Ngày 9-7, bà Sarah Palin, cựu ứng cử viên phó tổng thống Mỹ tuyên bố tình trạng nhập cư bất hợp pháp là một lý do mới để luận tội Tổng thống Mỹ Obama. Trước bà Palin, hàng loạt quan chức đảng Cộng hòa đã đưa ra lời kêu gọi tương tự. Nguyên nhân gì đã dẫn đến sự phản ứng dữ dội này?
Câu trả lời nằm ở đề xuất hỗ trợ nhập cư mới trị giá 3,7 tỷ USD của Tổng thống Obama vừa trình lên Quốc hội Mỹ. Theo đề xuất, trong ngân sách mới có 1,53 tỷ USD dành cho Bộ An ninh nội địa (DHS) nhằm tăng cường an ninh biên giới; 1,8 tỷ USD sẽ được giải ngân cho Bộ Y tế và dịch vụ con người nhằm cung cấp chăm sóc y tế và chỗ ở cho những trẻ em nhập cư không có người thân đi kèm. Khoản chi cũng sẽ dành cho Bộ Ngoại giao 300 triệu USD hỗ trợ công tác hồi hương những người nhập cư trái phép; giải quyết các nguyên nhân khiến nạn nhập cư gia tăng và phát động các chiến dịch truyền thông nhấn mạnh người nhập cư trái phép sẽ không được ở lại Mỹ. Ngoài ra, Bộ Tư pháp cũng sẽ nhận được hơn 60 triệu USD để tuyển thêm 40 nhân viên tư pháp xử lý các trường hợp nhập cư.
Các nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa cho rằng đề xuất mới của ông Obama không giải quyết được tận rễ của vấn đề nhập cư trái phép. Ngược lại, càng làm gia tăng làn sóng nhập cư trái phép từ Trung Mỹ do chính sách quá khoan nhượng. Trong khi đó, ông Obama đổ lỗi cho các nhà lập pháp đảng Cộng hòa không chịu thông qua dự luật cải cách hệ thống di trú còn nhiều điều bất cập của Mỹ.
Theo thống kê, từ tháng 10-2013 đến giữa tháng 6-2014 có hơn 52.000 trẻ em không có thân nhân đi cùng đã nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ. Giới truyền thông Mỹ đã phải gọi đây là một cuộc “khủng hoảng nhân đạo”. Vào năm 2011, con số này chỉ ở mức hơn 4.000 em. Hầu hết các em đến từ những nước nghèo ở Trung Mỹ như Guatemala, Honduras và El Sanvador. Các đường dây tổ chức nhập cư bất hợp pháp tung tin rằng Washington sẽ cấp quy chế cư trú tạm thời cho trẻ em nhập cư vào Mỹ.
Đạo luật nhập cư từ thời chính quyền Tổng thống Mỹ G.W.Bush quy định Mỹ không cấp quy chế cư trú cho trẻ em nhập cư trái phép. Những em bị bắt giữ khi đang tìm cách vượt biên vào Mỹ sẽ bị xử lý theo luật nhập cư Mỹ và nhanh chóng trục xuất về nước. Ông Randy Capps, Giám đốc Chương trình nhập cư Mỹ tại Viện Nghiên cứu chính sách nhập cư cho rằng trẻ em nhập cư trái phép cũng cần được xem như những trẻ em bình thường. Những đối tượng nhập cư trái phép vào Mỹ phần lớn bị lợi dụng vì lý do kinh tế nên việc tư vấn và hỗ trợ trước khi trục xuất là điều cần thiết để tránh bị tổn thương.
Theo tờ Christian Science Monitor, cuộc đấu tranh nhập cư giữa Tổng thống Obama và đảng Cộng hòa dự báo sẽ còn tiếp tục kéo dài. Nhưng trên thực tế, những lời kêu gọi luận tội nhằm vào ông Obama còn nhằm ở những chính sách mà đảng này đã cho là “vượt mặt” quốc hội như: y tế, giáo dục, năng lượng.
Trong quá khứ không ít tổng thống Mỹ từng đối mặt với những lời kêu gọi bị phế truất. Có thể nhắc tới các tổng thống Abraham Lincoln, Franklin Roosevelt, Andrew Johnson, Bill Clinton… Hạ viện Mỹ từng thông qua việc phế truất ông Johnson và ông Clinton nhưng cả hai đều vượt qua “phiên tòa” ở thượng viện.
THANH HẰNG
