Gia Lai hiện có hơn 2.064 người có uy tín, tiêu biểu trong đồng bào dân tộc thiểu số. Đội ngũ này bao gồm các vị già làng, trưởng thôn, trưởng ban công tác mặt trận… được đồng bào tín nhiệm. Thực tế họ là những người hùng thầm lặng, trực tiếp đóng góp sức lực để xây dựng làng bản văn minh, văn hóa.
Già H’Mơk hướng dẫn lớp trẻ cách thu hoạch cà phê chín bói
Người hùng thầm lặng
Chúng tôi đến thăm già H’Mơk (làng Krun, xã H’Neng, huyện Đắk Đoa) khi ông đang mải mê hướng dẫn tốp thanh niên thu hái cà phê. Cà phê chín bói nên quả chín nằm xen giữa những quả xanh, non. Già đưa đôi bàn tay luồn vào các cành nhánh để hái những chùm cà phê chín đỏ, còn những quả xanh để lại trên cành. Nhìn già hái, đám thanh niên tập làm theo. Già H’Mơk giải thích: “Mình đang bày cho bọn trẻ cách hái cà phê chín bói sao cho khỏi hái nhầm quả non, tránh ảnh hưởng đến chất lượng cà phê”. Ngoài việc làm trên, già H’Mơk còn hướng dẫn người trong buôn cách trồng lúa nước, cách chăm sóc cây mì cho năng suất cao... Nhắc đến già H’Mơk, ông Brưn, Trưởng thôn Krun, cười xuề: “Công sức của già H’Mơk nhiều lắm, kể cả ngày không hết. Ngoài truyền đạt kinh nghiệm sản xuất, nhiều thanh niên có ý định bỏ học, già phải lặn lội đến tận nhà vận động. Lý lẽ già đưa ra là học để có kiến thức, áp dụng kỹ thuật trong việc trồng tiêu, cà phê nhằm nâng cao năng suất, hướng đến làm giàu. Nhiều người nghe già khuyên “mát tai” đã đi học trở lại. Có trường hợp gia đình cãi nhau, đòi ly dị… già đứng ra hòa giải, nhiều cặp đôi hàn gắn lại được tình cảm. Không nói đâu xa, mình mới nhận chức trưởng thôn, kinh nghiệm ít, tuổi còn trẻ nên có việc gì khó là phải sang nhờ già tư vấn, chỉ bảo”.
Cách làng Krun 80km đường chim bay, đội cồng chiêng nhí làng Mơ H’Ra (xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang) đang “nổi như cồn” khi liên tục nhận được nhiều lời mời đi biểu diễn. Đội có 30 thành viên tuổi từ 10 đến 14. “Để có đội chiêng nhí này, công của già Đinh H’Mưnh lớn lắm đấy. Chính già là đạo diễn từ việc lên kế hoạch, chọn người đến việc trực tiếp giảng dạy, đưa các em đi giao lưu, biểu diễn. Bây giờ xã có lớp trẻ giữ hồn cồng chiêng, chúng tôi vui mừng lắm”, bà Trần Thị Bích Ngọc, cán bộ văn hóa xã Kông Lơng Khơng kể.
Ngược về làng Kênh Săn, xã Ia Le, huyện Chư Pưh, thời gian này, người ta thấy già Rmah Chuch đội mưa gió đến tận nhà các hộ dân để khuyên họ tránh xa những lời dụ dỗ sang Thái Lan của các đối tượng xấu. Để khuyên giải, già Chuch mang câu chuyện về những người vượt biên sang Thái Lan sống khốn khổ nơi đất khách làm bài học cảnh tỉnh. “Già có uy tín nên khi nói người dân rất nghe. Nhờ già và các đoàn thể tuyên truyền kịp thời nên đã ngăn chặn được ý định vượt biên của nhiều người. Những người vượt biên vỡ mộng trở về, già đến khuyên nhủ, động viên, giúp đỡ họ tái hòa nhập cộng đồng”, bà Siu Bhem, Phó bí thư Đảng ủy xã Ia Le, chia sẻ.
Cầu nối
Những công việc mà các già làng, trưởng bản làm được nói trên đều xuất phát từ cái tâm muốn xây dựng, đóng góp cho vùng đất mình sinh sống. Nói về việc mở lớp dạy cồng chiêng nhí làng Mơ H’Ra, già Đinh H’Mưnh nói: “Thú thật tôi lo văn hóa cồng chiêng thất truyền nên bỏ việc nương rẫy để mở lớp dạy hòng kiếm người kế tục”. Nghĩ thế, già Đinh H’Mưnh hàng ngày băng rừng lội suối đến tận nhà vận động các cháu theo học. Để động viên các cháu đi học, già tự tay nấu cơm, hoặc mượn tiền mua bánh, kẹo phát trong các buổi học. Với tâm niệm phải giữ bằng được nét văn hóa dân tộc, già đã vượt qua mọi khó khăn để cho ra lò đội cồng chiêng nhí và tiếp tục mở các lớp tiếp theo cho đến lúc “khuất núi”.
Đánh giá về vị trí, vai trò của người có uy tín trên địa bàn, ông Siu Trung, Trưởng ban Dân tộc tôn giáo Ủy ban MTTQ tỉnh Gia Lai, cho biết: “Người có uy tín là cầu nối giữa chính quyền và nhân dân. Bằng uy tín và kinh nghiệm, họ đã vận động gia đình, dòng tộc và bà con trong thôn, làng thi đua lao động sản xuất; trực tiếp nắm bắt tâm tư nguyện vọng của người dân để phản ánh cho Đảng, chính quyền xem xét, giải quyết. Trong việc bảo vệ an ninh Tổ quốc, vai trò của những người có uy tín rất quan trọng. Trong 5 năm trở lại đây, họ đã tuyên tuyền, vận động hơn 1.000 lượt đối tượng cầm đầu, cốt cán tham gia hoạt động của Fulro ra tự thú và khai báo hành vi phạm tội trước dân làng, cam kết từ bỏ hoạt động chống phá”.
Cũng theo ông Siu Trung, để phát huy vai trò của người có uy tín, hàng năm các cấp chính quyền tiến hành bồi dưỡng kiến thức cho họ thông tin về tình hình chính trị, xã hội ở địa phương, về âm mưu, thủ đoạn hoạt động của các thế lực thù địch chống phá cách mạng để họ hiểu, giải thích cho quần chúng. Thời gian tới, Ủy ban MTTQ tỉnh và các tổ chức sẽ chú trọng thực hiện tốt việc thăm hỏi, tặng quà những người có uy tín nhân ngày lễ, tết, hay ốm đau. Đơn vị cũng đã có kế hoạch tổ chức cuộc tham quan lăng Bác Hồ cho đại diện những người có uy tín tiêu biểu nhất như một phần thưởng, cũng như tổ chức giao lưu với các tỉnh bạn nhằm trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm.
Võ Phúc
