Kỷ nguyên của vị lãnh đạo mới của Cuba-Raul Castro bắt đầu với nhiều chính sách đổi mới quan trọng. Sau điện thoại di động, đến nhiều mặt hàng điện tử dân dụng đã được phép mua bán và sử dụng trong dân sau một thời gian cấm.
Các đổi thay quan trọng
Người dân Cuba giờ đây có thể sử dụng điện thoại di động
Chỉ trong vòng một tuần, Chủ tịch Cuba Raul Castro đã ban hành nhiều quy định bãi bỏ lệnh cấm sử dụng điện thoại di động, cho phép người dân lui tới không hạn chế các khách sạn vốn trước đây chỉ dành cho khách nước ngoài, cho phép mua bán các mặt hàng như lò vi ba, đầu đĩa DVD và máy vi tính.
Người dân Cuba rất hoan nghênh những quyết định này mặc dù giá các loại hàng hóa trên quá cao so với đồng lương khiêm tốn của họ. Hầu hết người dân Cuba không thể sử dụng điện thoại di động, ở khách sạn hay dùng các sản phẩm điện tử vì lương tháng của họ chỉ ở mức trung bình 20 USD. Hiện Cuba có hai hệ thống tiền tệ.
Lương được trả bằng đồng peso Cuba trong khi nhiều mặt hàng bán bằng loại peso có thể hoán đổi ngoại tệ có giá trị cao gấp 24 lần so với đồng peso Cuba. Thế nhưng điều này không thể ngăn cản người dân Cuba xếp hàng để chờ được tận mắt chứng kiến hoặc sờ mó những món hàng này đang trưng bày trong các cửa hiệu. Chị Georgina Garcia, nhân viên kỹ thuật, là một trong những người xếp hàng đến cửa hiệu xem hàng điện tử, nói: “Tôi chẳng đến các khách sạn làm gì nhưng tôi nghĩ với quyết định mới, dù sao cũng tốt. Giờ đây tôi có quyền tới đó như những du khách”. Anh Heriberto Gonzalez, một công nhân, nói: “Giờ đây lệnh cấm được dỡ bỏ, chúng tôi sẽ đi xa hơn nữa”.
Do tiết kiệm điện nên trước đây Cuba cấm sử dụng nhiều loại thiết bị sử dụng điện, trong đó có các mặt hàng điện tử. Giải thích về quyết định cho phép người dân sử dụng nhiều loại hàng điện tử, Chính phủ Cuba cho biết do tình hình điện hiện nay của Cuba được cải thiện từ nguồn dầu mỏ do Venezuela cung cấp. Trong số các thiết bị điện tử được phép sử dụng, dư luận Cuba đánh giá cao nhất là chiếc máy vi tính. Hiện mạng lưới Internet chỉ được kết nối tại các trường học, các công sở, với người nước ngoài hoặc cho các cá nhân có các công trình nghiên cứu. Đây là hậu quả từ lệnh cấm vận của Mỹ ngăn chặn không cho lắp đặt đường cáp quang tới Cuba. Sắp tới, khi Venezuela kéo cáp quang tới Cuba và người dân được quyền mua máy tính, nhiều người Cuba hy vọng họ sẽ sớm được phép kết nối Internet. Người dân Cuba còn hy vọng sẽ đến lúc họ còn được sử dụng cả truyền hình vệ tinh.
Trong số các thay đổi, có thể thấy rằng sự thay đổi về chính sách đất đai là đáng quan tâm nhất. Chính phủ giờ đây cho phép người dân thuê đất bỏ hoang của nhà nước để trồng trọt, nhất là trồng những loại cây lương thực, thuốc lá và cà phê. Điều này có thể giúp mang lại thêm nguồn thực phẩm cho người dân và nâng cao sản lượng thuốc lá và cà phê xuất khẩu.
Lệnh cấm vận của Mỹ quá lỗi thời
... và tới mua sắm tại các cửa hiệu bán đồ điện tử.
Nhìn lại chính sách của Chủ tịch Raul Castro, người ta thấy rằng ông đã từng có nhiều sáng kiến đổi mới khi còn là phó chủ tịch nước. Năm 1991, sau khi Liên Xô tan rã, chính ông là người đã thuyết phục Chủ tịch Fidel Castro cho phép các thị trường nông nghiệp tư nhân hoạt động và mở cửa hòn đảo này cho đầu tư nước ngoài trong các lĩnh vực như du lịch, hiện là một ngành công nghiệp có doanh thu tới 2 tỷ USD/năm ở Cuba.
Ông thường nói trong những năm 1990 “tiền bạc hiện quan trọng hơn súng đại bác”. Tại buổi lễ kỷ niệm ngày phát động cách mạng Cuba vào mùa hè năm 2007, Chủ tịch Raul Castro lúc đó còn là quyền chủ tịch đã nói ít về những thành quả của chủ nghĩa xã hội và nói nhiều hơn về “những thiếu sót, sai lầm cũng như những thái độ quan liêu trì trệ của nền kinh tế”. Brian Latell, một chuyên gia về Cuba tại Trường Đại học Miami (Mỹ) và là tác giả của cuốn sách “Hậu Fidel”, cho rằng chúng ta sẽ được chứng kiến nhiều thay đổi quan trọng hơn.
Trước các thay đổi bước đầu tại Cuba, đã có nhiều sức ép kêu gọi Mỹ bãi bỏ cấm vận kinh tế. Jake Colvin, thành viên Hội đồng ngoại thương quốc gia Mỹ, nhận xét: “Nếu chúng ta không hủy bỏ lệnh cấm vận, Mỹ sẽ có nguy cơ làm cho một thế hệ người Cuba khác xa lánh và làm cho Cuba xích lại gần hơn với các nước như Venezuela và Trung Quốc”.
Lệnh cấm vận của Mỹ cấm công dân nước này đi lại tự do tới Cuba ngày càng tỏ ra lỗi thời. Ngay cả những người Mỹ gốc Cuba vốn từng ủng hộ cuồng nhiệt lệnh cấm vận giờ đây cũng cảm thấy lệnh cấm vận cần được bãi bỏ. Theo một cuộc điều tra do Trường Đại học Quốc tế Florida tiến hành năm 2007, trên 55% người Mỹ gốc Cuba ở Miami hiện ủng hộ việc đi lại không hạn chế tới Cuba. Ứng cử viên Tổng thống Mỹ Barack Obama trong một cuộc tranh luận đã cho rằng “Nếu trở thành tổng thống, tôi sẽ ban cho những người Mỹ gốc Cuba quyền được đi lại không hạn chế tới thăm gia đình và quyền được gửi tiền hoặc hàng tới hòn đảo này”. (Trong khi đó John McCain và Hillary Clinton, giống như Tổng thống Bush, hiện phản đối việc nới lỏng những hạn chế trong vấn đề đi lại).
Khánh Minh tổng hợp
