xe không có giấy tờ hợp lệ (trừ xe gian và xe đang tranh chấp) đều được đăng ký, đăng kiểm miễn phí.

Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là cấp bằng lái cho người khuyết tật. Mặc dù Chính phủ đã có chỉ đạo bằng văn bản vào cuối năm 2007, tuy nhiên đến nay Cục Đường bộ vẫn chưa có hướng dẫn về việc đào tạo, sát hạch và cấp giấy phép lái xe và Bộ Y tế vẫn chưa ban hành quy định về điều kiện để cấp giấy phép lái xe cho người khuyết tật.

Đối với xe nhóm 2 sẽ được chuyển đổi sang các loại phương tiện đúng tiêu chí kỹ thuật. Cụ thể, đối với xe ba gác đạp sẽ được thay thế bằng xe thùng đẩy tay loại 660 lít (khoảng 6 triệu đồng/xe); đối với các loại xe 3 bánh có động cơ sẽ được thay thế bằng xe tải dưới 1 tấn và xe ép rác loại 2,5 tấn.

Hiện nay giá thành của xe tải dưới 1 tấn có giá khoảng 120 triệu đồng/chiếc; xe ép rác có giá khoảng 1,4 tỷ đồng/chiếc. Như vậy, để thay thế số xe rác trên, theo con số tạm tính của Sở TN-MT kinh phí lên đến 249 tỷ đồng. Số tiền này được đề xuất cho vay không lãi suất trong vòng 3 năm và hỗ trợ tiền học lái xe.

Đối với các loại xe ba gác máy có biển số nhưng không được kiểm định (1.217 xe) dự kiến sẽ được vay không lãi suất trong 3 năm đối với những chủ xe có nhu cầu chuyển đổi sang xe tải dưới 1 tấn hoặc xe 3 bánh nhập khẩu theo quy định. Mức vay không quá 120 triệu đồng đối với xe tải và 15 triệu đồng đối với xe 3 bánh nhập khẩu.

Đối với 15.500 chủ phương tiện tự chế không có biển số đăng ký nếu có nhu cầu học nghề sẽ được hỗ trợ 3 triệu đồng/người/khóa. Riêng các hộ thuộc diện nghèo sẽ được hỗ trợ 7 triệu đồng/xe và hộ không thuộc diện nghèo, không có nhu cầu học nghề sẽ được hỗ trợ 3 triệu đồng/xe. Dự kiến toàn bộ kinh phí hỗ trợ chuyển đổi nghề cho chủ xe và phương tiện tự chế trên 611 tỷ đồng. Tuy nhiên, số tiền để hỗ trợ này lấy từ nguồn nào thì hiện nay vẫn đang… bí.

Lại tiếp tục gia hạn?

“Từ khi có chủ trương, tôi cũng đã gom góp được một ít tiền định mua xe ba bánh nhập khẩu nhưng chờ mãi cũng chưa thấy tiền hỗ trợ. Hỏi phường thì phường bảo chờ thành phố chỉ đạo. Đến thời điểm này thì cơ hội của tôi không còn khi loại xe ba bánh trên đã cấm nhập khẩu. Còn chuyển đổi sang xe ô tô tải thì tôi mới chỉ học hết lớp 3 thì làm sao mà học lấy bằng ô tô”, anh Long, chủ xe ba gác tại Khu công nghiệp Tân Bình rầu rĩ tâm sự.

Mới đây, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQVN TPHCM Lê Hiếu Đằng cũng đã có văn bản kiến nghị UBNDTP chỉ đạo các doanh nghiệp trên địa bàn lắp ráp loại xe ba gác đạt tiêu chuẩn an toàn dành cho người nghèo có cơ hội chuyển đổi phương tiện để mưu sinh.

Theo dự thảo trình UBNDTP, về thời gian đình chỉ hoạt động xe tự chế, ngay sau khi UBND TPHCM quyết định gia hạn (lần 2) đình chỉ lưu thông xe tự chế vào 30-6, lúc đó Báo SGGP cũng đã có bài phân tích về khả năng phải tiếp tục gia hạn vì thời gian còn lại quá gấp, không thể chuyển đổi hết phương tiện trong thời gian quá ngắn như vậy.

“Đến nay, khi thời hạn còn lại chỉ còn hơn 2 tháng mà đề án chuyển đổi xe tự chế vẫn chưa được thống nhất. Khi cần hàng ngàn xe tải một lúc liệu có đơn vị nào cung cấp đủ không, nguồn vốn ở đâu ra? 611 tỷ đó lấy ở đâu ra để hỗ trợ, ngân sách có kham nổi không? Và vẫn chưa biết khi nào đề án mới được thông qua vì theo quy trình thì phải trình Ủy ban MTTQ và HĐNDTP. Chưa nói đến các thủ tục vay vốn, chỉ tính thời gian triển khai từ cấp thành phố về cấp phường xã đã mất cả tháng. Như vậy, sau 30-6 khó có thể chuyển đổi xong phương tiện”, lãnh đạo một quận ven băn khoăn.

Một thành viên trong Ban xây dựng đề án chuyển đổi cũng cho rằng, phải mất khoảng 6 tháng để học và thi lái bằng lái xe tải nên phải đến cuối năm 2008 những người được chuyển đổi phương tiện mới có thể lái xe. Và có khả năng các đơn vị tham mưu lại tiếp tục xin UBNDTP gia hạn đến 31-12.

Trong đề án cũng nêu, trong trường hợp đến 31-12, số xe thu gom rác tại một số quận, huyện không thể chuyển đổi hết hoặc không đồng thuận tham gia chuyển đổi thì công ty dịch vụ công ích tại các quận, huyện đó tổ chức lực lượng nhân sự và trang thiết bị để thu gom tại các khu vực bị trống. Riêng về đào tạo nghề cho những người có nguyện vọng, theo đề án phải đến tháng 12-2009 mới hoàn thành.

Trao đổi với PV SGGP 12 Giờ, nhiều lãnh đạo quận huyện cho rằng việc chuyển đổi các phương tiện tự chế khó có thể hoàn thành trước 30-6 và có khả năng các đơn vị tham mưu lại tiếp tục đề xuất UBNDTP gia hạn đến cuối năm 2008.

HỒ VIỆT