Trong khi người dân do thiếu đất sản xuất phải chặt phá rừng để lấy đất canh tác thì các công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng phòng hộ lại thừa hàng ngàn hécta đất không sử dụng. Nghịch lý này đã và đang diễn ra trên địa bàn xã vùng cao Canh Liên, huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định.
Dân thiếu đất phải phá rừng
Theo Hạt Kiểm lâm huyện Vân Canh, đầu năm 2016 đến nay, trên địa bàn huyện (chủ yếu ở xã Canh Liên) có hơn 17ha rừng quy hoạch chức năng sản xuất và rừng phòng hộ bị chặt phá, trên 13ha đất lâm nghiệp bị lấn chiếm trái phép.
Ông Phạm Minh Sơn, Chánh văn phòng UBND huyện Vân Canh, cho biết: Nguyên nhân do người dân ở xã Canh Liên thiếu đất sản xuất, trong khi nhu cầu trồng rừng nguyên liệu giấy, gỗ của người dân hiện rất lớn, vì giá nguyên liệu gỗ keo ở mức cao.
Đề cập về vấn đề trên, ông Đinh Văn Diễn, Chủ tịch UBND xã Canh Liên, phân trần: “Toàn xã có gần 600 hộ dân nhưng hầu hết không có đất hoặc thiếu đất sản xuất. Đa phần diện tích đất bà con đang canh tác hiện tại là đất lấn chiếm, vì vậy không yên tâm sản xuất vì không biết sẽ bị thu hồi lúc nào. Trong khi đó một số công ty lâm nghiệp được giao hàng ngàn hécta đất lại bỏ hoang, lãng phí vô cùng”.
Ông Đinh Văn Leo, ở làng Cát, xã Canh Liên, nói: “Đất bà con đang canh tác ở đây, chủ yếu là lấn chiếm thôi. Dân hiểu làm thế không đúng pháp luật, nhưng không làm vậy lấy gì mà ăn. Như gia đình tôi có 5 nhân khẩu, làm chung 1 sào ruộng, làm mấy cũng không đủ no cái bụng nên gia đình phải lên núi chặt cây rừng để lấy đất trồng mì, bắp…”.
Người dân xã vùng cao Canh Liên thiếu đất sản xuất nên phải chặt phá rừng để lấy đất trồng cây
Sẽ giao đất cho dân
Để giải quyết nghịch lý “dân thiếu đất canh tác; công ty lâm nghiệp, ban quản lý rừng phòng hộ thừa đất, bỏ hoang”, UBND tỉnh Bình Định đã chỉ đạo các ngành chức năng liên quan rà soát, lập thủ tục thu hồi đất bỏ hoang để giao cho dân sử dụng. Thực hiện chủ trương này, đến nay, Ban Quản lý rừng phòng hộ Vân Canh và Công ty TNHH Lâm nghiệp Hà Thanh đã đồng ý giao lại một số diện tích đất cho địa phương quản lý.
Theo ông Cái Minh Tùng, Giám đốc Công ty TNHH Lâm nghiệp Hà Thanh, đơn vị đang quản lý 18.778ha rừng và đất rừng; trong đó có 3.471,3ha đất trống (nhưng đã bị dân xâm lấn hết 1.588,2ha - PV), diện tích đất đã bị người dân lấn chiếm, chúng tôi sẽ chuyển giao để UBND huyện Vân Canh giao lại cho dân canh tác. Ngoài ra, công ty cũng lập thủ tục bàn giao thêm 600ha đất khác tại các Tiểu khu 359a và 359b cho khoảng 58 hộ ở làng Kà Nâu, xã Canh Liên sản xuất. Đây là những nơi có quỹ đất tập trung, không manh mún nên bà con dễ dàng canh tác. Đối với Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Vân Canh, đến thời điểm hiện tại, đơn vị cũng đồng ý chủ trương giao lại cho địa phương 232,4ha, gồm 84,6ha đất chưa có rừng và 147,8ha đất nương rẫy do nhân dân đang sử dụng để trồng keo. Ông Đoàn Văn Tây, Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Vân Canh, nói: “232,4ha đất bàn giao này đều nằm tập trung ở 11 lô, thuộc khoảnh 2, Tiểu khu 341 và khoảnh 1, khoảnh 3, Tiểu khu 349 xã Canh Liên. Để sử dụng đất đúng mục đích, phát huy hiệu quả công tác bảo vệ rừng và thực hiện quy chế quản lý rừng; đến nay, chúng tôi đã hoàn thành phương án bàn giao đất lâm nghiệp cho UBND huyện Vân Canh quản lý, sử dụng theo quy định của Nhà nước”.
Để rõ hơn về số hộ thiếu đất sản xuất, cũng như phương án giao đất cho bà con sử dụng (sau khi các doanh nghiệp, lâm trường giao trả đất cho địa phương), phóng viên đã liên hệ với ông Nguyễn Văn Kỳ, Trưởng phòng TN-MT huyện Vân Canh (phòng chuyên môn được UBND huyện giao nhiệm vụ thống kê, lập phương án sử dụng đất); tuy nhiên, ông Kỳ từ chối trả lời với thái độ bất hợp tác: “Tôi chỉ trả lời khi có giấy ủy quyền có chữ ký và con dấu đỏ của Chủ tịch UBND huyện Vân Canh Trần Kim Vũ (?)”.
Trong khi đó, ông Phạm Minh Sơn, cho hay: “UBND huyện đã giao phòng TN-MT phối hợp với UBND xã Canh Liên và các ngành có liên quan thống kê, báo cáo diện tích, hiện trạng sử dụng đất lâm nghiệp trên diện tích của các đơn vị đã thống nhất giao trả đất cho địa phương quản lý; đồng thời, lập phương án giao đất trình cấp có thẩm quyền xem xé để giao đất cho nhân dân sản xuất”.
Cũng về vấn đề này, ngày 15-9, Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Quốc Dũng ký ban hành văn bản số 4048/UBND-TH giao Thanh tra tỉnh kiểm tra, làm rõ việc sử dụng diện tích đất rừng đã được tỉnh thu hồi từ Tổng Công ty PISICO Bình Định để giao UBND huyện Vân Canh phân lại cho nhân dân sản xuất. “Đây là thanh tra đột xuất theo chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định. Vì vậy, chúng tôi sẽ triển khai sớm để phục vụ nhu cầu bức thiết của nhân dân địa phương”, ông Nguyễn Văn Thơm, Chánh Thanh tra tỉnh Bình Định, nói.
Trước đó, ngày 24-8, tại cuộc họp bàn biện pháp hạn chế tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp trái pháp luật, do Chủ tịch UBND tỉnh Hồ Quốc Dũng chủ trì, đại diện lãnh đạo các địa phương và ngành chức năng cho rằng, giao đất lâm nghiệp cho người dân quản lý, sử dụng là một trong những biện pháp hữu hiệu để hạn chế tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp trên địa bàn tỉnh hiện nay.
Nhung Oanh
