Năm 2016, khi dịch vụ cho thuê xe đạp bùng nổ tại Trung Quốc, không ít người đã trông đợi việc có thể gia tăng số lượng người sử dụng phương tiện này thay vì sử dụng ô tô để mang lại bầu không khí trong lành hơn. Tuy nhiên, những hệ lụy kéo theo sau dịch vụ cho thuê xe đạp là điều các nhà điều hành dịch vụ này chưa tính đến. Tính riêng tại khu vực phía Nam ở TP Thâm Quyến, có hơn 500 chiếc xe đạp bị vứt ra đường sau khi sử dụng xong, đã tạo thành các bãi rác cao. Trong số này, có những chiếc xe đạp bị hư hỏng nặng nằm lẫn trong những chiếc xe vẫn còn có thể sử dụng được.
Tình trạng ùn tắc và ô nhiễm kinh khủng trên khắp cả nước là lý do khiến xe đạp ngày càng được ưa chuộng ở Trung Quốc. Những cuộc vận động người dân chuyển sang sử dụng xe đạp xuất hiện nhiều hơn tại các TP của Trung Quốc, trong đó kêu gọi mỗi người nên tự cải thiện môi trường bằng cách đi xe đạp thay vì cố thủ trong ô tô, ngoài ra xe đạp cũng tiện lợi hơn ô tô trong việc di chuyển tại các TP lớn vốn luôn ùn tắc giao thông. Tuy nhiên, không thể quay trở lại thời mỗi người dân Trung Quốc đều sở hữu một chiếc xe đạp để di chuyển trong công việc và cuộc sống. Vào năm 1980, hơn 63% người dân Trung Quốc dùng xe đạp là phương tiện để đi làm. Đến năm 2000, con số này giảm xuống 38% và hiện nay chỉ còn 12%. Trong khi đó, số người dùng ô tô lại gia tăng chóng mặt. Đến năm 2010, Trung Quốc đã vượt Mỹ trở thành thị trường tiêu thụ ô tô lớn nhất thế giới, với 13,5 triệu ô tô được bán ra chỉ trong vòng 12 tháng. Các chương trình cho thuê xe đạp vì thế đang được xem là giải pháp khả dĩ và có mặt ở khắp Trung Quốc.
Dịch vụ cho thuê xe đạp ở Trung Quốc do các công ty tư nhân như Mobike và Ofo điều hành, phát triển dựa vào ứng dụng điện thoại. Người dùng chỉ cần tìm xe tại mọi địa điểm và trả tiền qua ứng dụng này là có thể sử dụng được xe đạp. Họ được phép trả xe ở bất cứ nơi nào kết thúc hành trình. Đây là điểm khác biệt với dịch vụ mượn xe đạp truyền thống bắt buộc phải trả xe tại điểm thuê hoặc bãi đậu. Chính sách cho thuê có phần dễ dãi này đã tạo ra những người dùng vô trách nhiệm, phá hoại và trộm cắp. Câu chuyện ở Thâm Quyến chỉ là một ví dụ. Vào cuối năm ngoái, cảnh sát đã bắt một người đàn ông phá hoại 6 chiếc xe đạp đi thuê và ném 3 chiếc đi thuê khác xuống sông Hoàng Phố ở Thượng Hải. Tình trạng sử dụng không có ý thức và không được bảo trì thường xuyên đã khiến nhiều người dùng phàn nàn về chất lượng xe. Nhiều người thuê phản ánh, dịch vụ này rất tiện dụng vì giao thông hiện nay quá tồi tệ, nhất là trong giờ cao điểm, nhưng xe rất khó đạp, phần pedal khá nặng.
Nhà điều hành của Mobike và Ofo đều hướng đến mục tiêu đảo ngược xu hướng giảm sử dụng xe đạp ở Trung Quốc, nhưng sự vô ý thức của người dùng đã làm kế hoạch này phần nào bị cản trở. Quá bức xúc trước tình trạng trên, nhiều người dân ở Thâm Quyến đã kêu gọi chính quyền TP cần thiết lập những quy định chặt chẽ trong việc kiểm soát dịch vụ cho thuê xe để tránh hiện tượng tạo ra những bãi rác xe đạp tự phát, làm ảnh hưởng đến môi trường sống cũng như giảm chất lượng dịch vụ cho thuê xe đạp.
THANH HẰNG
